بازار داغ زعفران تقلبی

محمد خیابانی یکی از فروشندگان زعفران خراسان در این مورد گفت: زعفران در حال حاضر به 2 شکل فله‌ای و بسته‌بندی عرضه می‌شود.

وی افزود: محصول فله‌ای فاقد نام و نشان است و مشتری‌های خاص خود را دارد، اما محصولات بسته‌بندی شده دارای مهر استاندارد، تاریخ تولید، نام شرکت تولیدکننده و سایر اطلاعات مربوط به تولید است.

وی با بیان این که بیشترین تقلبات در حوزه زعفران فله‌ای صورت می‌گیرد، گفت: اغلب زعفران‌های فله‌ای موجود در بازار فاقد اطلاعات مربوط به تولید است و خریداران تنها به اطلاعات ارائه شده توسط فروشندگان اعتماد می‌کنند.

این فروشنده نظارت بر بازار زعفران را ضروری عنوان کرد و ادامه داد: زعفران علاوه بر این که یک محصول صادراتی مهم منطقه است و از سوغات معروف استان‌های خراسان نیز به شمار می‌آید.

وی گفت: بیشتر زعفران‌های تقلبی در کارگاه‌ها مخفی و پنهان تولید شده و از نوع ریشه‌ای رنگ شده است. معمولا متقلبان پس از بسته‌بندی نایلونی یا به صورت فله‌ای زعفران‌های تقلبی را روانه بازار می‌کنند.

به گفته خیابانی وجود زعفران‌های تقلبی، محدود به چند شهر نبوده بلکه در بازار بسیاری از شهرهای دور و نزدیک کشورمان دیده شده است.

دراین‌باره رضا عباسی یکی از عمده‌فروشان زعفران با اشاره به شیوه تقلب در عرضه این محصول گفت: از آنجایی که زعفران یک محصول باارزش است، عده‌ای از فرصت‌طلبان که فقط به منافع خود فکر می‌کنند، اقدام به عرضه زعفران تقلبی می‌کنند.

وی افزود: این افراد اغلب زعفران خالص را با زعفران تقلبی مخلوط می‌کنند و در مواردی نیز زعفران مصنوعی خود را پس از بسته‌بندی و حتی جعل مارک‌های معروف به بازار عرضه کرده‌اند. عباسی گفت: مهم‌ترین معضل زعفران، عرضه فله‌ای و بدون نام و نشان است. این در حالی است که حجم قابل توجهی از زعفران‌های موجود در بازار فاقد بسته‌بندی مناسب بوده و اغلب به صورت سنتی و در بسته‌بندی‌های پلاستیکی عرضه می‌شود.

وی با بیان این که بخشی از زعفران‌های تقلبی موجود در بازار هم وارداتی است، ادامه داد: بیشتر زعفران‌های وارداتی از هند و عربستان و سایر کشورها به صورت قاچاق وارد ایران شده است.وی یکی دیگر از تخلفات رایج را کم‌فروشی ذکر کرد و ادامه داد: در مواردی مشاهده شده که وزن زعفران عرضه شده در بازار کمتر از وزن اظهار شده روی بسته‌بندی بوده است.

غلامرضا میری، نایب‌رئیس شورای ملی زعفران نیز با تایید وجود تقلبات در عرضه زعفران گفت: علاوه بر داخل مشاهده شده بعضی از واسطه‌ها در امارات با استفاده از زعفران‌های فله‌ای صادر شده، اقدام به تولید زعفران تقلبی می‌کنند و آن را به راحتی می‌فروشند. وی با بیان این که حجم قابل توجهی از زعفران ایران به امارات صادر و از آنجا به سایر کشورها ارسال می‌شود، افزود: در این کشور چون بعضی از خریداران، اطلاعاتی درخصوص زعفران تقلبی ندارند، این محصول را بدون نگرانی تهیه می‌کنند.

وی گفت: به دلیل عرضه زعفران تقلبی در دبی شاهد هستیم که فروشندگان هنگام تقاضای مشتریان خود بحث خلوص را مطرح می‌کنند و اغلب مشاهده شده که به خریداران می‌گویند «زعفران با خلوص چند درصد می‌خواهید».

میری افزود: در داخل نیز عده‌ای با استفاده از ترفندهای گوناگون دست به این اقدام می‌زنند و در مواردی مشاهده شده زعفران‌های فله‌ای تقلبی بوده است.

وی با بیان این که زعفران بسته‌بندی شده با نام و نشان شرکت‌های ایرانی و مهر استاندارد کاملا مرغوب است، افزود: از آنجایی که شرکت‌ها اغلب دارای مهر استاندارد و تضمین کیفیت هستند و آزمایشات لازم را روی محصول انجام می‌دهند، تولیدات آنان کاملا قابل اعتماد است، اما به محصولات بدون نام و نشان نمی‌توان اعتماد کرد.

وی با بیان این که نوسانات قیمتی زعفران در مواردی باعث تشدید تقلب شده است، ادامه داد: بررسی‌ها نشان داده است که با افزایش قیمت زعفران در برخی از موارد تخلف نیز زیاد شده است.

وی با تاکید بر ضرورت اجباری کردن استاندارد زعفران اظهار داشت: تولید زیرپله‌ای و عرضه زعفران تقلبی ازجمله چالش‌های طلای سرخ ایران به شمار می‌رود.

نایب‌رئیس شورای ملی زعفران ایران با اشاره به رشد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت فرآوری و بسته‌بندی زعفران تصریح کرد: خوشبختانه با تشکیل شرکت‌های بزرگ و کوچک تا حد قابل توجهی عرضه و صادرات فله‌ای طلای سرخ در سال‌های اخیر محدود شده است.

وی گفت: در حال حاضر در استان‌های خراسان رضوی و جنوبی 39 تولیدکننده و صادر‌کننده با برندهای ثبت شده وجود دارد که از این تعداد 32 شرکت همزمان با تولید و صادرات روی کیفیت زعفران نیز کار می‌کنند.

میری درباره طرح جامع زعفران گفت: این طرح به تصویب کمیسیون کشاورزی مجلس رسیده و ما امیدواریم با تصویب نهایی آن بسیاری از مشکلات موجود رفع شود.

وی با تاکید بر تثبیت قیمت زعفران گفت: شواهد نشان داده است که بیشترین سود را از نوسان قیمت‌ها کسانی می‌برند که هیچ نقشی در تولید زعفران ندارند، از این رو باید ترتیبی اتخاذ شود که دست واسطه‌ها کوتاه شود.

وی افزود: این اقدام بیش از هر چیز دیگر نیاز به کوتاه کردن دست واسطه‌ها، برندسازی و تجاری‌سازی صنعت زعفران دارد.

براساس آمارهای سازمان خواربار جهانی، تولید زعفران در جهان حدود 210 تن است که ایران با تولید سالانه 200 تن، حدود 81 درصد زعفران جهان را به خود اختصاص داده و اسپانیا با 12 درصد تولید جهانی پس از ایران در رتبه دوم قرار دارد، بعد از ایران، 4 کشور هند، یونان، اسپانیا و مراکش قرار دارند.

سال گذشته 215 تن زعفران در سطحی معادل 61 هزار و 500 هکتار تولید شد و براساس اعلام وزارت جهاد کشاورزی این رقم تا پایان برنامه پنجم توسعه به 240 تن افزایش می‌یابد.

2 استان خراسان رضوی و جنوبی حدود 90 درصد زعفران ایران را تولید می‌کنند و در حال حاضر هر کیلوگرم زعفران مرغوب در بازار بین 15 تا 18 میلیون ریال خرید و فروش می‌شود.