فیزیولوژی ورزش

اندام اصلی حرکت در ورزش عضلات اسکلتی است این عضلات عمدتا در دستها و پاها و کمربند شانه ای و لگن متمرکزند و برای به حرکت درآمدن آنها انرژی لازم است

کد خبر: ۱۴۱۸۸

بدیهی است که هر حرکتی به انرژی نیاز دارد. حال مساله مهم این است که منبع تولید این انرژی کجاست ؛ مثلا بخش اصلی حرکتی خودرو، موتور است که برای به حرکت درآمدن آن ، بنزین و اکسیژن باجرقه الکتریکی ترکیب می شوند و در نتیجه این واکنش شیمیایی ، انرژی تولید می شود و این انرژی پیستون ها را به حرکت وامی دارد. به این ترتیب انرژی شیمیایی به انرژی حرکتی (مکانیکی ) تبدیل می شود. در عضلات ما نیز مانند این وقایع روی می دهد؛ اکسیژن از هوا و سوخت لازم از غذا تامین می شود. اندام تهیه کننده اکسیژن ، ششها و اندام تهیه کننده سوخت ، دستگاه گوارش (شامل روده ها و کبد) است . این مواد اولیه از طریق جریان خون در اختیار عضلات قرار می گیرند. به عبارت دیگر، سلول های خون نقش کامیون های حمل و نقل را دارند که به طور شبانه روزی در بزرگراه های بدن یعنی رگها در رفت و آمدند. عامل اصلی به حرکت درآوردن این کامیون ها (سلول های خون ) قلب است . تا اینجا هم با ساز و کار تهیه سوخت برای عضلات آشنا شدیم و هم به اهمیت قلب به عنوان عامل اصلی به جریان انداختن این چرخه حیاتی پی بردیم . پس هر چه قلب بهتر و سالمتر پمپاژ کند، عضلات هم بیشتر و بهتر حرکت می کنند و برعکس هر چه عضلات بیشتر تحرک داشته باشند، قلب نیز بیشتر به پمپاژ قوی و منظم عادت می کند. همان گونه که عضلات ما با ورزش پرورش پیدا می کنند، عملکرد قلب و دستگاه گردش خون نیز بهتر و منظم تر می شود. سوخت اصلی عضلات ما چیست ؛ با غذا خوردن ، 3نوع ماده غذایی در اختیار بدن قرار می گیرد: -1پروتئین ، -2کربوهیدارت (قند)، -3چربی از این 3ترکیب ، پروتئین کمتر به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرد؛ پس بحث بر سر دو نوع دیگر است . سوخت اصلی عضلات ما کربوهیدارت ها هستند که به شکل گلیکوژن در ماهیچه ها ذخیره شده اند. به عبارت دیگر، وقتی شروع به ورزش می کنیم ، ابتدا گلیکوژن های ذخیره شده در عضلات می سوزند. وقتی این ذخایر غذایی رو به اتمام باشد، عضله سوخت دوم خود یعنی چربی را مصرف می کند. فرآیند تولید انرژی هوازی و بی هوازی برای سوختن مواد اولیه در عضله ، همواره اکسیژن لازم نیست ؛ بلکه این مواد در موارد اضطراری ، بدون وجود اکسیژن نیز به مصرف می رسند و انرژی لازم را برای حرکت فراهم می کنند. البته میزان انرژی حاصل از این نحوه سوختن ، کمتر است ؛ بنابراین سیستم تولید انرژی در عضلات دو گونه است : الف - سیستم هوازی : در این روش ، قندها یا چربیها با اکسیژن ترکیب می شوند و به طور کامل می سوزند و حداکثر مقدار انرژی شیمیایی خود را آزاد می کنند. این روش اصلی ، رایج و با صرفه تولید انرژی است . ب- سیستم بی هوازی : این سیستم ، اضطراری و غیراقتصادی است که در آن قندها و چربیها طی یک سلسله واکنش های شیمیایی ، بدون حضور اکسیژن ، به شکل ناقص می سوزند و انرژی تولید می کنند؛ اما به مقدار کمتر. بنابراین مواد زایدی مانند اسید لاکتیک از خود بر جای می گذارند. البته شکل دیگری از سیستم بی هوازی نیز وجود دارد که در چند ثانیه اول شروع فعالیت در سلول اتفاق می افتد و به صورت مصرف ذخایر انرژی از قبل مانده است که می توان آن را سیستم تولید انرژی ذخیره ای نامید.