هواداران‌گردشگری چه‌کسانی‌‌هستند؟

با توجه به این‌که گردشگری ازجمله صنایع خدماتی است که در سال‌های اخیر با سرعت زیادی روند توسعه را در پیش گرفته است و منافع اقتصادی حاصل از آن، همواره برای جوامعی که ظرفیت‌های پذیرش گردشگر را دارند، اهمیت دارد. از این رو باید ابعاد مختلف حضور گردشگر در مناطق مختلف برای توسعه‌ پایدار مورد بررسی قرار‌گیرد.

از آنجا که گردشگری حوزه‌ای انسان‌محور است و نقش عوامل انسانی در آن، بسیار پررنگ است، یکی از راهکارهای اساسی در پیشبرد و توسعه‌ گردشگری در ایران، توجه به نگرش‌های جامعه‌ میزبان نسبت به گردشگری و تغییرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ناشی از آن است.

در این خصوص، پژوهشی در دانشکده‌ علوم اجتماعی دانشگاه تهران انجام شده‌ که ایسنا آن را منتشر کرده است و در آن، با بررسی 1500 نفر از مردم نیاسر کاشان (یکی از مناطق پرگردشگر بابت سنت گلاب‌گیری) و مسئولان مراکز گردشگری این منطقه پرداخته و نگاه ساکنان این شهر را نسبت به ورود گردشگران بررسی کرده‌ است.

این پژوهش به ‌شکل اسنادی با توجه به مستندات الکترونیکی موجود در اینترنت، گردآوری اطلاعات میدانی از طریق پیمایش در سطح خرد و مصاحبه با مدیران و مسئولان شهر انجام شده‌ است.

نتایج این پژوهش نشان داد که 5‌/49 درصد افراد معتقدند گردشگری باعث افزایش درآمد ساکنان بومی می‌شود. 62 درصد نیز معتقدند حضور گردشگران در یک منطقه برای آن منطقه توسعه‌ اقتصادی به همراه می‌آورد. در مجموع، 5/58 درصد افراد، اثرات اقتصادی آن را مثبت، 38 درصد بینابین و 5/3 درصد منفی ارزیابی کرده‌اند. بنابراین، گرایش اکثریت نسبت به حضور گردشگر، از نظر اقتصادی مثبت است.

افرادی که دارای سرمایه زیاد هستند، در مقایسه با افرادی که دارای سرمایه کمتری هستند، نگرش مثبتی نسبت به اثرات گردشگری دارند. از طرفی، افرادی که سطح تحصیلات آنها بیشتر از میانگین سطح تحصیلات افراد پاسخگوست، ‌نگرش مثبتی به گردشگری دارند.

بنابراین، افراد قدرتمند به‌دلیل دسترسی بیشتر به منافع و مزایای مرتبط با این صنعت، نگرش مثبت‌تری نسبت به اثرات گردشگری در منطقه دارند. این مساله نشان می‌دهد که عواید گردشگری نیز بیشتر به افراد قدرتمند‌تر می‌رسد.

در کنار آثار مثبت گردشگری در نیاسر، تبعات منفی اجتماعی ـ فرهنگی مانند تغییر ساختار خانواده، افزایش بی‌بندوباری، بالا رفتن سطح انتظارات جوانان، ایجاد درگیری‌ها در خانواده و تغییر گرایش‌های مردم را به همراه داشته است.