کیش بهارستان به زندان مهریه

براساس قانون فعلی، اگر زوج تا سقف ۱۱۰ سکه از مهریه را بپردازد، ازحبس معاف خواهد بود و مازاد آن، فقط از محل دارایی‌های او قابل وصول است. حالااما نمایندگان به‌دنبال کاهش این سقف به ۱۴سکه هستند‌؛اقدامی که گفته می‌شود اجرای آن به‌معنای کاهش مهریه قانونی زنان است ونه حذف حق مطالبه آن واین طرح تنهاروش‌های اجرای حکم راتغییر می‌دهد. 
 
موافقان و مخالفان چه می‌گویند؟ 
براساس‌ طرح جدید اصلاح قانون محکومیت‌های مالی و مهریه، اگر زوجی مهریه‌ای بالاتر از ۱۴سکه پرداخت‌نشده داشته باشد، دیگر بابت آن روانه زندان نخواهد شد. این طرح از همان ابتدا اما با مخالفت‌ها و موافقت‌های بسیاری روبه‌رو شد. مخالفان، کاهش سقف سکه به ۱۴ عدد را بی‌توجهی به حق و حقوق زنان می‌دانند و معتقدند که مهریه تنها دارایی زنی است که عمر و جوانی خود را در زندگی مشترک به میان گذاشته است. از سوی دیگر، موافقان طرح تأکید دارند که کاهش سقف سکه، حق زن را سلب نمی‌کند؛ او هرگاه خواست، می‌تواند باقی مهریه را از راه‌های قضایی پیگیری کند، مانند توقیف دارایی، ممنوع‌الخروجی یا دیگر ابزارهای قانونی. حتی اگر زوج در زمان حکم تمکنی نداشته باشد، در آینده (مثلا از ارث یا درآمدهای جدید) وصول آن ممکن است.
دیروز نمایندگان مجلس با کلیات طرح جدید موافقت کردند و دلایل زیادی را هم برای این کار خود برشمردند. نماینده مردم خمینی‌شهر در موافقت با کلیات این طرح در صحن علنی مجلس بیان کرد: «این طرح بر حذف مجازات کیفری و زندان تمرکز دارد، زیرا ایران تنها کشوری است که مرد را به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه روانه زندان می‌کند. بر این اساس، حبس حذف شده و هر میزان مهریه تعیین‌شده، قابل پرداخت است. همچنین، اگر زوجین دو سال جدا از هم زندگی کنند و شرایط عسر و حرج برای زن احراز شود، حق طلاق به او اعطا می‌شود.»
الهام آزاد، نماینده مردم نائین، خور و بیابانک در مجلس‌ نیز با بیان این‌که مخالفان تصور می‌کنند این قانون قرار است سقف مهریه را کاهش دهد، گفت: «دختران و پسران مجازند هرچقدر تمایل داشتند مهریه تعیین کرده و دریافت کنند و در هیچ ماده‌ای برای آن سقف تعیین نشده‌است.» 
وی  ادامه داد: «امتیاز فقه ما پویا بودن و تناسب با مکان و زمان و امکان تغییر در شرایط خاص است.» 
به گفته آزاد در این طرح صرفا حبس و زندان حذف شده و اقدامات باید با نظارت سامانه‌های الکترونیکی باشد. 
سیدفرید موسوی، نماینده مردم مراغه در مجلس شورای اسلامی علت مخالفت خود با طرح جدید در صحن علنی مجلس را این‌گونه تشریح کرد: «هر تصمیمی که در این زمینه گرفته شود، زنان و دختران کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد، چراکه مهریه در این سرزمین فقط یک رسم خشک نیست، بلکه پناهگاهی است که وقتی تکیه‌گاه زن سست می‌شود، به آن دل می‌بندد. برهمین اساس تصمیم امروز برای کرامت بانوی ایرانی است. قرآن کریم به ما آموخته که به عدالت رفتار کنیم و مهریه در فقه شیعه پشتوانه است. از طرفی خانواده بنیاد جامعه است و اگر فروبپاشد، جامعه فرو خواهد ریخت.» ‌
 
حبس‌زدایی صورت می‌گیرد؟ 
مهریه و عدم توان پرداخت مالی، سالانه مردان زیادی را راهی زندان می‌کند. گزارش‌ها حاکی از این است که بیش از ۲۵۰۰ زندانی در ندامتگاه‌های کشور به‌دلیل مهریه و نفقه تحمل حبس می‌کنند که از این جمعیت، استان‌های تهران با ۳۴۵زندانی، فارس با ۳۴۳زندانی، خراسان‌رضوی با ۱۸۹زندانی، اصفهان با ۱۸۶زندانی و مازندران با ۱۳۴زندانی تقریبا ۱۲۰۰نفر از زندانیان مهریه را پذیرا هستند. بنا به ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده، اگر مهریه بیش از ۱۱۰ سکه باشد پرداخت آن مشروط به توانایی مالی زوج است. براساس این قانون، مهریه متعارف ۱۱۰ سکه بهار آزادی تعیین شده که مرد مکلف به پرداخت آن است و وصولش تابع ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی می‌شود.اگر مهریه بیش از این حد باشد، دادگاه توان مالی زوج را ارزیابی می‌کند و بر پایه آن، حکم به حبس یا عدم حبس می‌دهد؛ یعنی تنها ملائت مرد معیار اصلی پرداخت خواهد بود. بااین حال تمام کسانی که تمکن مالی پرداخت۱۱۰سکه رانداشته باشند،به زندان می‌روند. 
حالا نمایندگان با تدوین این طرح به‌دنبال کاهش تعداد زندانیان مهریه و اصلاح روند آن هستند. زهره سادات لاجوردی، نماینده مجلس و از موافقان این طرح به جام‌جم می‌گوید: «یکی از دغدغه‌های اصلی این طرح، مسأله حبس‌زدایی است. بنابر سیاست‌های کلی کشور، حبس‌زدایی از‌جمله موضوعاتی است که باید به‌صورت جدی دنبال شود. 
در بحث مهریه، از آنجا که حقوق زنان نیز باید مورد توجه قرار گیرد، لازم است هر دو سوی ماجرا را در نظر بگیریم و مباحث فرهنگی را نیز مدنظر قرار دهیم. سال‌هاست این باور رایج شده که مهریه‌ زیاد باعث خوشبختی می‌شود، در حالی که لازم است اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی صورت گیرد تا دختران ما بدانند که سنگینی مهریه نشانه‌ خوشبختی نیست. از سوی دیگر، مردان نیز باید در زمان ازدواج بدانند مهریه دینی است بر ذمه‌ آنها و باید متناسب با توان مالی خود آن رابه گردن بگیرند.» به گفته او، باید طرحی جامع برای تنظیم حقوق زوجین آماده کنیم تا ناچار نباشیم هرچند وقت یک‌بار به‌دلیل نوسانات قیمت سکه یا مسائل مشابه، قوانین را تغییر دهیم. در این طرح، حقوق مالی زن و مرد باید به‌صورت جامع دیده شود و تنها به مهریه محدود نشود. نباید صرفا مهریه را پشتوانه‌ مالی زن دانست، به‌گونه‌ای که در صورت بروز اختلاف و فروپاشی زندگی مشترک، تنها این حق مالی زن مورد تأکید قرار گیرد. البته گرفتن مهریه حق زن است اما نباید این موضوع به عاملی برای از هم پاشیده‌شدن زندگی تبدیل شود. 
 
ایرادات برطرف می‌شود؟
مسلما هر طرحی با ایرادات و چالش‌هایی نیز روبه‌روست. طرح جدید مجلس در رابطه با اصلاح قانون مهریه نیز از این قاعده مستثنی نیست. این نماینده مجلس می‌گوید: «با کلیات این طرح موافقم اما ایراداتی نیز بر آن وارد است. برای مثال، بهتر بود بررسی طرح به‌صورت دوشوری انجام ومجددا به کمیسیون ارجاع می‌شد.با این حال،مجلس پس ازرأی به کلیات، وارد بررسی مواد شد و آن را در صحن مورد بحث قرار داد.»
به‌‌گفته وی، بررسی طرح به‌صورت دوشوری می‌توانست موجب رفع این ایرادات و پختگی بیشتر آن شود. اکنون نیز که طرح به صحن علنی مجلس آمده، مواد آن به‌صورت موردی بررسی می‌شود تا ایرادات موجود برطرف شود.