بازار داغ آسیب‌های زمستانی

این همه زیبایی که پس از ماه‌ها انتظار بالاخره بر سرمان نازل شده و این برف سپید که سرمای استخوان‌سوز زمستان را برایمان قابل تحمل کرده، اما گاهی می‌تواند به یکی از بدترین خاطرات زندگی هر کسی تبدیل شود. قطعا شما هم تجربه حداقل یک سر خوردن در برف را داشته‌اید و شاید گاهی شاهد حوادث بدتر از اینها بوده‌اید. مثل سر خوردن ماشین در خیابان و به دنبال آن صدای مهیب تصادف یا زمین خوردن یک سالمند در حالی که دیگر قادر به بلند شدن نیست و قطعا حاصل چنین حوادثی شکستگی و ضرب‌دیدگی و در رفتگی و گاهی ضربه‌های مغزی خواهد بود. معمولا در روزهای برفی آمار مراجعات به اورژانس‌ها به دلیل این حوادث به طور چشمگیری افزایش می‌یابد و این در حالی است که تنها با رعایت نکات بسیار ساده‌ای می‌توان جلوی بروز چنین حوادثی را گرفت و طعم شیرین این روزهای به یاد ماندنی را به کام خود تلخ نکرد.

کهنسالان و کودکان جزو گروه‌های آسیب‌پذیر در روزهای برفی‌اند بخصوص سالمندان که به دلیل پوکی استخوان مستعد شکستگی هستند. البته جوانان به دلیل فعالیت بیشتر و پر جنب و جوش بودن از این حوادث مستثنا نیستند و در معرض خطرند. بنابراین تقریبا تمام مردم در چنین روزهایی چنانچه بی‌دقتی کرده و نکات ایمنی را رعایت نکنند ممکن است دچار حادثه شوند.

از مهم‌ترین حوادث روزهای برفی سرخوردن، شکستگی، سقوط و تصادف هنگام رانندگی است. به دنبال سقوط یا سر خوردن در معابر لغزنده ضربه ممکن است به همه نقاط بدن از جمله سر، ستون فقرات، قفسه سینه و دست و پاها وارد شود و از شایع‌ترین اتفاقات آسیب به نسج نرم است که شامل پیچ‌خوردگی، کوفتگی و کوبیدگی است ولی گاهی هم متاسفانه ضربه‌ها چنان محکم هستند که باعث شکستگی در اندام‌ها می‌شود.

علاوه بر اینها تصادفات از حوادث مهم این روزها به شمار می‌رود. به دلیل عدم دید کافی در روزهای برفی و لغزنده بودن سطح خیابان‌ها و کوچه‌ها و سر خوردن وسایل نقلیه معمولا آمار حوادث رانندگی و به دنبال آن آسیب به سرنشینان و عابران پیاده افزایش چشمگیری پیدا می‌کند.

ورزش‌های زمستانی از جمله کوهنوردی و اسکی که طرفداران زیادی هم دارد نیز می‌تواند حادثه‌آفرین باشد. اغلب به دنبال بارش برف بسیاری از خانواده‌ها و بخصوص جوانان برای ورزش و تفریح به ارتفاعات می‌روند. چنانچه این افراد مجهز به وسایل کوهنوردی و ورزش‌های کوهستانی نباشند و همچنین آموزش‌ها و دوره‌های لازم را قبلا ندیده باشند با کوچک‌ترین بی‌احتیاطی می‌توانند جان خود و اطرافیانشان را به خطر بیندازند و دچار حوادث بسیار دلخراش و حتی مرگبار شوند. اگر شما هم از علاقه‌مندان به طبیعت بخصوص طبیعت برفی هستید در چنین روزهایی حتما سری به مناطق کوهستانی و ارتفاعات زده‌اید و شاهد حوادث و صحنه‌های ناخوشایند بوده‌اید. آنچه باعث تاسف است، این که افرادی پیدا می‌شوند که با سهل‌انگاری و بی‌توجهی، به خود و دیگران آسیب می‌زنند. از جمله تفریحات ناسالم در این اماکن که باعث بروز حادثه می‌شود استفاده از تیوب است. استفاده از این وسیله خطرناک گاهی می‌تواند باعث ضایعات نخاعی و حتی مرگ شود.

چنانچه برای فردی شکستگی در قسمتی از بدن به وجود آید حتی اگر درمان با تاخیر صورت گیرد خیلی در عوارض شکستگی تاثیر ندارد. البته به شرطی که خیلی زود تشخیص داده شود و محل شکستگی بی‌حرکت بماند و تداخلات غلط عوامانه مثل ماساژ یا قرار دادن محل شکستگی در آب گرم برای فرد مصدوم صورت نگرفته باشد.

اما گاهی دیده می‌‌شود یک ضایعه کوچک که شاید با یک گچ گرفتن ساده مشکل آن برطرف شود به دلیل ناآگاهی به یک ضایعه با عارضه تبدیل می‌شود.

در حوادث همیشه باید اصل را بر بدترین شرایط گذاشت حتی مثلا یک پیچ‌خوردگی پا را نباید سرسری گرفت و از کنار آن ساده گذشت و به تصور این‌که مثلا فرد می‌تواند روی پایش راه برود پس از کنار آن به سادگی گذشت و آسیب را جدی نگرفت. حتی گاهی دیده شده افرادی هستند که آستانه تحمل درد در آنها بالاست و می‌توانند با شکستگی پا راه بروند یا افرادی که اعتیاد دارند به دلیل حس نکردن درد حتی متوجه شکستگی نمی‌شوند، غافل از این‌که با این کار شاید یک درمان بسیار ساده و موفق تبدیل به یک درمان پیچیده و گاهی ناموفق شود.

در صدمات کوچک مثل پیچ‌خوردگی‌ها، به‌رغم اسم ساده‌ای که دارند با سهل‌انگاری و عدم درمان بموقع شاید عواقبی بسیار شدیدتر و بدتر از حتی یک شکستگی برای فرد ایجاد کند.

لازم است بدانید که پیچ‌خوردگی معمولا بر اثر کشیدگی و پارگی ماهیچه‌ها، تاندون‌ها و رباط‌ها به وجود می‌آید. بنابراین حتی وقتی که ضایعه استخوانی وجود نداشته باشد و صرفا آسیب به نسوج باشد اگر اندام آسیب‌دیده را بی‌حرکت کرده و جلوی ورم بیشتر آن را بگیریم علاوه بر این‌که باعث کاهش علائم و درد می‌شود، چنانچه پارگی رباط کامل نباشد و درصدی از آن پاره شده باشد چنین کمک‌های اولیه‌ای می‌تواند فرصت لازم را برای ترمیم به عضو آسیب‌دیده بدهد و شانس عارضه‌های بعدی کم می‌شود. چراکه ترمیم تاندون‌ها، رباط‌ها و ماهیچه‌ها بسیار کند صورت می‌گیرد و در صورت عدم رسیدگی بموقع به چنین آسیب‌هایی که بسیاری از مواقع جدی گرفته نمی‌شود، باعث عوارض دیررسی مثل دردهای مزمن و آرتروزهای زودهنگام (در سنین پایین) در فرد می‌شود و گاهی عوارض فراتر از این موارد رود و باعث دررفتگی، شکستگی و حتی پیچ‌خوردگی مجدد می‌شود.

برخی از شکستگی‌ها حتی ممکن است در اورژانس هم دیده نشود و یا تشخیص شکستگی خیلی سخت باشد و با وجود دقتی که در تمام مراحل درمانی ـ‌که شامل شرح حال و معاینه و عکس رادیوگرافی است ـ صورت می‌گیرد باز هم از قلم بیفتد. به طور مثال شکستگی‌های خطرناکی که در گردن استخوان ران به وجود می‌آید و با علائمی مثل درد و تورم در ران همراه است با وجود بزرگ بودن استخوان ولی معمولا در عکس رادیوگرافی به خوبی دیده نمی‌شود و خیلی از اوقات برای تشخیص و مسجل شدن شکستگی نیاز به سی‌تی‌اسکن و ام‌آرآی از فرد مصدوم است تا در صورت نیاز درمان لازم انجام گیرد و بعد از درمان با تکرار عکس با فاصله و انجام آزمایشاتی مثل اسکن هسته‌ای و یا ام‌آرآی پزشک به تشخیص قطعی می‌رسد.

حتما شما هم شنیده‌اید که برخی به غلط می‌گویند استخوان مو برداشته در حالی که چنین چیزی درست نیست بلکه این هم یک شکستگی است و در واقع یک شکستگی از نوع ظریف و به همین دلیل تشخیص چنین شکستگی‌هایی خیلی سخت بوده و نیاز به مهارت و دقت عمل دارد. بنابراین در صورت شک به شکستگی در هر قسمتی از بدن حتما باید به سراغ اقدامات تکمیلی تشخیصی مثل ام‌آر‌آی یا سی‌تی‌اسکن یا اسکن هسته‌ای رفت یا این‌که آن را از ابتدا شکستگی فرض و درمان لازم انجام شود و سپس اقدامات تکمیلی لازم روی مصدوم انجام گیرد.

در شرایط برفی تا جایی که ممکن است از منزل خارج نشوید مگر برای انجام کارهای ضروری.

برای تردد بهتر است از مسیرهایی که قبلا از آن استفاده شده حرکت کنید. مثلا استفاده از جاپا در برف یا راهی که قبلا باز شده. اگر دقت کرده باشید در بارش‌های سنگین برف معمولا جوی‌های آب و گودال‌ها از برف پر می‌شود و تشخیص آنها خیلی سخت است پس استفاده از مسیرهای استفاده‌شده خطر سقوط در گودال‌ها را کم می‌کند همچنین حتما در روزهای برفی از کفش‌های آج‌دار استفاده کنید و از پوشیدن کفش‌هایی با کف صاف جدا خودداری کنید. درضمن در فصل سرد سال که کوه از برف پوشیده شده، کوهنوردان هم حتما باید به لباس و کفش و تجهیزات کوهنوردی مجهز باشند و دوره‌های کوهنوردی را در شرایط برفی دیده و همچنین با کمک‌های اولیه در شرایط بحرانی آشنا باشند.

به هنگام عبور از خیابان باید کاملا مراقب باشید چرا که ترمز ماشین‌ها در چنین شرایط جوی خیلی بموقع و خوب عمل نمی‌کند و همچنین دید راننده کاهش پیدا می‌کند. در ضمن در شرایطی که پیاده‌روها پوشیده از برف و یخ است برای جلوگیری از سر خوردن هرگز از سطح خیابان‌ها تردد نکنید، این کار بسیار خطرناک‌تر از سر خوردن در پیاده‌روهاست.

فراموش نکنید که در شرایط جوی برفی بهتر است از لباس‌هایی با رنگ‌های تند مثل نارنجی، زرد، سرمه‌ای که با رنگ سفید محیط تضاد دارد استفاده کنید تا بهتر دیده شوید.

درچنین شرایطی به هنگام راه رفتن در برف هم قدم‌های کوچک بردارید و هرگز روی برف ندوید و آهسته حرکت کنید. چنانچه به صورت دسته‌جمعی حرکت می‌کنید مراقب راه رفتن همدیگر باشید و به یکدیگر کمک کنید.

برای تردد بهتر است از کنار دیوار حرکت کنید.

در شرایط یخبندان و لغزندگی سطح معابر هرگز از وسیله نقلیه فاقد لاستیک یخ‌شکن یا زنجیر چرخ استفاده نکنید. از ترمزهای ناگهانی بر روی سطح لغزنده خیابان‌ها جدا خودداری نمایید، این کار می‌تواند بسیار خطرناک باشد. هنگام خروج از منزل حتما وسیله نقلیه خود را بررسی کرده و از مجهز بودن آن به امکانات ایمنی مطمئن شوید. چنانچه خودروی شما هنگام رانندگی دچار نقص فنی شد آن را در مکانی مناسب متوقف کرده و از علائم هشداردهنده در فاصله مناسب برای پیشگیری از برخورد دیگر وسایل نقلیه با خودرویتان استفاده کنید.

از آنجا که بازی کردن در برف مورد علاقه همه بخصوص کودکان است پس نمی‌توان کاملا آنها را از این کار برحذر کرد ولی می‌توان با مراقبت از آنها و گوشزد کردن عواقب پرتاب گلوله برفی و آگاهی دادن به آ‌نها که ممکن است منجر به جراحت و کوری شود از وقوع حوادث ناگوار جلوگیری کرد.

پرتاب کردن برف بام‌ها برسطح کوچه و خیابان ممکن است باعث آسیب به افراد رهگذر شود.

در روزهای برفی و یخبندان هرگز ار وسایل نقلیه‌ای مثل موتور و دوچرخه استفاده نکنید.

همیشه هنگام عبور از معابر باید مواظب سقوط قندیل‌های یخی آویزان از ناودان یا لبه ساختمان‌ها باشید.

برف روی پلکان‌ها یا پل‌های روی جوی آب و همچنین پل‌های عابر پیاده باعث لغزنده شدن سطح آن می‌شود پس لازم است که با احتیاط کامل و با کمک گرفتن از دستگیره‌های کناری از روی آنها عبور کنید.

سطح یخ زده دریاچه‌های مصنوعی و حوض منازل محل عبور ناامنی است، پس هرگز از روی آنها عبور نکنید.

برف کوری از جمله بیماری‌های فصل زمستان است، بخصوص وقتی که به مدت زیادی در معرض برف یا یخ بودن یا در ارتفاعات و کوهستان‌ها باشیم، پس برای جلوگیری از بروز ‌آن هنگام کوهنوردی و حتی در محیطی که برف تازه باریده از عینک آفتابی استفاده کنید.

سقوط از پشت بام بخصوص در مورد کودکان از حوادث مهم این روزهاست، پس به منظور پیشگیری از سقوط از ارتفاع و پشت بام از نزدیک شدن به لبه بام خودداری کنید.

پرتاب برف روی سیم‌های انتقال برق گاهی باعث حوادث ناگواری شده پس جدا از انجام آن خودداری کنید.

متخصص طب اورژانس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران