درمیان مشاغل و اقشار گوناگون، پزشکان ازجمله گروههایی هستند که همواره برای فیلمنامهنویسان و کارگردانان جذابیت داشتهاند؛چراکه زندگی آنان، آمیزهای از علم، احساس، تعهد وتصمیمهای دشوار انسانی است.از همینرو سریالهایی در تلویزیون به زندگی پزشکان اختصاص یافته است؛ آثاری که هر یک کوشیدهاند تصویری از دنیای پر رمز و راز درمان، بیمارستان و روابط انسانی در دل آن ترسیم کنند.در دهههای گذشته، مخاطبان تلویزیون با شخصیتهای متنوعی از پزشکان روبهرو شدهاند؛ شخصیتهایی که هریک، فارغ از نام و عنوان سریال، بخشی از دغدغهها، چالشها و آرزوهای جامعه پزشکی را به تصویر کشیدهاند.در این میان، برخی آثار با استقبال گستردهتری همراه شده و در حافظه جمعی مخاطبان ماندگار ماندهاند. بخشی از این موفقیت، به روایت انسانی و ملموس فیلمنامهها بازمیگردد و بخش دیگر به ایفای نقشهای باورپذیر توسط بازیگرانی که توانستهاند میان تخصص و احساس، مرزی واقعی ترسیم کنند.
در چنین سریالهایی، پزشک تنها یک «شغل» ندارد، بلکه بهعنوان شخصیتی چندوجهی به تصویر کشیده میشود؛ انسانی که در کنار مسئولیت درمان بیماران، با بحرانهای اخلاقی، فشارهای روانی، مشکلات خانوادگی و دوگانگیهای درونی نیز دستوپنجه نرم میکند.این تصویر چندلایه، باعث شده که مخاطب، پزشک را نه تنها بهعنوان قهرمان سفیدپوشی که در اتاق جراحی حضور دارد، بلکه بهعنوان انسانی از جنس خود ببیند؛ انسانی با ضعفها، تردیدها و احساسات. در عینحال، باید پذیرفت برای اینکه تصویر پزشکان در تلویزیون، همواره بازتابی کامل از واقعیت باشد، گاه فیلمنامهها با تکیه بر جنبههای دراماتیک، از فضای واقعی بیمارستانها بهره ببرند.
از سوی دیگر این طیف از جامعه بهحدی گسترده است که میتوان آثار متفاوتی دراینباره ساخت،زیرا ما در کشورمان پزشکان مطرح کم نداریم که اکنون بهعنوان چهره ملی درکشورمحسوب میشوند ومیتوان زندگی آنها را درقالب مجموعه جذاب و دراماتیک ساخت. این روزها نیز با پخش سریال «رویای ریحانه»، بار دیگر فضای بیمارستان و جهان پزشکی را مشاهده میکنیم.در چنین آثاری، بیننده شاهدزندگی گروهی از پزشکان است که در کنار فعالیتهای حرفهای با مسائل خانوادگی، عاطفی و اجتماعی نیز روبهرو میشود. شاید راز ماندگاری چنین آثاری درهمین تلفیق باشد؛درتلاقی دنیای عقلانی علم با جهان احساسی انسان.تلویزیون از رهگذر این روایتها، نهتنها به معرفی زندگی شغلی پزشکان میپردازد،بلکه درلایههای عمیقتر، گفتوگویی میان جامعه واهل طب برقرار میکند؛گفتوگویی که ازدل داستانها سر برمیآورد و به درک متقابل میان مردم و پزشکان یاری میرساند.از این منظر، مرور وبازخوانی سریالهایی که طی سالهای گذشته درباره پزشکان ساخته شده، فرصتی است برای بررسی نگاه تلویزیون به قشر فرهیختهای که درعین خدمت به سلامت جامعه، خود نیز با مسائل اجتماعی و فرهنگی فراوانی مواجه است.
در پرونده این هفته، تلاش خواهیم کرد از زاویهای تحلیلی به این موضوع بنگریم: پزشک در تلویزیون چگونه روایت شده است؟ چه میزان از این تصویرسازی، به واقعیتهای حرفهای و اخلاقی نزدیک است؟ و چرا مخاطبان همچنان از تماشای قصههای پزشکان خسته نمیشوند؟