نشانه‌های احتمالی سرطان را جدی بگیرید

منظورمان‌ ابتلا به بیماری سرطان است که در هر نوعش، حسی‌کشنده از ناامنی را نسبت به تداوم زندگی طبیعی در آینده به همراه دارد. ریشه این ترس، بخصوص به این قضیه برمی‌گردد که این بیماری در مراحل نخستین بدون کوچک‌ترین درد و نشانه است و علائم بارز آن زمانی آشکار می‌شود که شاید دیگر کمک چندانی نتوان به بیمار کرد.

اما پزشکان متخصص می‌گویند با شناسایی بهنگام نشانه‌های سرطان در مراحل اولیه و در واقع در مقطع قابل کنترل بیماری، می‌توان به پیشگیری و درمان این بیماری کمک کرد. با این حال فراموش نکنید این نشانه‌ها در بسیاری از مواقع به معنای کشف بیماری‌های مزمن و ابتلا به سرطان نیست، پس به هیچ‌وجه ترس به خود راه‌ ندهید.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید سرطان واژه‌ای عمومی برای بیش از 1000 نوع بیماری است که در آنها، سلول‌های بخشی از بدن شروع به رشد خارج از کنترل می‌کنند.

دکتر پدرام فدوی، متخصص رادیوتراپی و آنکولوژی در این باره به جام‌جم می‌گوید: وقتی سلولی در بدن ما سرطانی می‌شود، به جای مرگ طبیعی سلولی که به دنبال رشد و تقسیم هر سلول اتفاق می‌افتد، سلول‌ها شروع به رشد و تشکیل سلول‌های غیرطبیعی می‌کنند و می‌توانند به سایر بافت‌های مجاور هم هجوم ببرند. در واقع سلول‌های سرطانی که دارای DNA آسیب‌دیده هستند، نه می‌میرند و نه ترمیم می‌شوند. بعلاوه در برخی موارد این سلول‌های آسیب‌دیده به صورت ژنتیکی از یک نسل به نسل دیگر منتقل می‌شوند و زمینه ابتلا به سرطان‌‌ را از طریق ژنتیکی یا ارثی فراهم می‌کنند.

وی می‌افزاید: حال نکته اینجاست که برخی اتفاقاتی که به طور مستقیم به شیوه زندگی خود ما بازمی‌گردند، سرطانی شدن سلول‌ها را تشدید می‌کنند که سیگار کشیدن یکی از اصلی‌ترین آنهاست. در واقع شانس ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها با سیگار کشیدن یا در معرض دود سیگار بودن افزایش می‌یابد.

از سوی دیگر قرار گرفتن به مدت طولانی در معرض نور خورشید آن هم بدون پوشش حفاظتی برای پوست، خطر سرطانی شدن سلول‌های پوست را افزایش می‌دهد.

در عین حال کسانی که دچار کمبود تحرک و به دنبال آن اضافه وزن، بخصوص در دوران پس از یائسگی هستند، با خطر ابتلا به سرطان بیشتر مواجه‌اند. از سوی دیگر قطعا رژیم غذایی نادرست یعنی مصرف غذاهای چرب و شیرین، همراه با افزودنی و به نوعی فرآوری شده، ارتباط مستقیم با افزایش خطر بروز سرطان دارد. همچنین داشتن استرس به دلیل تاثیر روی سیستم ایمنی بدن در آماده‌سازی سلول‌ها برای سرطانی شدن، موثر است. از همه اینها گذشته آلودگی‌های محیطی چون آلودگی هوا نیز از علل اصلی افزایش سرطان بخصوص سرطان‌های سیستم تنفسی محسوب می‌شوند.

متاسفانه سرطان دسته‌ای از بیماری‌ها را شامل می‌شود که می‌توانند هرگونه علامت و نشانه را بسته به این‌که سرطان کجاست و اندازه آن چقدر است و چه ارگان‌هایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، ایجاد کنند.

دکتر فدوی تاکید می‌کند: اگر سرطان در منطقه حساسی مثل مغز قرار گیرد، حتی کوچک‌ترین تومورها هم می‌توانند علایم بزرگ ایجاد کنند، اما در اغلب موارد این بیماری باعث ایجاد علائم نمی‌شود تا زمانی که تومور آنقدر بزرگ شود که روی اعصاب، عروق خونی و بافت‌های مجاور فشار وارد کند.

مثلا در سرطان لوزالمعده، بیماری ‌ زمانی با دردهای شدید پشت، شکم و بروز زردی در بیمار خود را نشان می‌دهد که دیگر نمی‌توان برای او اقدام درمانی موثری کرد.

وی با تاکید بر این‌که در مواجهه با چنین شرایطی چند توصیه ضروری را می‌توان برای همه افراد داشت، می‌افزاید: برخی از علائم سرطان همچون تب، خستگی مفرط و کاهش وزن، ممکن است خاص سرطان نباشد، ولی نباید بی‌اهمیت تلقی شوند.

بی‌شک زمانی که بدون هیچ علت مشخصی هر یک از این علائم در شخص، اتفاق می‌افتد، بهتر است که شخص به انجام چکاب کلی برای تایید سلامتی که در بسیاری از موارد هم لزوما به این بیماری مرتبط نیست، اقدام کند.

بعلاوه برخی نشانه‌ها چون بروز نابهنگام لخته خون در ناحیه‌ای از بدن و گزگز کردن‌های بی‌دلیل دست یا پا را نباید بدون ریشه‌یابی گذاشت. همچنین مشاهده هر نوع برجستگی کوچکی که ناگهان در پستان‌ها به وجود می‌آید، از بین نمی‌رود و بزرگتر هم می‌شود، حتی در دوران شیردهی که ممکن است یک توده، جمع شدن شیر در داخل پستان‌ها تلقی شود، باید مورد بررسی دقیق‌تر قرار گیرد.

فراموش نکنید که درمان قطعی سرطان به تشخیص زود هنگام آن و تا وقتی که منشاء اولیه سرطان به بافت‌های دیگر سرایت نکرده است، بستگی مستقیم دارد.

اصولا تنها 5 تا 10 درصد سرطان‌ها جنبه وراثتی دارند و از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شوند. با این حال دکتر فدوی در توضیح این مساله که چه وقت باید نگران ابتلا به سرطان‌های وراثتی بود، می‌افزاید: زمانی که موارد زیاد از یک نوع سرطان در یک خانواده و از یک طرف یعنی در خانواده پدری یا مادری دیده می‌شود یا این‌که همه اعضای خانواده در معرض یک عامل آلوده‌کننده خاصی قرار دارند یا موارد ابتلا به نوعی سرطان خاص و غیرشایع در خانواده وجود دارد (به عنوان مثال سرطان کلیه که شیوع آن کم است) یا ابتلا به سرطان در سنین بسیار پایین در خانواده‌ای اتفاق می‌افتد، ضروری است که نسل‌های بعدی این خانواده نیز در انجام چکاب‌ها و بررسی‌های تشخیصی بیشتر پیگیر باشند و در عین حال با اصلاح شیوه زندگی خود یعنی با رعایت تغذیه و داشتن تحرک روزانه و دوری از دخانیات، ایمنی بیشتری را نسبت به این بیماری در خود ایجاد کنند.

دکتر فدوی می‌افزاید: گاهی بیماران به علائم سرطان، بخصوص در ارتباط با سرطان‌های شایعی چون پستان، رحم و پروستات که از طریق معاینات شخصی، پزشکی و تست‌های غربالگری قابل تشخیص در مراحل اولیه هستند، بی‌توجهی می‌کنند یا اصولا علائم سرطان را نمی‌شناسند‌ یا به‌خاطر ترس از بیماری که در ذهنشان است، نسبت به این علائم بی‌توجهی می‌کنند و ناخواسته خود را در معرض خطر بسیار جدی‌تری از بیماری و در مواردی مرگ قرار می‌دهند. فراموش نکنید ‌ اکثر علائم ذکر شده، علتش سرطان نیست ولی باید بررسی شوند تا اطمینان از سلامت جسمی و آرامش روحی را برای بیمار به ارمغان آورند.