در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
آب و هوای بیابانی و نیمهبیابانی، بخش وسیعی از سرزمینهای داخلی و کنارههای جنوبی ایران را پوشش داده و این نواحی بیابانی و صحراها، حدود یکچهارم مساحت ایران را تشکیل میدهند. وسعت بیابانهای ایران 34 میلیون هکتار است که 12 میلیون هکتار آن را شنزارها و ماسهزارها تشکیل میدهند. 5 میلیون هکتار از این ماسهزارها فعال و روان هستند. یکی از زیباترین مناطق کویری ایران، حاشیه غربی دشت کویر است که مشرف به دریاچه نمک آران و بیدگل است. در این ناحیه دیدن شورهزار، دریاچه نمک و شنزار و تپههای ماسه روان، آسان است و میتوانید یکی دوروزه آن را ببینید.
دریاچه نمک
در فاصله استانهای اصفهان، سمنان و قم، فرشی سفید و بلورین بر زمین گسترده شده. وسعت و عظمت دریاچه نمک و طرحهای هندسی بلوکهای نمک، هر بینندهای را به حیرت فرو میبرد. این دریاچه حاصل چندین هزار سال ورود آب شور رودها و سیلابهایی است که نمک خاک شور منطقه را در خود حل کردهاند و پس از تبخیر در این دریاچه برجا گذاشتهاند.دیدن طبیعت کمنظیر و زیبای دریاچه نمک و همچنین نواحی کویری اطراف آن، تجربهای متفاوت است که در تمام فصول سال دوستداران طبیعت را به سوی خود فرا میخواند. در میان دریاچه، کوهی هست که به کوه سرگردان معروف است. این کوه خاکی سرخ رنگ و سطحی پر از سنگها و گدازههای آتشفشانی دارد.
کاروانسرای مرنجاب
در حاشیه جنوبی دریاچه، کاروانسرای مرنجاب قرار دارد. این بنای آجری در مسیر یکی از شاخههای معروف جاده ابریشم قرار گرفته است. سردر زیبای آن مشرف به قناتی پر آب و زیباست. سال گذشته گنبد و سردر ورودی تعمیر شده، اما متاسفانه در ورودی، فلزی و جدید است و از این رو با کل بنا هماهنگی ندارد!
کارکنان اداره منابع طبیعی و میراث فرهنگی هم مراقب بنا، مسافران و گردشگرانی هستند که تمام شب یا ساعاتی را مهمان کاروانسرای مرنجاب هستند.
جالب است بدانید در ایران معمولا مسافت بین دو کاروانسرا حدود 6 فرسنگ (36 کیلومتر) است تا مسافران پس از طی مسیر یک روزه، شب را در کاروانسرای بعدی پناه بگیرند. کاروانسرای مرنجاب در عصر طلایی ایجاد کاروانسراهای ایران، یعنی دوره صفوی بنا شده است. این کاروانسرا بهشکل قلعهای مربع شکل ساخته شده و 6 برج در دیوارهای آن تعبیه شده است. ابعاد حیاط 30×20 متر است و چندین اتاق و شاهنشین به دور آن قرار دارند. در نزدیکی کاروانسرا یک رشته قنات هست که به استخری به ابعاد 10×4 متر میریزد.
تپههای شن روان
در فاصله 12 کیلومتری شرق کاروانسرا، حاشیه غربی تپههای شن روان که تا دور دست به سمت شرق گسترده شدهاند، آغاز میشود. در زمستان تپهها عاری از پوشش گیاهی هستند ولی در آغاز اردیبهشت، پوشش گیاهی زیبایی با گلهای معطر بر آنها میروید. دانههای شن با وزش باد به حرکت درمیآیند. در صورت وزش باد از رفتن به سمت تپهها خودداری کنید. ذرات شن میتواند به دوربینهای عکاسی و دیگر تجهیزات دقیق وارد شوند و به آنها صدمه بزنند. هنگام نزدیک شدن به تپههای شن روان، به هیچ عنوان نباید با خودرو وارد حاشیه تپههای شنی شوید. چون خودرو حتی با داشتن امکانات کافی، در ماسهها متوقف میشود و بیرون آوردن آن از ماسههای نرم و لغزنده کار دشواری است، پس هنگام ورود به تپههای ماسهای آب و لوازم پزشکی اولیه ازجمله پادزهر برای سم مار و عقرب همراه داشته باشید. از حاشیه تپههای شنی به سمت شمال شرقی جادهای خاکی و پردستانداز جدا میشود که تا کاروانسرای قصر بهرام ادامه دارد. در تمام طول راه اثری از تمدن به چشم نمیخورد.
سیاهکوه
شمال کاروانسرای مرنجاب سیاهکوه دیده میشود. این کوه سیاه رنگ به ارتفاع 1860 متر دارای طبیعتی منحصر به فرد است و به دلیل دور از دسترس بودن، هنوز طبیعتی بکر دارد. اطراف کوه باتلاقهایی هست که بارها مسافران بیتجربه را به کام خود کشیده و هرگز اثری از آنها یافت نشده است، پس فقط با راهنمای محلی مجرب از این کوه دیدن کنید. از آنجا که این کوه در پارک ملی کویر قرار دارد، برای بازدید باید مجوز داشته باشید. آران و بیدگل در شمالیترین نقطه استان اصفهان قرار دارد. برای رفتن به آران باید از کاشان عبور کنید. قبل از حرکت با اداره میراث فرهنگی آران و بیدگل سفر خود را هماهنگ کنید تا پس از گرفتن مجوز با راهنمای محلی وارد کویر شوید.
توصیههای ایمنی را جدی بگیرید
ـ قبل از سفر، اطلاعاتی درباره محل لازم دارید که از طریق مطالعه کتاب، جزوه، مقاله، نقشه و جیپیاس یا راهنمایی یک راهنمای مجرب، میتوانید به دست بیاورید.
ـ همراه راهنما و با هماهنگی مسوولان وارد کویر شوید.
ـ قبل از سفر مسیر خود را به دوستان اعلام کنید تا در صورت تاخیر دنبالتان بگردند.
ـ دارو و کمکهای اولیه و پادزهر همراه داشته باشید.
ـ چادر و لباس گرم برای شبهای سرد کویر را فراموش نکنید.
ـ وسایل گرمایشی و روشنایی یادتان نرود.
ـ هرچند راه رفتن روی رملهای کویر لذتی وصفناشدنی دارد، اما از پوتین برای راه رفتن در صحرا استفاده کنید تا از گزند برخی حشرات در امان باشید.
ـ هنگام حرکت به سوی کویر، حداقل دو برابر نیاز آب بردارید چون تشنگی سریع انسان را از پای درمیآورد. در مرز شروع تپههای شنی در کویر، احتمال وجود آب هست و البته راههایی برای جمعآوری و استفاده آب موجود در خاک وجود دارد. مردمان کویر برای جلوگیری از عطش، به جای آب، چای مینوشند! میتوانید از ریشه پرآب بعضی گیاهان هم استفاده کنید. وجود گیاهان خاص، نشانه وجود آب است. غذاهایی که آب زیادی لازم دارند و باعث عطش میشوند نخورید.
ـ تجهیزات کافی از قبیل چادر، لوازم بهداشتی، چراغقوه، کیسه خواب، کفش مناسب، سوخت، طناب، دوربین شکاری، قطب نما، نقشه و... همراه داشته باشید.
ـ از 2 یا چند وسیله نقلیه استفاده کنید. بنزین و لاستیک زاپاس فراموش نشود. از عیبهای جزئی ماشین هم آگاه باشید. از خودروهای شاسی بلند و دو دیفرانسیل استفاده کنید.
ـ آچار و ابزار و چسب به همراه داشته باشید
( از خرابیهای رایج، سوراخ شدن رادیاتور است).
ـ همراه داشتن بیل و تختههای چوب برای بیرون کشیدن ماشین از باتلاق، لازم است.
ـ استفاده از عینک آفتابی مخصوصا در دریاچه نمک و برای توقف طولانی در کویر ضروری است.
ـ مراقب وسایل الکترونیکی خود هم باشید چون با داخل شدن ذرات ماسه از کار میافتند.
دوستی با طبیعت کویر
فراموش نکنید که حفظ طبیعت زیبای کویر مهمترین وظیفه شماست. از آسیب زدن به طبیعت بکر کویر، پرهیز کنید. رشد گیاهان و نمو جانوران در کویر دشوار است. پس به هیچ وجه به گیاهان و حیات وحش کویری آسیب نرسانید. به جای نابود کردن حیوانات موذی مانند عقرب، از آنها دوری کنید. از آتش زدن بوتهها خودداری کنید و زبالههای خود را هر چند کوچک و مختصر، در کویر رها نکنید. این طوری سفر کویری را برای همه آنهایی که بعد از شما آن را تجربه میکنند، دلنشین خواهید کرد.
لیلا شریعتی
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
برای بررسی کتاب «خلبان صدیق» با محمد قبادی (نویسنده) و خلبان قادری (راوی) همکلام شدیم