زنانی ایستاده بر آوار غزه

فصل جدیدی که قبلا علاوه بر بازنمایی زن ضعیف فلسطینی، با خطوط خبری مردسالاری در جامعه و سیاست‌های زن‌ستیزانه در حماس همانند حجاب اجباری و تحدید زن در مسائل تربیت فرزند قوی برای مقاومت به مردم دنیا مخابره می‌شد. اما سؤال این است که آیا زن فلسطینی در جریان مبارزات مقابل غاصبان سرزمینش نقشی ایفا می‌کند؟ گزاره‌های تاریخی قوی بر اثبات چهره‌ای با اراده از زنان فلسطینی برابر ارتش صهیونیستی موجود است که بنابر سایت open democracy مشارکت آنان در مبارزات ملی با ظهور آرمان فلسطین برای اولین بار در سال۱۸۹۳ همزمان با ساخت شهرک جدید یهودی در شهر افولا‌(Afula) آغاز شد. پس از آن، طرب عبدالهادی در مبارزه علیه استعمار انگلیس‌ها کنگره‌ای با هدف مبارزه مقابل اشغالگران انگلیسی در سال۱۹۱۰ راه انداخت که منجر به مشارکت زنان در قیام‌هایی مانند سال۱۹۲۹ شد. در راهپیمایی‌های دیوار غربی اورشلیم همان سال ۹زن فلسطینی به‌شهادت رسیدند و از پس آن برای اولین بار در تاریخ، ۳۰۰ زن از نقاط مختلف کشور در همایشی اعتراض خود را اعلام کردند ولیکن اعتراض بانوان فلسطینی فقط در تظاهرات یا شعارها خلاصه نمی‌شد چنآن‌که در کتاب «جمهوری اسلامی ایران و فلسطین» به مشارکت زنان در قیام عزالدین قسام در قالب تشویق مردان‌شان به نبرد، ارسال تجهیزات و پرستاری از مجروحان اشاره شده است. درواقع باید گفت که در تمام دوره اشغالگری انگلیسی‌ها تا سال۱۹۴۸ مبارزه‌های سختی حتی مسلحانه هم داشته‌اند. یکی از اینها  زهرات العقوان (گل‌های داوودی) بود که توسط دو خواهر محیبه و عربیه خورشید در شهر یافا تأسیس شد. این سازمان ابتدا فقط بر امور اجتماعی تمرکز داشت و وجه مسلحانه آن تنها زمانی آغاز شد که محیبه تیر خوردن پسر بچه‌ای در آغوش مادرش را توسط سرباز بریتانیایی دید. از آن پس، زهرات العقوان تا زمان سقوط یافا در سال۱۹۴۸ در مبارزه با باندهای مسلح یهودی شرکت داشت، جایی که اکثر جمعیت فلسطینی شهر ازجمله محیبه با واقعه نکبت پاکسازی قومی(تقریبا ۸۰۰هزار فلسطینی) شدند و به‌عنوان آواره پا به اردن گذاشتند. با این حال، تلاش‌ محکم زنان فلسطینی سازماندهی قوی و منظمی نداشت و به این ‌خاطر بیشتر بر امور اجتماعی مانند خیریه‌ها، برپایی تظاهرات یا ارسال نامه به سران عرب متمرکز می‌شد تا هنگامی‌که جنگ شش روزه الکسا در ژوئن ۱۹۶۷اتفاق افتاد و مناطق کرانه باختری، نوار غزه، بلندی‌های جولان و سینا به غصب رژیم صهیونیستی درآمد و از آن زمان بیشتر زنان، آشکارا به جناح‌های مقاومت فلسطین پیوستند. یکی از همین‌ها شادی ابوغزاله، عضو فعال جبهه مردمی برای آزادی فلسطین(PFLP) بود که از الگوهای مشارکت زنان شجاع در مبارزات مسلحانه به‌شمار می‌رفت. وی در زادگاهش، شهر نابلس در زمان آماده کردن کردن بمب در ۱۹سالگی(نوامبر۱۹۶۸) به شهادت رسید. 

تصویر شادی «ابوغزاله» 
یک‌سال بعد هم لیلاسص خالد از هم حزبی‌های شادی، کنترل هواپیمای۷۰۷ رم به آتن را به‌دست گرفت و آن‌ را با گذراندن از فراز آسمان حیفا(محل‌تولدش) به دمشق فرود آورد. این کار برای صهیونیست‌ها جدا از افزودن به ترس‌شان به وجهه بین‌المللی‌شان آسیب زد و در رسانه‌های جهان انگشت‌نما شدند. البته این حرکت مجددا در ربایش مسیر اتوبوس حیفا به تل‌آویو در سال۱۹۷۸ توسط دلال مغرابی، یکی از اعضای شاخه مسلح فاتح تکرار شد که صهیونیست‌ها در همان مسیر او را به شهادت رساندند. این اقدامات موجب وحشت صهیونیست‌ها از زنان فلسطینی شد و این مصادف با دوره‌ای بود که حماس شکل می‌گرفت. حماس، گروهی نظامی است که بنا به اعتقاد رهبر معنوی‌اش، شیخ احمد یاسین باید با ایجاد سازمان زنان در این گروه، آنان از رشد و توسعه برخوردار می‌شدند. به این‌سبب به قول نعیم آپود‌آمیره، شیخ خودش مستقیما بر بودجه این بخش از حماس نظارت داشت و از ظرفیت‌های زنان و اقدامات‌شان آگاه بود اما برخی از اعضا همچنان به فعالیت‌های نظامی و سیاسی زنان اولویتی نداشتند. البته این نظر از هشتم دسامبر۱۹۸۷ به‌جهت رقم خوردن اولین انتفاضه فلسطینیان و نقش زنان در آن از اهمیتش‌ کاسته شد. چنآن‌که بنابر گزارش سایت قطری new arab در لندن، سراسر فلسطین از یک جبهه متحد برخوردار شد و اسرائیل را به بهت درآورد. واکنش صهیونیست‌ها به انتفاضه اول وحشیانه بود، طوری‌که بیش از ۱۳۰۰فلسطینی قتل‌عام، بیش از ۱۲۰هزار زخمی و ۶۰۰هزارنفر دستگیر شدند. در این هنگام زنان میداندار شدند و قاتلان را در مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ادب کردند. از مهم‌ترین کارهای آنان اعتصابات سیاسی گسترده، ندادن مالیات به رژیم جعلی، امتناع از خرید کالاهای صهیونیستی(به‌دلیل قوانین نظامی فلسطینی‌ها حق کشت نداشتند و بیشتر به محصولات اسرائیلی وابسته بودند) و بافتن پرچم فلسطین به‌دلیل ممنوعیت حمل پرچم در سطح شهر یا تظاهرات بود. این فعالیت‌های زنان، رژیم را عصبانی و دچار ضربات اقتصادی کرد، بنابراین دستورات خشنی مثل بستن کلاس‌های آموزشی، قطع تلفن روستا و شهرها و افزایش بازداشت خانگی داده شد. پس حضور زنان در کنار مردان فلسطینی قوی بود اما با معاهده اسلو در سال۱۹۹۳ اسرائیلی‌ها قصد ضربه به آن ‌را از طریق خود فلسطینی‌ها داشتند زیرا با استناد به گزارش‌های open democracy و new arab در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۲۳، دولت خودگردان فلسطین به ریاست محمود عباس تشکیل شد که جز عدم برقراری عدالت و بستن راه مقاومت، به ایجاد یک طبقه فاسد در میان فلسطینیان دست زد. این دولت مشارکت زنان در سیاست و امور اجتماعی را به سطوح منشی، تایپیست و معلم مدارس کاهش داد. به این ترتیب هم پایگاه خبری دیلی‌صباح گزارش داد که تا آوریل ۲۰۱۹ تنها سه وزیر زن در کابینه محمود عباس وجود داشت و از طرفی بنابر اعلام پایگاه فمینیستی WILPF در دسامبر۲۰۲۱، سوزان الشونر، فعال فمینیستی فلسطینی از عدم‌همکاری دولت خودگردان در تصویب قوانین برای زنان شکایت داشت.