تامین اعتبار؛ چالش دندانگیر دندانپزشکی

در این بین، وزارت بهداشت به عنوان متولی بهداشت و سلامت جامعه، مسئولیت مستقیم حمایت از خدمات دندانپزشکی را به عهده دارد، ولی در چند دهه اخیر، این وزارتخانه در هیچ کدام از دولت‌های سابق نتوانسته است برای پیشگیری و کاهش بار درمان مشکلات دندانی، خدمات قابل توجهی ارائه دهد.

بر اساس اطلاعات سازمان نظام پزشکی، اکنون بیش از 90 درصد هزینه‌های دندانپزشکی را مردم پرداخت می‌کنند و گروه بسیار معدودی در کشور می‌توانند از خدمات دندانپزشکی که مورد حمایت بیمه‌ها باشد، برخوردار شوند.

از سوی دیگر، با نوسان ارزی که در ماه‌های گذشته اتفاق افتاد، هزینه‌های دندانپزشکی نیز با افزایش حداقل سه برابری مواجه شد و همچنان ارائه‌کنندگان خدمات دندانپزشکی، گران‌شدن مواد وارداتی را عامل این گرانی‌ها عنوان می‌کنند. مجموع این شرایط باعث شده عملکرد وزارت بهداشت در حوزه بهداشت دندان و درمان‌های دندانپزشکی در حدی کوچک و محدود باشد که حتی نتوان آن را به نقد کشید.

وزارت بهداشت: بودجه نداریم

بر اساس گفته‌های وزیر بهداشت، این وزارتخانه با کسری بودجه 4700 میلیارد تومانی روبه‌روست و البته این کسری بودجه هم محصول چند سال اخیر نیست؛ بلکه در دولت‌های گذشته نیز همواره شاهد بودیم بخش بهداشت و درمان در اولویت تخصیص بودجه قرار نمی‌گرفت.

همین در اولویت قرار نداشتن بودجه‌های بهداشت و درمان به بخش دندانپزشکی هم سرایت کرده است و با وجود این خیلی تعجب ندارد بودجه‌های دندانپزشکی در وزارت بهداشت، جایگاه ویژه‌ای ندارد؛ طوری که حتی به گفته کارشناسان نظام سلامت، کل بودجه وزارت بهداشت در همه حوزه‌های پیشگیری و درمان هم نمی‌تواند دندان‌های پوسیده ایرانیان را مداوا کند.

سجاد رضوی، مدیر کل اعتباربخشی و نظارت بر درمان وزارت بهداشت در پاسخ به این‌که چرا این وزارتخانه برای پوشش خدمات دندانپزشکی برنامه مشخصی ندارد به «جام‌جم» می‌گوید: کاملا می‌پذیریم پوشش بیمه‌ای دندانپزشکی خیلی ضعیف است و مردم با هزینه خود به ترمیم دندان‌ها اقدام می‌کنند، اما ‌اکنون وزارت بهداشت نیز با مشکلات مالی زیادی دست و پنجه نرم می‌کند.

این مقام مسئول، کمبود بودجه وزارت بهداشت را عامل اصلی پرهزینه‌بودن خدمات دندانپزشکی می‌داند و خاطرنشان می‌کند: نه بیمه‌های سلامت و نه وزارت بهداشت با این بودجه‌های فعلی، توانایی ندارند خدمات دندانپزشکی را پوشش دهند و خودمان هم به این موضوع آگاه هستیم. به همین دلیل هم تا وقتی بودجه مناسبی برای خدمات دندانپزشکی تخصیص پیدا نکند، واقعا نمی‌توان انتظار داشت خدمات دندانپزشکی تحت پوشش کامل بیمه‌های درمانی قرار بگیرد.

به اعتقاد رضوی، راه حل اصلی این مشکل، اجرای برنامه پزشک خانواده است. در این برنامه ملی، نظام ارجاع بیمار و افزایش کیفیت موجب خواهد شد خدمات دندانپزشکی با کیفیت بهتر و در سطح وسیع‌تری در کل کشور انجام شود. اما چالش اصلی این راهکار این است که در برنامه پزشک خانواده هم دوباره حرف از کمبود بودجه زده می‌شود و حتی وزیر بهداشت بصراحت اعلام کرده اجرای ایـن برنامه به 15 سال زمان نیاز دارد.

درواقع اگر بخواهیم جمع‌بندی کنیم، واقعیت این است که با وجود کمبود اعتبار و طلب 1900 میلیاردی بیمارستان‌ها از بیمه‌ها، بسیاری از این مراکز درمانی دولتی، توان پرداخت حقوق کارکنان خود را هم ندارند و بدیهی است در این آشفته بازار، حتی خود وزارت بهداشت هم حمایت از خدمات دندانپزشکی، برایش در اولویت قرار نداشته باشد.

مروری بر عملکرد وزارت آموزش و پرورش

از قدیم هم گفته‌اند پیشگیری بهتر از درمان است. اگر بخواهیم این حرف را به حوزه بهداشت دهان و دندان ببریم، باید بگوییم پیشگیری از مبتلا نشدن به بیماری‌های دهان و دندان، آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان دندان‌های پوسیده است. اولین گام برای به بار نشستن این پیشگیری هم به بحث آموزش سلامت به عموم مردم‌ ـ ‌بخصوص کودکان‌ ـ‌ برمی‌گردد؛ یعنی وقتی نهادهای فرهنگی و آموزشی مختلف، موضوع سلامت دندان و دهان را به عموم مردم گوشزد کنند و با راهکارهای گوناگون اجازه ندهند کار به درمان بکشد، در آن صورت می‌توان امیدوار بود با کاهش هزینه‌های درمان دندان و سرمایه‌گذاری بر پیشگیری از بیماری، سطح سلامت دندان جامعه بالاتر از سطح فعلی برود.

توزیع شیر در مدرسه، معاینه‌های اولیه دندان در برخی مدارس و تهیه بروشورهای آموزشی بهداشت دهان و دندان، از عمده‌ترین اقدام‌هایی است که وزارت آموزش و پرورش در بحث پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان انجام می‌دهد، ولی وقتی بر اساس تحقیق رسمی وزارت بهداشت، از سال 82 تا 91، پوسیدگی دندان در دانش‌آموزان بیش از 5 درصد افزایش پیدا کرده است، این تحقیق به خوبی حکایت از این دارد که حداقل طی سال‌های اخیر، برنامه‌های آموزشی و پیشگیرانه وزارت آموزش و پرورش نتوانسته است تغییر مثبتی در سلامت دهان و دندان دانش‌آموزان برجای بگذارد.

امین جلالوند ‌/ ‌گروه جامعه