پلنگ به محیط زیست قم باز می‌گردد

به گزارش مهر، حفظ طبیعت و منابع طبیعی همواره یکی از دغدغه های علاقه مندان به محیط زیست و حفاظت آن، در قالب شکل‌گیری مناطق حفاظت شده نتیجه مطالعات و برنامه‌ریزی‌های زیست محیطی در طی قرن حاضر بوده است.

مناطق حفاظت شده مناطقی هستند که از نظر حفاظت دارای ارزش راهبردی بوده و به منظور حراست، ترمیم و احیای حیات جانوری و جلوگیری از انهدام تدریجی آنها انتخاب می‌شوند. به علاوه امروزه برنامه ریزی‌های مدون، دقیق و گسترده‌ای جهت افزایش کاربری مناطق حفاظت شده در راستای توسعه پایدار صورت می‌گیرد چرا که محیط زیست بستر توسعه پایدار است.

از این میان منطقه حفاظت شده پلنگ دره با وسعتی در حدود 32 هزار هکتار و در موقعیت جغرافیایی جنوب و جنوب غربی استان قم و در کیلومتر 45 حاشیه جاده سلفچگان – اصفهان از نظر تنوع گیاهی و جانوری، منابع آبی، مرتع، تفرج و ... حائز اهمیت فراوانی است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست استان قم در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص معرفی و وجه تسمیه این منطقه اظهار داشت: وجه تسمیه این منطقه به دلیل وجود فراوان پلنگ در آن بوده که در حقیقت استان قم و به خصوص منطقه پلنگ دره در گذشته زیستگاه آنها به شمار می‌رفته است.

علیرضا نجیمی اضافه کرد: یوزپلنگ و گورخر آسیایی نیز از دیگر پستاندارانی هستند که روزگاری در این منطقه به وفور زیست می‌کردند ولی در چند سال اخیر تنها به صورت موردی پلنگ در این منطقه دیده شده که بعضا از مناطق دیگر به این منطقه آمده است و در حال حاضر توسط اداره کل حفاظت محیط زیست استان دوربین‌هایی در قسمت‌های مختلف منطقه نصب کرده تا از رویت و تعداد این گونه پستاندار اطلاعاتی را ثبت و ضبط کند.

وی در ادامه وجود نقوش سنگی و دست کنده‌های تاریخی با قدمت چند هزار ساله از گونه‌های مختلف به خصوص بزهای کوهی در این منطقه را نشان از تاریخ کهن و اکوسیستم غنی آن دانست و گفت: این نقوش در منطقه بسیار فراوان بوده و در مواردی حاوی گونه‌هایی است که سال‌هاست دیگر در این نواحی دیده نشده‌اند.

نجیمی با بیان اینکه این منطقه از دیر باز مورد توجه شکارچیان به خصوص شکارچیان پلنگ و آهو بوده است، معرفی پلنگ دره به عنوان منطقه شکار ممنوع در سال 75 و سپس منطقه حفاظت شده در سال 88 را گامی موثر در جهت حفظ و احیای دوباره شرایط مساعد زیستی برای زندگی انواع وحوش دانست و افزود: امسال با راه اندازی پاسگاه محیط بانی دیگری در منطقه پلنگ دره، بحث رسیدگی حفاظت دقیق تر و احیاء زیستگاه منطقه پلنگ دره  به صورت جدی‌تری مطرح و در حال پیگیری است تا انشاء الله با فراهم شدن شرایط زیستگاهی بتوانیم دوباره پلنگ و گونه‌های جانوری دیگری که روزگاری در این منطقه زیست می‌کردند را به پلنگ دره باز گردانیم.

مدیر کل حفاظت محیط زیست قم در خصوص گونه‌های مختلف جانوری در منطقه حفاظت شده پلنگ دره بیان داشت: این منطقه به دلیل وجود ارتفاعات، پوشش گیاهی مناسب مرتعی و درختچه‌ای، وجود چشمه ساران جهت تأمین آب مورد نیاز حیات وحش، شرایط مناسبی برای زندگی انواع وحوش فراهم کرده است که بر اساس مطالعات انجام شده تعداد 21 گونه پستاندار، 52 گونه پرنده، 13 گونه خزنده و 2 گونه دوزیست در این منطقه شناسایی شده است که از حدود 21 گونه پستاندار شناسایی شده در منطقه، می‌توان به گونه‌هایی نظیر کل و بز، قوچ و میش، گربه وحشی، گراز، گرگ، خرگوش، روباه، کفتار، شغال، انواع خارپشت و خفاش، تشی و احتمالا پلنگ اشاره کرد.

وی در ادامه راسته شاهین سانان را از مهمترین پرندگان شکاری روز پرواز و جغد کوچک را از جمله پرندگان شکاری شب پرواز منطقه عنوان کرد و در خصوص انواع پرندگان موجود در منطقه گفت: تیهو، بلدرچین، کبک، باقرقره شکم سیاه، زنبور خور، سبزقبا، انواع چکاوک، سار، پرستو، توکای سیاه، عقاب طلایی، شاهین، انواع سهره و ... تنها گونه‌هایی از 52 گونه پرنده شناسایی شده در منطقه هستند.

نجیمی با بیان اینکه مهم‌ترین فاکتور حیاتی یک اکوسیستم پوشش گیاهی آن است و گیاهان به عنوان اصلی‌ترین بخش زنجیره‌ای یک اکوسیستم ، نقش زیادی در تنوع حیات وحش منطقه دارد ، ابراز داشت: در منطقه حفاظت شده پلنگ دره 420 گونه گیاهی شناسایی شده که 25 درصد آنها دارای ارزش دارویی و صنعتی است و از این میان تیره‌های شب بو با 44 گونه، نعناعیان با 33 گونه و گون‌ها  با 30 گونه از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

وی دراین خصوص اضافه کرد: از مهم ترین گیاهان منطقه پلنگ دره می‌توان به لاله زرد، انواع زنبق‌ها، باریجه، گل حسرت، ریواس، کاسنی، گل ختمی، آویشن، مریم گلی، خاکشیر، شیرین بیان، بومادران، گز، انواع بادام کوهی و انواع مختلفی از گرامینه‌ها اشاره کرد.

مدیر کل حفاظت محیط زیست قم به وجود انواع خرندگان در منطقه اشاره کرد و بیان داشت: مار شتری، تیر مار، افعی شاخدار ایرانی‌، بزمجه بیابانی، سوسمار مار چشم، لاک پشت و ... از جمله 13 گونه خزنده شناخته شده در منطقه و قورباغه مردابی و وزغ سبز از جمله دوزیستان منطقه به شمار می‌روند.

نجیمی همچنین وجود رودخانه قمرود در بخش جنوب شرقی منطقه که از فاصله 1500 متری آن می‌گذرد و وجود چشمه ساران فراوان را بسترزیست انواع مختلف آبزیان دانست و گفت: گونه‌هایی نظیرماهی سفید رودخانه‌ای، کولی رودخانه‌ای وسیاه ماهی و ... نیز در این منطقه یافت می‌شوند.