پول‌هایی‌که به پای مربیان ریخته می‌شود

تاکنون حدود 50 درصد از مربیان شاغل در یازدهمین دوره لیگ برتر فوتبال، شغل خود را از دست داده‌اند که تا نیم‌فصل رقابت‌ها میانگین فعالیت باشگاه‌ها در عرصه تغییر و تحول مربیان، هر دو هفته یک برکناری بوده است. احتمال می‌رود با ادامه نتایج ضعیف تیم‌های قعرنشین، پروسه اخراج مربیان تا پایان مسابقات ادامه داشته باشد که در آن صورت، رکورد جدیدی در رقابت تنگاتنگ مدیران در زمینه تعداد استخدام مربی به ثبت می‌رسد، البته نگاهی به مربیان اخراجی لیگ دهم تا نیم‌فصل رقابت‌ها از سیر صعودی برکناری‌ها در لیگ یازدهم حکایت می‌کند.

برکناری و استخدام مربیان جدید که برخی از آنها رزومه قابل اعتنایی در چند فصل اخیر فوتبال نداشته‌اند، هزینه‌هایی را به باشگاه‌ها تحمیل می‌کند که گاهی به اندازه استخدام یک مربی درجه یک و خوب داخلی یا حتی خارجی بوده است.

خالی از لطف نیست که ضمن مروری بر تغییر و تحولات مربیان در لیگ یازدهم و مقایسه آن با لیگ دهم از نظر آمار، نگاهی به دستمزدهای دریافتی این مربیان در لیگ برتر جاری بیندازیم تا معلوم شود باشگاه‌هایی که یک یا حتی 2 بار حکم به برکناری مربیان خود را داده‌اند، چه هزینه‌ای را متحمل شده‌اند. ذکر این توضیح ضروری است که مبالغ قرارداد مربیان از طریق بررسی وضعیت قراردادها از طریق منابع خبری و گفت‌وگو با برخی مسوولان باشگاه‌ها استخراج شده است.

مس سرچشمه به عنوان اولین باشگاهی که تغییر روی نیمکت مربیان را به ثبات ترجیح داد، هنوز مسابقات به نیمه‌های نیم‌فصل اول نرسیده احمد سنجری را به عنوان اولین مربی برکنار شده لیگ معرفی و اصغر شرفی را به جای او نشاند.

وضعیت این مربی هم به دلیل ادامه نتایج ضعیف و قرار گرفتن در قعر جدول بخصوص بعد از شکست برابر پرسپولیس متزلزل است، صمد مرفاوی هم از مس کرمان کنار گذاشته شد تا بلاژه‌ویچ جانشین او شود.

بعد از او مهدی دینورزاده از داماش گیلان (تیم خصوصی لیگ یازدهم)‌ اخراج شد و ابراهیم قاسمپور جایگزین وی شد، اما چند هفته بعد قاسمپور هم برکنار شد که اتفاقا برکناری‌اش حرف و حدیث‌های زیادی را به دنبال داشت که در نهایت مهدی تارتار روی نیمکت داماش نشست تا امیر عابدینی از این حیث رکورددار باشد.

نوبت به سپاهان هم رسید، تیمی که بعد از اعمال رعایت قانون سقف قرارداد، امیر قلعه‌نویی را از دست داد و البته بوناچیچ را با مبلغی نزدیک به 630 میلیون تومان استخدام کرد، اما نتایج نه‌چندان قابل قبول این تیم باعث شد تا خیلی زود قید سرمربی کروات خود را بزند و با سرمربی سابق پرسپولیس وارد مذاکره شود، کرانچار به این ترتیب جانشین لوکا بوناچیچ شد.

در نیمه‌های نیم‌فصل هم فجر سپاسی شیراز اصغر کلانتری را کنار گذاشت و هدایت تیم را به یاوری 72 ساله‌ای سپرد که فصل قبل با صبا، پاس و استیل آذین در معرض خطر سقوط قرار گرفته بود.

غلام پیروانی قربانی بعدی در این عرصه بود، صنعت نفت بعد از مذاکره با کاستای پرتغالی با پیروانی قطع همکاری کرد تا شاید صنعت نفت آبادان در ادامه نتایج بهتری بگیرد. اما حمید استیلی که از چند هفته ابتدایی لیگ احتمال می‌رفت پرسپولیس را ترک کند، برخلاف انتظار هواداران تا هفته پانزدهم پیش آمد، اما شکست برابر استقلال در شهرآورد جام حذفی، عاقبت سبب استعفای سرمربی این تیم شد. بعد از 2 هفته سرمربیگری موقت محسن عاشوری، نیم‌فصل دوم برای سرخپوشان با مصطفی دنیزلی آغاز شد.

اما تغییرات به همین جا ختم نشد، چون در ادامه با اخراج میودراگ یسیج از شهرداری تبریز مدیرروستا جانشین او شد و حمید درخشان هم از شاهین بوشهر کنار رفت و فیروز کریمی که فصل قبل با استقلال اهواز از لیگ یک به 2 سقوط کرده بود، روی نیمکت این تیم نشست و البته شاهین را به فینال جام حذفی رساند.

در طول سال‌های اخیر، سیر تغییر مربی رو به رشد بوده و تقریبا دلیل اول این امر هم ناکامی‌های مربیان است. در حقیقت مدیران نتیجه‌گرا برای حفظ موقعیت خود و جلب نظر تماشاگران‌شان خیلی زود رای به برکناری مربیان داده‌اند تا در چنین فضایی، حاشیه امنی برای مربیان وجود نداشته باشد.

نگاهی به آمار مشخص می‌سازد که روند تغییر مربیان در لیگ دهم به نسبت لیگ یازدهم کمتر بوده است، سال گذشته تا نیم‌فصل 7 مربی برکنار شدند یا استعفا دادند. در لیگ دهم استیل آذین خصوصی با هزینه‌های میلیاردی لیگ را با حضور لوسیا تومباکوویچ آغاز کرد، اما بعد از چند هفته ناکامی، این مربی را که حدود یک میلیارد تومان با دستیارانش آب خورده بود، برکنار و افشین پیروانی را جانشین این مربی کرد، اما عمر مربیگری پیروانی هم طولانی نبود و استیل آذین و هدایتی با استخدام محمد خاکپور سومین مربی در طول یک فصل را تجربه کردند.

شهرداری تبریز، اکبر میثاقیان را کنار گذاشت و حمید درخشان را به عنوان سرمربی برگزید که موقعیتش در لیگ برتر حفظ شود، پیکان حمید علیدوستی را جایگزین احمدزاده کرد که در نهایت از لیگ برتر سقوط کرد.

راه‌آهن، تارتار را به جای رسول کربکندی انتخاب کرد تا شاید امتیازهای از دست رفته جبران شود، صبا باتری که با یاوری روزهای خوبی نداشت، عبدالله ویسی را سرمربی کرد که ظاهرا از این انتخاب راضی بوده است، صبا این فصل هم نتایج نسبتا خوبی کسب کرده است، انتخاب عجیب بعدی جایگزینی محمود یاوری به جای مدیرروستا در پاس بود، پاسی که عاقبت از لیگ برتر رفت، این تغییرات تا نیم‌فصل لیگ دهم بود که نسبت به این فصل کمتر بوده اما در لیگ یازدهم تا به حال رکوردشکنی شده و مربیان به هیچ عنوان حاشیه امنی برای شغل خود احساس نمی‌کنند.

اما در لیگ یازدهم هم با وجود رعایت سقف قرارداد و موانع اینچنینی، پو‌ل‌های نامتعارف و عجیبی رد و بدل شده است، چه در عرصه استخدام مربیان و چه در زمینه جذب بازیکنان، باشگاه‌هایی که بعضا سقف را هم رعایت کردند، با تغییر مربی با گماردن شخص جایگزین مبالغی فراتر از سقف را هزینه کردند تا حتی در مواردی بیش از مبلغ استخدام یک مربی درجه یک هزینه کنند.

مبلغ قرارداد مربیان باشگاه‌هایی که تغییر را تجربه کردند، در جدول تنظیم شده است، نگاهی به این مبالغ نشان از هزینه‌هایی دارد که بدون تدبیر هدر رفته و به طور مثال با جایگاه برخی تیم‌ها تناسبی ندارد. به عنوان مثال تیمی مثل مس سرچشمه که احمد سنجری و اصغر شرفی را به عنوان سرمربی داشته، تا به حال 650 میلیون تومان برای مربیان خود هزینه کرده که در طول این هفته‌ها فقط 14 امتیاز گرفته است، تیمی مثل داماش گیلان که با مشکلات مالی هم مواجه است با یک حساب سرانگشتی بالغ بر 600 میلیون هزینه کرده است، تازه این هزینه فقط برای سرمربی است و تغییرات احتمالی بین سایر اعضای کادر فنی محاسبه نشده است، پرسپولیس که با ثبت قرارداد 2 میلیاردی مصطفی دنیزلی رکورد قراردادهای ثبت شده مربیان را شکسته پیش از این با استیلی برای 2 فصل قرارداد 700 میلیونی منعقد کرده بود که باید 350 میلیون آن را کاملا دریافت کند.

به طور طبیعی اگر مدیران در فصل نقل و انتقالات وقت بیشتری برای انتخاب مربی مورد نظر خود بگذارند و فقط از روی اجبار پای قرارداد با مربی را امضا نکنند، هم لیگ پویا‌تر و بهتری خواهیم داشت و هم چرخه پرورش مربیان جدید و تازه‌وارد به حرکت درمی‌آید. در این صورت باشگاه‌ها مجبور نخواهند بود از مربیان ناکام و اخراجی و ناموفق دوره‌های قبل یا حتی همین دوره لیگ استفاده کنند. مربیانی که انگار در آب نمک می‌خوابند تا به صورت چرخشی، سر از تیم دیگری دربیاورند.

راستی چقدر از این پول‌ها را می‌توان به برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های مربیگری با حضور مدرسان خارجی اختصاص داد.

سارا احمدیان / جام‌جم