اولین ثبت جهانی یزد رقم خورد

به گزارش مهر، استان یزد نیز گرچه استانی کویری و در زمره استانهای گرم و خشک به شمار می رود اما باغهای بسیاری در آن وجود دارد که هر یک به دلیلی از ارزش تاریخی برخوردارند.

باغ دولت آباد در یزد، باغ پهلوان پور در مهریز، باغ نمیر در تفت، باغ گلشن در طبس، باغ صدری و باغ علی‌نقی خان در تفت و ده ها باغ دیگر هر یک به دلیلی جاذبه تاریخی و طبیعی دارند.

وجود ساختمانهای قدیمی و تاریخی، بادگیرهای بلند، حوضهای 40 فواره و ... سبب شده هر کدام از این باغها ارزش تاریخی پیدا کنند و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت برسند.

اما به تازگی 9 باغ ایرانی که نام دو باغ استان یزد نیز در میان آنها مشاهده می شود، نظر سازمانهای جهانی را نیز به خود جلب کرده و اکنون این باغها در فهرست سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند.

این 9 باغ ایرانی شامل باغ عباس آباد مازندران، دولت آباد و پهلوان پور یزد، پاسارگاد و ارم فارس، فین و چهل ستون اصفهان، اکبریه خراسان جنوبی و شاهزاده ماهان کرمان است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در مورد ثبت باغهای استان یزد در این فهرست اظهار داشت: دو باغ دولت ‌آباد و پهلوان ‌پور مهریز به همراه هفت باغ دیگر ایرانی به اتفاق آرا در سی و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی برای ثبت در فهرست میراث جهانی به تصویب رسید.

بهرام رضایی افزود: با ثبت این پرونده مهم که شامل 9 باغ ایرانی است، مجموع پرونده ‌های ثبت شده جمهوری اسلامی ایران نزد یونسکو به 13 پرونده می ‌رسد.

وی این آثار ثبتی را در نوع خود بی ‌نظیر برشمرد و گفت: پرونده مربوط به باغهای ایرانی علاوه بر دو بعد فرهنگی و طبیعی در 9 نقطه مختلف از کشور واقع شده و از این لحاظ که 9 اثر مربوطه در دل یک پرونده گنجانده شده، دارای اهمیت فراوانی است.

وی افزود: باغ دولت ‌آباد یزد از بناهای زیبای دوران زندیه است که پس از گذر سالهای بسیار هنوز همچون نگین سبزی در دل کویر می ‌درخشد و دارای 8.5 هکتار وسعت است.

رضایی با بیان اینکه مجموعه باغ دولت ‌آباد توسط محمدتقی خان سرسلسله خاندان خوانین یزد و در زمان کریم خان زند ساخته شده است، گفت: این بنا مجموعه‌ ای از چندین عمارت شامل عمارت هشتی، کلاه فرنگی، بهشت آیین و تالار آئینه، سردر اصلی و سردر جنوبی است و چشمگیرترین ویژگی این بنا بادگیر مرتفع آن است.

بادگیر باغ دولت آباد، مرتفع ترین بادگیر جهان

رضایی افزود: آنچه این باغ را در میان باغهای ایرانی شاخص نشان می‌ دهد، بادگیر مرتفع آن است که با 33.8 متر بلندترین بادگیر جهان شناخته شده است.

وی ادامه داد: از دیگر خصوصیات این بادگیر، هشت ضلعی بودن آن است که باعث می‌ شود باد در هر جهت به راحتی و به سرعت به قسمت زیرین هدایت شود و از سوی دیگر در زیر این بادگیر حوضی قرار دارد به طوری که با وزیدن باد به سطح آب حوض، هوای خنکی را در داخل بنا ایجاد می‌ کند.

رضایی عنوان کرد: باغ پهلوان ‌پور مهریز نیز متعلق به دوره‌ قاجار در محله مزویرآباد مهریز واقع شده که در نوع خود در کل منطقه کم ‌نظیر و متعلق به یکی از تجار یزدی به نام علی پهلوان ‌پور است.

وی با بیان اینکه مساحت باغ 3.5 هکتار و عمده ساخت و ساز صورت گرفته در آن شامل برج گلین و فضاهای خدماتی مرتبط با آن در جبهه جنوب شرقی است، افزود: عمارت زمستان‌ خانه در جبهه غربی، عمارت شربت‌ خانه (کوشک) در بخش مرکزی، فضاهای خدماتی (اصطبل، انبار، سرایداری و ...) و کارگاه ریسندگی و قالی بافی در جبهه جنوبی است.

وی ارزشمندترین بخش باغ را عمارت کوشک یا شربتخانه در سه طبقه و به مساحت هزا و 500 مترمربع معرفی کرد و اظهار داشت: عمارت کلاه فرنگی کوشک با کاربندی پرکاری زینت داده شده و از نفیس‌ترین قسمت‌های بنای شربت‌خانه به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: این عمارت بر اساس ضوابط و اصول باغات ایرانی بر محور اصلی باغ قرار گرفته است.

باغ زیبا و ارزشمند دولت‌ آباد به شماره 774 مورخ در سال 1346 و باغ پهلوان ‌پور مهریز به شماره 6334 در سال 81 در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسیده ‌اند و با ثبت جهانی این دو اثر، نخستین ثبت آثار جهانی استان یزد رقم خورد.