قطعا سؤالات آنها در این باره نیازمند پاسخهای ساده و شفاف است. سپس نوبت به آموزش عملی میرسد. دادن مبالغی به عنوان پول توجیبی به بزرگ شدن و پذیرش احساس مسئولیت آنها کمک میکند.
-حضور پول در زندگی همه ما
کودکان حرفهای ما راجع به پول را میشنوند، شمردن آن و پرداخت وجهی را در قبال خرید جنس میبینند؛ پس طبیعی است که به آن علاقمند میشوند. پرسشها و صحبتهایی که راجع به پول میزنند، بیادبانه و نابجا نیست؛ حتی اگر به نظر ما فضولی بیاید. این مسئله برای بچهها خط قرمزی ندارد و دلیلی نمیبینند تا همیشه به آن به شکل یک معما نگاه کنند.
- هرچیز قیمتی دارد
اگر فرزندتان قیمت همه چیزهایی که در اختیار دارد را پرسید، تعجب نکنید و مطمئنا برچسب مادی گرایی به او نچسبانید. او از این راه میخواهد تا خیلی ساده، قیمت اشیاء مختلف را بفهمد و آنها را با هم مقایسه کند. پاسخهای ساده و شفاف به تدریج مقادیر مختلف و ارزش اجناس را به او میآموزد. در این صورت به علاوه خود را برای حساب و کتاب نیز آماده میکند.
- پس انداز
وقتی از خرید یک اسباب بازی گران قیمت امتناع میکنید، فرزند کوچکتان معمولا میگوید: «بابا؛ خب شما که همیشه با کارت، پول میخرید!» مسلما زمانی که کارت اعتباری را در دستگاه خودپرداز میگذارید و مبلغی وجه دریافت میکنید، این مسئله برای بچه عجیب است و از خود میپرسد: «این پولها از کجا میآید؟ چطوری وقتی پول تمام میشود با گذاشتن کارت در دستگاه میتوان پول گرفت؟»... همه این سؤالات برایش بسیار مبهم و عجیب است. حالا نوبت شماست که به او توضیح دهید که با کارکردن میتوانیم پول به دست آوریم تا خانه، ماشین، لباس، خوراکی بخریم و به گردش و مسافرت برویم. اگر میبینی که اسکناسها به طور اتوماتیک از دستگاه خارج میشود، به این خاطر است که قبلا پولها را در بانک گذاشتهایم و متصدی بانک، پول را در دستگاه گذاشته است. راجع به محاسبات و مخارج با او صحبت کنید.
اگر پول باعث بر انگیختن حس کنجکاوی او میشود پس اشکالی ندارد که راجع به نگرانیهای مالی نیز مطالبی بداند. اهمیت آن از اینجا مشخص میشود که مثلا زمانی که میگویید: «دیگر حتی یک ریال هم ندارم!»، بچه تصور میکند که خانواده به معنای واقعی فقیر شده و از فردا هیچ چیزی برای خوردن در خانه نیست. یا وقتی که میپرسد: «ما پولدار هستیم؟» بهتر است این طور به او اطمینان خاطر دهید: «عزیزم؛ ما اول باید هر چیزی که لازم داریم را بخریم و بعد اگر پولی باقی ماند میتوانیم به گردش و تفریح بپردازیم.»
-بچهها عاشق داشتن پول هستند
وقتی به نانوایی میروید، پول رابه فرزندتان بدهید تا او نان بخرد. این کار احساس غرور و افتخار را برایش به ارمغان میآورد. تا پیش از شش سالگی، پول برای بچه مانند اسباب بازی است که خیلی زود نیز گم میشود. لازم نیست پول زیادی را در جیبش بگذارید؛ چون اگر یک بار این گنجینه را گم کند، موضوع برایش بسیار ناراحت کننده و غمگین میشود.
دادن مبلغی مشخص به کودک، مسئله پیش پا افتاده و بیاهمیتی نیست. این پول علاوه بر اینکه پس انداز جزئی برای اوست، به اولین مراحل استقلال که آرزو داشته نیز رسیده است.
-درخواست پول توجیبی؛ نشان دهنده احساس بزرگ شدن
دادن مبلغی مشخص به کودک، مسئله پیش پا افتاده و بیاهمیتی نیست. این پول علاوه بر اینکه پس انداز جزئی برای اوست، به اولین مراحل استقلال که آرزو داشته نیز رسیده است. حالا دیگر در قبال پولش احساس مسئولیت میکند، نخستین گامها را در دنیای خرید و بازار میگذارد و احساس میکند تاحدی توانایی مالی دارد. اگر تا به حال برای یک بستنی یا شکلات، مرتب اعصابتان را خرد میکرد، از این به بعد میتوانید خودش را مسئول این نوع خریدها کنید. حالا اگر تمام پولش را خرج کرده است، باید منتظر بماند تا هفته آینده برسد.
برنامه ریزی و مدیریت بر مخارج، استفاده صحیح از پول را به او میآموزد. در ابتدا ولخرجی میکند، اما جای نگرانی نیست! منتظر نباشید که از دفعه اول، پولهایش را برای خرید یک کالای ارزشمند پس انداز کند. زمانی که نخستین اسکناسها را به عنوان پول توجیبی میگیرد، شخصیت «فردی ولخرج» را دارد؛ پول در دست خودش است و هر طور دلش بخواهد آن را خرج میکند. چه لذتی ازاین بالاتر! اینکه سرمایه اولش را چطور خرج میکند، اهمیت زیادی ندارد. او در حال کسب تجربه است و با دنیای واقعی پیرامون خودش، ارتباط برقرار میکند. به تدریج، مقایسه و ارزش واقعی اجناس را یاد میگیرد. از حدود ۸ سالگی، شناخت و تشخیص بهتری پیدا میکند و میتواند پولش را برای چیزهایی که واقعا دوست دارد، پس انداز کند.
-ترفیع مقامی که نباید به سادگی آن را نشان داد
موقعی که تصمیم گرفتید به فرزندتان پول توجیبی دهید، مناسبت خاصی مانند جشن تولد، اولین روز بازگشایی مدرسه و… را انتخاب کنید و به او بگویید که از این به بعد حقوق دارد. از شش سالگی هفتهای مثلا هزار یا دو هزار تومان را برایش در نظر بگیرید. همین مبلغ کافی است؛ زیرا هدف ثروتمندکردن بچه نیست، بلکه احساس مسئولیت دادن به اوست. هدف از دادن پول تو جیبی، ثروتمندکردن بچه نیست، بلکه احساس مسئولیت دادن به اوست.
-همه چیز مادیات نیست
بعضی از والدین به جای اینکه مبلغی به عنوان توجیبی به بچه بدهند، ترجیح میدهند تا در قبال هر کاری که قادر است در منزل انجام دهد، به او مزد بدهند. توجیه این افراد این است که هرکاری شایستگی دریافت حقوق را دارد. این عمل گرچه به نظر برخی درست است؛ اما کودک را از سن خیلی پایین با این مفهوم آشنا میکند که هیچ چیز رایگان به دست نمیآید.
در حالی که مشارکت در زندگی خانوادگی با انجام کارهایی معمول اما وقت گیر و حتی مشکل مانند مرتب کردن منزل، چیدن میزغذا، شستشوی لباس و… همراه است که مسلما نمیتوان هیچ قیمتی روی آنها گذاشت. پیش از آنکه مفهوم کار را به کودک معرفی کنید، او را با احساس همیاری، اتحاد و گذشت در خانواده آشنا کنید.
-اعتماد به فرزندتان را زیرسؤال نبرید
گروهی از والدین دادن پول توجیبی را به نتایج تحصیلی یا رفتار و کردار بچه مرتبط میکنند و به نیازهای او هیچ توجهی ندارند. حال آنکه، زمانی که نخستین پول توجیبی را میدهید، باید به فرزندتان بگویید که چقدر به او اعتماد دارید و این اعتماد تحت هیچ شرایطی تغییر نمیکند. برای تحریک و تشویق او به تلاش بیشتر، بهتر است راه دیگری به جز پول را انتخاب کنید. و نکته آخر اینکه نباید از شیوه خرج کردن او انتقاد کنید.
«پولش را برای چیزهای بیخود خرج میکند؟» و…. از جمله سؤالاتی است کهگاه از خود میپرسید. درکنار توجه و کنترل فرزندتان این نکته را درنظر داشته باشید که این مبلغ متعلق به خودش است و هرطور که دوست داشته باشد، میتواند آن را خرج کند. درغیر این صورت، بهتر است که به او پول ندهید. بهتر است کمکش کنید تا درست خرج کردن را بیاموزد.
>> فرانشر
*شما چه نظری دارید؟ تجربهها و نظراتتان را در این زمینه، با ما در میان بگذارید*
*با کلیک روی نماد RSS و ذخیرۀ آن، جدیدترین مطالب ما را آسانتر دنبال کنید*
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد