غارت و تخریب در محوطه‌های باستانی رامهرمز

تا کنون نزدیک به 20 محوطه باستانی به دلیل احداث کانال آب‌رسانی سد زیره‌زرد و رامهرمز و همچنین فعالیت مداوم حفاران غیرمجاز دچار تخریب‌های سطحی و جدی شده‌اند. برخی تخریب‌ها در حد چاله‌های حفاری غیرمجاز یا عبور لوله‌های آب است. اما برخی از این چاله‌های حفاری غیرمجاز آنقدر بزرگ هستند که نزدیک شدن به آن‌ها می‌تواند مشکلات جانی به همراه داشته باشد.

کد خبر: ۲۴۳۸۴۴

ساخت کانال آب‌رسانی سد زیره‌زرد و رامهرمز از یک سو و هجوم غارت‌گران اموال تاریخی و حفاران غیرمجاز از سوی دیگر هر روز محوطه‌های باستانی رامهرمز را تهدید می‌کند. این تهدید‌ها در اغلب مواقع به غارت و تخریب تبدیل شده است.

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، طبق آمار ارسالی از سوی انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی در رامهرمز و اهواز تا کنون نزدیک به 20 محوطه باستانی به دلیل احداث کانال آب‌رسانی سد زیره‌زرد و رامهرمز و همچنین فعالیت مداوم حفاران غیرمجاز دچار تخریب‌های جدی شده‌اند.

بنا بر همین اطلاعات اکثر محوطه‌های تخریب شده متعلق به دوره‌های ایلامی، هخامنشی و ساسانی بوده است که هنوز به ثبت آثار ملی نرسیده‌اند.

«مجتبی گهستونی»، سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی تاریانا دراین‌باره گفت: «طی بررسی اعضای انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی در رامهرمز و همچنین دیگر انجمن‌های میراث فرهنگی فعال در استان خوزستان، تا کنون قریب به 20 محوطه باستانی در رامهرمز مورد تخریب و غارت قرار گرفته‌اند.»

وی در ادامه گفت: «اسامی تمامی محوطه‌های تخریب شده بدست‌‌آمده است اما زمانی‌که به یگان پاسدار میراث فرهنگی اطلاع داده می‌شود، اعلام می‌کنند که این تخریب‌ها قدیمی بوده و حداقل به 2 ماه قبل مربوط می‌شود.»

تل ملاسوزی، تل قصیل، تل قراول، تل مش‌تانه، تپه گسر، تپه بغدک، دو تپه مولوچه، تپه گور پی‌وزی، تل چهارطاقی، تل کایَت، تل سرچشمه، تل ماوا، سر تلی، تپه عباس، تپه بایمان، تپه مربچه، تپه سوبیتی، محوطه باستانی جوبجی، تل برمی و ... از جمله تپه‌ها و محوطه‌های باستانی تخریب و غارت شده رامهرمز هستند.

گهستونی درباره علل تخریب محوطه‌های باستانی نام‌برده گفت: «تپه‌های باستانی ملاسوزی، قصیل، قراول، بغدک، کایت، سرچشمه، مربچه، سوبیتی و جوبجی توسط حفاری غیرمجاز و همچنین تپه‌های مش‌تانه، گسر، مولوچه، پی‌وزی، چهارطاقی، ماوا، سرتلی، عباس، بایمان نیز توسط کانال‌های آب‌رسانی سد زیره‌زرد و رامهرمز تخریب شده‌اند.»

وی در ادامه گفت: «برخی از محوطه‌های رامهرمز در آستانه تخریب هستند. این محوطه‌ها در مسیر کانال قرار گرفته‌اند و هنوز کانال سد به آن‌ها نرسیده است. اما به زودی این محوطه‌ها نیز تخریب می‌شوند.»

تخریب‌ها در مقیاس مختلفی صورت گرفته است. برخی تخریب‌ها در حد چاله‌های حفاری غیرمجاز یا عبور لوله‌های آب است و برخی دیگر همچون تخریب محوطه‌ها باستانی ملاسوزی در حد بازگشایی یک ترانشه عظیم باستانی توسط حفاران غیرمجاز است.

به گفته انجمن‌های میراث فرهنگی تخریب برخی از این محوطه‌ها به حدی است که نمی‌شود به حفره تخریب شده نزدیک شد؛ زیرا بیم آن می‌رود که به علت سست بودن اطراف چاله خطر ریزش و در نهایت مشکلات جانی به همراه داشته باشد.

در کنار علل تخریب، باید به گسترش دو روستای هفت گِل و رایشَر اشاره کرد که اکنون به علت تعدد ساخت و ساز به شهر و شهرستان تبدیل شده‌اند. در صورت ادامه این ساخت و سازها می‌توان در آینده شاهد تخریب بیشتر محوطه‌های باستانی بود.

گهستونی با بیان این مطلب که یکی از بزرگترین مشکلات این تخریب‌ها و غارت‌ها عدم گزارش به مراجع قانونی است گفت: «متاسفانه مشاهده می‌شود که به دلایل نامعلومی گزارش‌های تخریب و غارت محوطه‌های باستانی رامهرمز به مراجع قانونی داده نمی‌شود. به همین علت گاهی اوقات یگان پاسداران میراث فرهنگی از این تخریب‌ها بی اطلاع است.»

به گفته انجمن‌های میراث فرهنگی برخی محوطه‌های غارت شده و چاله‌های عمیقی که به وجود آمده دوباره توسط مسئولان میراث فرهنگی پر می‌شود. این درحالی است که هیچ مسئولی تا کنون پاسخ‌گوی این تخریب‌ها نبوده است.

همچنین شنیده می‌شود که فرماندار رامهرمز طی دیداری با رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خوزستان خواستار رسیدگی به وضعیت محوطه‌های باستانی رامهرمز شده است.