استعاره و تعلیق در سخنان رئیس جمهور

ما در بیان دانشگاهی از کلمات استعاره‌ای و عبارت‌های معکوس استفاده می‌کنیم و گاهی از برهان خلف در گفتار بهره می‌بریم. طبعا در این حوزه واژه‌ها معانی دیگری پیدا می‌کنند و اگر همان ادبیات را بخواهیم در عالم سیاست مورد استفاده قرار دهیم معانی کاملا متفاوت می‌شود.

به عنوان نمونه یکی از روش‌هایی که در عرصه بیان و گفتار در کلاس‌های دانشگاه یا آموزش و پرورش و همچنین محیط‌های ادبی استفاده از تعلیق است. ما گاهی عبارت‌هایی را در فضای تعلیق بکار می‌بریم مثلا وقتی می‌گوییم وقتی مرا دیدی پشت گوشت را دیدی. این عبارت زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که به طرف مقابل بگوییم که از این پس هرگز مرا نخواهی دید. یعنی گوینده عبارت شرطی را بکار می‌برد و تعلیق به محال می‌کند؛ بنابراین معتقدم که بخش‌هایی از سخنان آقای پزشکیان در نیویورک، بیانی از سوی او در قامت یک استاد دانشگاه بود و آن اظهارات را در همین قالب می‌توان مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.

در عین حال باید گفت که این سخنان را یک رئیس جمهور مطرح کرده و از این جهت مورد سوءاستفاده قرار گرفته و برخی که منتظر بودند و مخصوصا در حین جنگ غزه که اسرائیلی‌ها با خشونت و شرارت در حال سیاست‌های جنایتکارانه خود را دنبال می‌کنند این عبارت که ما تحت شرایطی سلاح‌های خود را کنار می‌گذاریم این شائبه را برای برخی از جمله رژیم صهیونیستی ایجاد کرد که گویا سیاست‌های تنشی آن‌ها به نتیجه رسید و ایران را وارد کرده دست از دفاع از غزه بردارد.

این در حالی است که چنین القائاتی، معنایی نبود که مورد نظر آقای پزشکیان باشد، اما این سخنان بعد از انتشار در بلومبرگ از سویی اسرایئلی‌ها هم در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شد و آن‌ها این طور وانمود کردند که گویی سیاست‌های جنگی آن‌ها سبب شد جمهوری اسلامی از سیاست دفاع از فلسطین فاصله بگیرد.

در مجموع البته می‌توان به رئیس جمهور هم این نقد را داشت که تریبون سیاست جای استفاده از عبارت‌های استعاره‌ای و تعلیقی نیست و می‌بایست وقتی مورد پرسش قرار می‌گیریم پاسخ‌های خود را در چارچوب اصول سیاسی بیان کنیم.