صرفه ‌جویی و آشپزخانه

اما از آنجا که به گلدان‌هایمان وابسته بودیم و به قول قدیمی‌ها زحمتشان را کشیده بودیم، نمی‌توانستیم به امان خدا رهایشان کنیم، پس تصمیم گرفتیم راهی برای صرفه‌جویی در آب مصرفی خانه پیدا کنیم، اما گلدان‌هایمان را نگه داریم.

ابتدا تصمیم گرفتیم فقط یک هفته، موارد استفاده از آب و مدت زمان آن را در خانه بنویسیم. ​حین نوشتن موارد استفاده از آب در خانه، نه‌تنها کشف کردیم که ما هر روز برای امور غیر مهم، مقادیر زیادی آب مصرف می‌کنیم، بلکه متوجه شدیم بخش زیادی از آبی که در طول انجام امور روزانه به فاضلاب ریخته می‌شود به مواد شوینده آلوده نیست و می‌توانیم برای گیاهان استفاده‌‌اش کنیم.

به این ترتیب ما چند دبه 20 لیتری خریدیم و شروع کردیم به ذخیره همین آب‌های غیر آلوده به مواد شوینده مثل آب باقی مانده از آبکشی ظرف‌های غیرچرب که بدون مواد شوینده شسته شده‌اند، آب حاصل از شستشوی برنج، آب باقی مانده ته کتری، حتی آب همراه با تفاله‌های چای که وقتی قصد دم کردن دوباره چای داریم آن را همراه تفاله‌ها دور می‌ریزیم.

با این روش نه‌تنها آب مصرفی خانه را کنترل و گلدان‌ها را سیراب کردیم بلکه همین دقت در مصرف آب باعث شده است قبض‌های آب ما از آن زمان تا امروز بی‌تغییر بماند.

این تجربه را با شما تقسیم کردیم تا نشان بدهیم که می‌شود با تغییرات کوچکی در سبک زندگی، کمتر اسراف کرد، بیشتر پس‌انداز کرد و در عین حال از خوشی‌های زندگی هم لذت برد. این گزارش مجموعه‌ای از راه‌های مختلف برای صرفه‌جویی در مصرف آب، برق، گاز، بنزین و شیوه استفاده از وسایل مختلف در خانه است که زندگی‌‌تان را تغییر می‌دهند.

فصل‌های گرم سال که می‌رسند مصرف آب بسیاری از خانواده‌ها چند برابر می‌شود. بخشی از این تغییر مصرف ناگزیر است.

مردم در این فصل‌ها بیشتر حمام می‌روند، تعرقشان بیشتر می‌شود و به همین دلیل لباس‌هایشان را بیشتر می‌شویند و همه اینها باعث می‌شود نیاز بیشتری به آب داشته باشند، اما حتی اگر مصرف آبمان به ناچار در فصل‌هایی از سال زیادتر شود باز هم می‌شود راه‌هایی برای صرفه‌جویی پیدا کرد.

شاید با خودتان فکر کنید که اصلا چه فرقی می‌کند میزان آب مصرفی‌تان با انجام این روش‌ها دست‌کم 15 ـ 10 درصد کاهش داشته باشد؟ اولا اسراف در فرهنگ دینی ما بشدت نکوهش شده و گناه محسوب می‌شود، بنابراین با کاهش آب مصرفی در خانه از معصیت دور شده‌اید.

ثانیا، همین کاهش اندک مصرف آب که البته احتمالا خیلی بیشتر از این مقدار خواهد بود، باعث می‌شود قبض آب در پایان هر ماه وحشت‌زده‌تان نکند و به جای پرداخت هزینه‌های سنگین، پول بیشتری را پس‌انداز کنید.

ثالثا بسیاری از استان‌های کشور بخصوص در فصل‌های گرم با مشکل کمبود آب مواجه هستند و صرفه‌جویی ما در مصرف آب ـ هرچند اندک باشد ـ می‌تواند برای آنها مفید باشد.

آشپزخانه جایی است که بیشترین میزان آب ورودی به هر خانه‌ای در آن مصرف می‌شود. بنابر​این اگر قرار باشد جلوی هدر رفتن آب را بگیریم باید از این مکان کار را آغاز کنیم.

نخستین راه برای صرفه‌جویی در آب مصرفی آشپزخانه استفاده از سردوش‌های مخصوص است. این نوع سردوش‌ها، حتی مقادیر کم​ آب را با فشار بیرون می‌پاشند و به همین دلیل مجبور نیستید میزان آب خروجی از شیر را برای پرفشار شدن، بیشتر کنید.

نکته دیگر درباره شیر‌های آب در خانه این است که همه آنها را بررسی کنید تا ببینید کدام شیرها چکه می‌کنند و سپس عوضشان کنید.

شاید در ظاهر قطره‌های آبی که از یک شیر می‌چکد ناچیز به نظر برسد، اما اگر یک لیوان آب زیر آن بگذارید می‌بینید که در مدتی کوتاه پر می‌شود، می‌دانید این لیوان آب پر شده چه معنایی دارد ؟ این لیوان آب، نمادی از همه لیوان‌های آب تصفیه شده‌ای است که هرکدام می‌توانسته تشنه‌ای را سیر کند، اما حالا بدون استفاده شدن، به فاضلاب پیوسته است.

بعضی‌ها برای صرفه‌جویی در وقت و میزان آب مصرفی‌شان از ماشین ظرفشویی استفاده می‌کنند. دقت داشته باشید که برای استفاده از ماشین ظرفشویی، اولا باید ظرف‌ها را پیش از قرار دادن در ماشین با دستمالی پاک کنید و ثانیا در نظر داشته باشید که ظرف‌های کمتر چرب را با دور ملایم هم می‌شود شست و می‌توانید دستگاهتان را برای شستن آنها روی کمترین چرخه تنظیم کنید.

ماشین دیگری که معمولا در آشپزخانه قرار دارد و مقدار زیادی آب مصرف می‌کند ماشین لباسشویی است. باید بدانید که ماشین لباسشویی‌های اتوماتیک بسیار کمتر از ماشین لباسشویی‌های غیراتوماتیک، آب مصرف می‌کنند و بنابراین اگر در موقعیت خرید ماشین لباسشویی هستید اتوماتیک‌ها را ترجیح بدهید.

برخی لباس‌ها هم وجود دارند که برای جلوگیری از رنگ‌پس‌دادنشان آنها را معمولا با دست می‌شویید، بهتر است این نوع لباس‌ها را در طول هفته جمع کنید و همرنگ‌ها را همزمان با هم خیس کنید و بشویید تا آب کمتری مصرف شود.

در شستن ظرف‌های غذا به این نکته دقت داشته باشید که چربی غذا حتی با مقدار بسیار کم‌آب هم پاک می‌شود و هر چه بیشتر مایع ظرفشویی روی ابر ظرفشویی بریزید، بیشتر کف می‌کند و آب بیشتری برای شستن ظرف‌ها هدر می‌رود.

کسانی که حرفه‌ای ظرف می‌شویند حتما می‌دانند که اگر ظرف‌ها را پس از خوردن غذاهای چرب با مقدار کمی آب خیس کنند، سریع‌تر و با آب کمتری پاک می‌شوند.

برای صرفه‌جویی در آب مصرفی، حتی آب خوردنتان هم باید تابع اصولی باشد. برای مثال، می‌توانید به بچه‌های خانواده یاد بدهید هرگز با دست آب نخورند و در عوض همیشه از لیوان استفاده کنند تا آب از دستشان سرریز نکند.

ضمن این که در یخچال آدم‌های صرفه‌جو همیشه یک پارچ پر از آب هست که باعث می‌شود اعضای خانواده هر بار برای نوشیدن آب خنک ناچار نشوند شیر آب را مدتی باز نگه دارند و خونسردانه به آب تصفیه شده‌ای که به فاضلاب می‌رود، خیره شوند.

از آشپزخانه که بگذریم می‌رسیم به دستشویی و حمام. شما این دو محل را در خانه چند بار در روز می‌شویید؟ می‌دانستید بعضی‌ها عادت کرده‌اند دستشویی‌شان را هر روز بشویند؟ به بچه‌های خانواده روش درست دستشویی رفتن و شیوه صحیح استحمام را یاد بدهید. با این روش، دستشویی کمتر آلوده می‌شود و آنها هم آب کمتری برای شستن دست‌هایشان مصرف می‌کنند.

حتما بارها در تلویزیون و رادیو شنیده‌اید که باید هنگام خرید لوازم برقی به برچسب انرژی آنها توجه داشته باشید تا لوازمی را انتخاب کنید که برق کمتری مصرف می‌کنند.

برچسب انرژی فقط مختص ایران نیست و در بسیاری از کشورهای دنیا به کار می‌آید. این برچسب به مصرف‌کنندگان می‌فهماند یک وسیله برقی چقدر انرژی مصرف می‌کند.

برچسب انرژی یک دستگاه الکترونیکی، بخش‌های مختلفی دارد. از بخش‌هایی که مربوط به نشان تجاری و نام شرکت سازنده و مدل یک دستگاه است که بگذریم می‌رسیم به مهمترین بخش برچسب انرژِی.

این بخش، با هفت حرف لاتین از A تا G، تقسیم‌بندی شده است. حرف A که مقابلش فلشی سبز رنگ قرار دارد نشان می‌دهد که دستگاه کمترین میزان انرژی را مصرف می‌کند و بیشترین بازده را دارد، اما از این حرف به بعد تا حرف G که جلوی آن فلشی قرمز قرار گرفته، میزان انرژی مصرفی دستگاه، بیشتر و بازدهی آن کمتر می‌شود.

این یعنی اگر برچسب انرژی دستگاهی رتبه A یا B باشد آن دستگاه برق کمتری مصرف می‌کند، اما بازده بالایی دارد.

بنابراین خرید لوازمی با این نوع برچسب انرژی در کاهش هزینه برق مصرفی به شما کمک خواهد کرد.

هنوز تا تابستان حدود یک ماه وقت داریم، اما گرمای بی‌سابقه هوا باعث شده است بسیاری از خانواده‌ها از همین حالا کولرها را راه بیندازند.

کولر به همان اندازه که می‌تواند خانه‌تان را خنک کند، اگر مراقب نباشید قبضش هم ممکن است دلتان را آتش بزند! نکته اول در استفاده از کولر این است که کانال‌های آن با کوتاه‌ترین مسیر به دریچه‌ها برسد. چون اگر کانال‌ها طولانی باشد نه‌تنها هوای خنک کولر در طول مسیر گرم می‌شود بلکه فشار هوا نیز کم می‌شود و برای خنک شدن خانه باید کولر زمان بیشتری روشن بماند.

چرا برخی مردم تصور می‌کنند اگر هوا گرم است باید کولرشان را 24 ساعته روشن بگذارند؟ در حالی که می‌شود کولر را فقط تا وقتی هوای خانه خنک شده است روشن گذاشت و سپس آن را خاموش کرد. مطمئن باشید این هوای خنک تا چند ساعت دمای خانه را پایدار نگه می‌دارد.

روی دور تند تنظیم کردن کولر هم یکی از روش‌هایی است که مصرف برق را افزایش می‌دهد و گرچه اگر کولر را روی دور ملایم تنظیم کنید به زمان بیشتری برای خنک کردن خانه نیاز دارید، اما به هر حال این روش برق کمتری مصرف می‌کند و عمر موتور کولر را زیاد می‌کند.

راه دیگر برای این که بتوانید جلوی گرم شدن هوای خنک در حال حرکت در کانال‌ها را بگیرید این است آنها را با پشم شیشه عایق‌بندی کنید.

پیش از راه‌اندازی کولر، آن را بررسی کنید و از درست کار کردن بخش‌های مختلفش مطمئن شوید و اگر آدم فنی نیستید از یک تعمیرکار کمک بخواهید. بهتر است پوشال‌های کولر را هم هر سال عوض
کنید.

به نظرتان میان کتری و کولر و اجاق گاز رابطه‌ای وجود دارد؟ وسایل زیادی در آشپزخانه هستند که اگر مراقب استفاده از آنها نباشیم با روشن ماندنشان، هوای خانه گرم‌تر می‌شود برای مثال ما ایرانی‌ها در طول روز زیاد چای می‌نوشیم، اما برخی مردم عادت دارند در فواصل میان چای خوردن روزانه‌شان هم، کتری را روی اجاق روشن باقی بگذارند تا چایشان برای هر بار استفاده گرم بماند در حالی که جوش آمدن کتری فقط چند دقیقه طول می‌کشد و بنابراین لازم نیست برای گرم ماندن آب داخلش، آن را ساعت​ها روی اجاق روشن بگذارند!

حتما این نکته را هم می‌دانید که وقتی کولر کار می‌کند باید درها و پنجره‌ها را ببندید تا هوای گرم راهی به داخل خانه پیدا نکند و وقتی از خانه خارج می‌شوید باید حتما کولر را خاموش کنید.

کارشناسان می‌گویند هر لامپ رشته‌ای معمولی پنج برابر یک لامپ کم مصرف برق مصرف می‌کند. این یعنی اگر همه لامپ‌های خانه‌تان کم‌مصرف باشند دستکم آن بخش از هزینه برق که به روشنایی خانه اختصاص دارد، به یک‌پنجم کاهش می‌یابد از طرفی باید این نکته را هم در نظر داشته باشید که لامپ‌های کم مصرف تقریبا هشت برابر بیشتر از لامپ‌های عادی عمر می‌کنند، اما استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف مضراتی نیز دارد.

برای مثال پزشکان می‌گویند مصرف بیش از اندازه این نوع لامپ‌ها کک و مک را بیشتر می‌کند، باعث افسردگی می‌شود و احتمال ابتلا به سرطان سینه و آب مروارید را افزایش می‌دهد.

بنابر این حتی در استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف هم باید صرفه جو باشید و چه‌بسا بهتر است آنها را در محیط‌های خارج از خانه، مثلا پارکینگ، انباری یا راهرو اختصاص بدهید و برای روشن کردن خانه تا آنجا که ممکن است از نور خورشید استفاده کنید و به همین دلیل باید کم‌کم راه‌های ورود نور به خانه را بشناسید و با تمهیداتی، ظرفیتشان را برای عبور نور بیشتر کنید برای مثال سخت نیست شیشه پنجره‌ها و حباب‌های لامپ‌ها را پاک کنید.

رنگ اشیا و دیوارهای خانه هم در روشنایی آن اثر دارد یعنی دو اتاق که یکی دیوارها و فرش‌ها و مبلمان قهوه‌ای سوخته دارد و دیگری همه اجزایش سپید است حتی اگر مقدار یکسانی نور واردشان شود، از نظر روشنایی یکسان به نظر نمی‌آیند.

تا به حال برایتان پیش آمده است در صف پرداخت فروشگاهی بزرگ منتظر شوید و ناخودآگاه به خریدهای دیگران در سبدهایشان نگاهی بیندازید؟ برای ما پیش آمده است.

می‌دانید چه نتیجه‌ای گرفتیم؟ مردم خیلی وقت‌ها چیزهایی را می‌خرند که یا اصلا نیازی به آنها ندارند یا نیازشان کمتر از میزانی است که خرید کرده‌اند.

به عبارت دیگر ما بخشی از پول مان را هنگام خرید صرف اشیا و لوازمی می‌کنیم که بهتر بود نمی‌خریدیم‌شان. یکی از دلایل این رفتار، بی‌هدفی در خرید کردن است یعنی ممکن است​ شما امروز تصمیم بگیرید به خرید بروید، اما دقیقا ندانید نیازهای خانواده چیست و بنابراین وقتی وارد فروشگاه می‌شوید با دیدن اشیای مختلف تصمیم می‌گیرید آنها را بخرید بدون این که به عواقب خریدنشان یا مقدار نیازتان فکر کنید برای مثال امکان دارد شما واقعا به نان در خانه احتیاج داشته باشید، اما نه به اندازه سه بسته بلکه فقط به یک بسته نان نیاز دارید و به این ترتیب باقی آن بیات خواهد شد و باید دور بریزیدش.

برای آن که یک خرید موفق و بدون اسرافکاری داشته باشید بهترین روش این است که پیش از رفتن به فروشگاه، فهرستی از مایحتاج‌ و مقدار مورد نیاز هر ماده را تهیه کنید و برای عادت دادن خودتان به تبعیت از این فهرست و جلوگیری از ولخرجی، هیچ کالایی خارج از آن را نخرید.

شاید در هفته‌های اول ناچار باشید چند بار به فروشگاه بروید، اما به مرور زمان هنگام نوشتن فهرست، بیشتر و بهتر تمرکز می‌کنید و همه آنچه لازم دارید را به یاد می‌آورید.

شما همچنین باید بودجه‌ای مشخص به خرید اختصاص دهید تا جایی برای ولخرجی‌های روزمره و خرید هر آنچه چشمتان را گرفت، باقی نماند!

روش مهم دیگری که برای صرفه‌جویی در مخارج روزانه همیشه باید به کار ببندید نوشتن مخارج هر روز در یک دفترچه است مثلا می‌توانید در این دفتر بنویسید، خرید بستنی دو هزار تومان، کرایه تاکسی پنج هزار تومان، خرید جزوات کمک درسی برای بچه‌ها 37 هزار تومان و... سرجمع این ارقام را هر شب حساب کنید و ببینید آیا دخل و خرجتان با هم جور درمی‌آید؟ و اگر حساب و کتاب‌هایتان به هم نمی‌خورد ببینید کدام دسته از خرج‌ها غیرلازم است یا می‌شود به شیوه‌ای آنها را کاهش داد.

همیشه به یاد داشته باشید که معیارتان برای خرید صرفه‌جویانه، فقط کم‌قیمت بودن اشیا و لوازم نباشد. گاهی وقت‌ها صرف هزینه‌ای بیشتر حتی باعث می‌شود سود اقتصادی بهتری داشته باشید. بگذارید در این باره، نمونه‌ای را مطرح کنیم.

فرض کنیم شما به فروشگاه می‌روید یکی از اتوها، گرانقیمت است، اما شما برند آن را می‌شناسید و دوستانی دارید که پیشتر آن را به شما توصیه کرده‌اند چون خودشان سال‌هاست از همان مدل استفاده می‌کنند و راضی‌اند، اما اتوی دیگر، یک سوم قیمت این اتو را دارد و به نظر می‌آید از کیفیت خوبی برخوردار نیست.

شاید اگر اتوی دوم را انتخاب کنید دوسوم از هزینه‌ای را که باید برای اتوی اولی خرج می‌کردید پس‌انداز کنید، اما واقعیت این است که این اتو بزودی خراب می‌شود و کارایی‌‌اش را از دست می‌دهد و به همین دلیل شما ناچار می‌شوید باز هم به فروشگاه بروید و اتوی اول را بخرید که به این ترتیب هزینه صرف شده برای خرید اتو می‌شود قیمت اتوی اول به اضافه اتوی دوم!

نکند واقعا خیال می‌کنید بنزین خودروی شما فقط مال خودتان است؟! اگر خودروی شما قرار است بخشی از فراغت خانواده را پر کند، اگر بناست این وسیله، برای برخی تفریحات همچون سفرهای کوتاه داخل شهری یا بلند بین شهری به کار بیاید آن وقت طبیعی است که باور کنید بنزین خودرو هم سهم همه اعضای خانواده است و اگر در استفاده از آن مراقب نباشید حق تک‌تک اعضا را از بین برده‌اید.

به نظر شما ممکن است دو راننده مختلف در مسیری یکسان با مقدار بنزین مشخص و خودروهای همانند رانندگی کنند و میزان بنزین مصرفی شان یکی نباشد؟! نوع رانندگی هر فرد بر میزان بنزین مصرفی‌‌اش اثر می‌گذارد یعنی امکان دارد یک راننده حرفه‌ای و با ملاحظه، بنزین کمتری از راننده‌ای غیرحرفه‌ای مصرف کند برای مثال یک راننده حرفه‌ای هیچ وقت خودرو‌‌اش را پشت چراغ قرمز‌های طولانی روشن نگه نمی‌دارد و می‌داند که ترمز کردن‌های شدید یا گاز دادن‌های بیش از اندازه، سرعت بالا و انتخاب غلط دنده مصرف سوخت را بشدت زیاد می‌کند.