ماجرای سریال «آکتور» و حاشیه‌هایش! + مستندات

به گزارش جام جم آنلاین، ماجرا با سریال «سقوط» آغاز شد و حواشیِ فرخ‌نژاد، نداشتن مجوز ساختِ این سریال را به رسانه‌ها آورد. پخش قسمت اول آن حواشی دیگری به همراه داشت که هنوز پلتفرم به صورت قانونی مجوز دریافت نکرده و موضوع صدور پروانه انتشار این سریال هنوز در شورای صدور مجوز سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی جمع‌بندی نشده است.

بسیاری این انتقاد را به ساترا وارد کردند که چرا با قدرتِ بیشتری وارد عمل نمی‌شود و برخی هم این موضوع را بیان کردند که مسئول برخورد قضایی با پلتفرم‌های متخلف پس از اعلام جرم توسط ساترا، قوه قضائیه و معاونت فضای مجازی دادستانی کل کشور است.

در ادامه پایِ «پدرخوانده» و «بی‌گناه» هم به رسانه‌ها کشیده شد که با ذکر مصادیقی از محتوای مسئله‌دار هر دو اثر، چرا ساترا به چنین آثاری مجوز داده است؟ در پاسخ به این سوال، تصویر نامه‌نگاری‌های ساترا با پلتفرم‌ها، ابهامات و سوالات مربوط به این آثار و عدم گذراندنِ مراحل قانونی دریافت مجوز تولید و انتشار سریال ها و برنامه های مذکور را مشخص کرد.

حالا نوبت به «آکتور» نیما جاویدی و حتی سریال «رهایم نکن» شهرام شاه‌حسینی رسیده است. مدت‌ها نام «آکتور» در فضای‌مجازی مطرح می‌شود که هر بار، ساترا اعلام کرد که این سریال هنوز برای مجوز اقدام نکرده است. اما شنیده‌ها حکایت از آن داشت که فیلیمو قصد دارد از این هفته، پخش سریال را آغاز کند. سریالی که نوید محمدزاده، احمد مهران‌فر، هانیه توسلی، هومن برق‌نورد، هستی مهدوی‌فر، گلاره عباسی و مهراوه شریفی‌نیا ستارگانِ این سریال به شمار می‌روند.

داستان «آکتور» درباره زندگی پر‌فراز‌و‌نشیب چند بازیگر مستعد تئاتر است که بعد از پیشنهادی که به آنها می‌شود، زندگی‌شان دستخوش ماجراهایی پیچیده می‌شود.

توضیحات تهیه‌کننده «آکتور» باعث شد تا این سریال هم حاشیه‌ساز شود. چرا که مجید مطلبی به این نکته اشاره کرد که بعد از سه ماه از ارسال سریال برای ارائه نظرِ ساترا، هنوز هیچ پاسخی دریافت نکرده‌ایم.

ساترا پس از این صحبت‌ها، واکنشی نشان داد و پرده از مکاتباتی برداشت که درباره «آکتور» نیما جاویدی توسط ساترا انجام شد. سیزدهم شهریورماه 1401 ساترا طی نامه‌ای در مکاتبه با فیلیمو، ابهاماتی که درباره محتوای سریال مطرح بوده را ابلاغ کرده و از طرف پلتفرم مذکور (فیلیمو) به این نامه پاسخی داده نشد. مجدداً در تاریخ هجدهم مهرماه 1401، ساترا با فیلمو مکاتبه می‌کند و نکاتی را در ارتباط با محتوای سریال به این پلتفرم اعلام می‌کند.

همچنین در تاریخ 6/ 7/ 1401 یک جلسه کارشناسی با دعوت از نیما جاویدی و مجید مطلبی کارگردان و تهیه‌کننده سریال «آکتور» در ساترا برگزار و اهم ملاحظات محتوایی درباره طرح ثبت‌شده برای سریال به این دو نفر اعلام می‌شود. در این جلسه مشخص می‌شود طرح اولیه ثبت‌شده در سامانه ساترا در مرحله تولید تغییراتی داشته و طرح دیگری تولید شده است. با وجود اینکه طرح ثبت‌شده در مرحله تولید، تغییراتی داشته اما با توجه به مذاکرات جلسه حضوری، ساترا موافقت‌نامه کلی تولید 26 قسمت سریال «آکتور» را بر مبنای مجوز اولیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأیید کرده است. اما صدور مجوز انتشار منوط به ارزیابی و بازبینی هشت تا 10 قسمت از سریال شده است.

پنجشنبه 29 دی، فیلیمو نامه‌ای جدید به ساترا می‌نویسد و به روند کار اعتراض می‌کند که این نامه در تاریخ دوم بهمن‌ماه توسط ساترا پاسخ داده می‌شود؛ مبنی بر اینکه هنوز 8 تا 10 قسمت از سریال که از پلتفرم خواسته شده تا برای بازبینی تحویل داده شود، محقق نشده است و تنها سه قسمت تحویل داده شده بود.

در نامه سومی که در تاریخ دوم بهمن ماه 1401 به فیلیمو ابلاغ شد، تأکید شده که بدیهی است در صورت تحویل کامل قسمت‌های مذکور و تکمیل فرم‌های لازم برای انجام مراحل استعلام عوامل، بررسی صدور انتشار مجوز فراهم می‌شود. این نامه با امضای مهدی سیفی، مدیر کل نظارت و تطبیق ساترا به فیلیمو ارسال شده که تصویر آن قابل مشاهده است.

خبرنگار تسنیم به منظور پیگیری بیشتر با مهدی سیفی؛ مدیرکل نظارت و تطبیق ساترا گفت‌وگویی انجام داد و او این‌گونه ماجرا را تعریف کرد: به دلیل اینکه طرح اولیه بررسی شده «آکتور» در شورای صدور مجوز تولید ساترا ابهاماتی داشت، درخواست ارائه طرح تفصیلی یا فیلمنامه اثر را مطرح کردیم. اما در ادامه کارگردان و تهیه کننده سریال اعلام کردند به دلیل نوع قصه و نحوه پرداخت هنری، تمایلی به ارسال فیلمنامه به ساترا ندارند! و اذعان کردند که سریال «آکتور» در حال تولید است. ساترا نیز علیرغم اینکه طرح و فیلمنامه اثر را بررسی نکرده بود.

با توجه به موافقت اصولی اولیه صادر شده در وزارت فرهنگ و ارشاد دولت سابق، نهایت تعامل و مساعدت لازم با تیم تولید را انجام داد و با دعوت از تهیه‌کننده و کارگردان جلسه کارشناسی برای بررسی محتوایی سریال برگزار کرد. اگر چه در همان جلسه مشخص شد طرح اولیه ثبت شده نیز در مرحله تولید تغییراتی پیدا کرده است. اما با این‌حال ساترا ضمن اعلام موافقت کلی با تولید سریال، با توجه تغییرات طرح و عدم تمایل به ارسال فیلمنامه با سازندگان سریال تفاهم کرد که صدور مجوز انتشار منوط به بازبینی 8 الی 10 قسمت سریال ( حدود 30 درصد ) باشد. مفاد این تفاهم چند روز بعد به پلتفرم‌های فیلیمو و نماوا اعلام شد.

وی افزود: بعد از تفاهم ساترا با فیلیمو و نماوا و بر اساس درخواست تیم تولید و رسانه نماوا، معرفی نامه‌های لازم برای تداوم تصویربرداری نیز توسط ساترا خطاب به ناجی هنر و شهرداری تهران برای همکاری با تیم تولید صادر شد.

مهدی سیفی در ادامه خاطرنشان کرد: پس این‌گونه باید گفت با وجود اینکه فیلمنامه «آکتور» به ساترا تحویل نشده بود، ساترا مساعدت و کارسازی لازم را برای حمایت از تولید «آکتور» انجام داد اما در ادامه نهایتاً سه قسمت اول سریال «آکتور» و راف‌کات (سکانس‌های منتخب) چند قسمت دیگر تحویل ساترا شد که کماکان جریانِ برخی روایت‌های داستانی و سرگذشت برخی شخصیت‌های اصلی، مبهم بود. اصولاً درباره این اثر نمایشی و هر نوع اثری که فیلمنامه مورد بررسی قرار نگرفته باشد، نمی‌توان با تماشایِ قسمت‌های محدود، مجوز نمایش صادر کرد.

سیفی در ادامه تبیین ماجرای بررسی مجوز پخش آکتور تأکید کرد: این نکات را برای چندمین بار در تاریخ 2 بهمن‌ماه و پس از ارسال نامه سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر به فیلیمو به تهیه‌کننده محترمِ سریال انتقال دادم و تهیه کننده ضمن پذیرش این نکات و اذعان به آماده نبودن قسمت‌های 4 الی 10 سریال، اعلام کرد که قرار است پلتفرم فیلیمو سریال مذکور را در روزهای آتی منتشر کند!

مهدی سیفی خاطرنشان کرد: اگرچه ساترا در راستای حمایت از تولیدات فرهنگی مناسب خانواده ایرانی و اسلامی، بیشترین تعامل و گفت‌وگو را با هنرمندان خالق آثار نمایشی رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر دارد. اما هم اکنون تداوم این رفتارها و اقدامات قانون‌گریزانه پلتفرم فیلیمو در تولید و انتشار محتوا بدون دریافت مجوزهای لازم، تهدید و چالش جدّی برای قانونمند شدن و توسعه پایدار زیست بوم صوت و تصویر فراگیر به وجود آورده و قاعدتاً با انتشار بدون مجوز «آکتور»، تخلف دیگری اتفاق می‌افتد و انتظار می‌رود مراجع قضایی با رسانه‌های متخلف برخورد قاطع کنند.

در نامه ارسالی ساترا به فیلیمو چند نکته قابل تأمل است:

- سریال «آکتور» دارای الگوی روایتی «نمایش در نمایش» و «متادرام» است که از داستان «بازرس» اثر ویلیام شفر اقتباس شده است و در داستان‌های فرعی «آکتور» به معضلات اجتماعی جامعه ایرانی همچون اعتیاد، فقر، اختلاف طبقاتی، خانواده‌های آسیب دیده می‌پردازد، رویکرد نویسنده و کارگردان برای پرهیز از سیاه‌نمایی و تلخی چیست؟

- داستان های مربوط به مهاجران افغان عزیز و مشکلات پیش آمده برای آنها چیست؟

- قصه‌ها و گره‌های داستانی مربوط به موادمخدر و اعتیاد چیست؟ و چگونه روایت شده‌اند؟

- قصه‌های مربوط به موسیقی زیرزمینی چیست؟

مهمترین پیامد منفی عدم تبعیت از قانون در پلتفرم‌ها، رویه نادیده‌انگاری پروانه ساخت و نمایش است و اگر این اتفاقات تکرار شود؛ ساترا با روندهایی روبرو خواهد بود که نیمی از ساختار نظارتی نابود خواهد شد.

به گزارش تسنیم، این اعلام تخلف و تذکر از سوی ساترا علاوه بر «سقوط» حالا در جریانِ حواشی «آکتور» و حتی «رهایم نکن» هم دیده می‌شود؛ این تذکر را ساترا در هنگامِ پخش سریال «یاغی» به فیلیمو و «شهرک کلیله و دمنه» به فیلم‌نت داده بود. تکرار این دست تخلفات، قدری مدیریت بر پلتفرم‌ها را زیر سؤال می‌برد.

تکرارِ این تخلف‌ها در انتشار سریال‌ها و برنامه‌ها بدون مجوز ساخت یا انتشار، قانونمند شدن صوت و تصویر فراگیر را تحت شعاع قرار می‌دهد و باید مراجع نظارتی و نهادهای قانون گذار ضمن حمایت از مرجعیت ساترا به عنوان نهاد تنظیم‌گر صوت و تصویر فراگیر، تدابیری پیش‌بینی کنند تا ضمن برخورد قاطع با این‌گونه تخلفات، توسعه پایدار این صنعت رو به رشد را حمایت کنند.

این قانون در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم وجود دارد که شورای صدور پروانه ساخت و نمایش، فیلم را در مرحله اول مورد بازبینی قرار می‌دهند، اگر مشکلی نداشته باشد مجوز نمایش و یا در مرحله تولید، فیلمنامه را مورد بررسی قرار می‌دهند و سپس مجوز تولید را صادر می‌کنند.

در نمایش‌خانگی هم بایستی یک اثر برای تولید فیلمنامه و طراحی اولیه خودش را در اختیارِ بخش‌ نظارتی قرار دهد و در ادامه قسمت‌های تولید شده را به ساترا واگذار کند تا همچون حواشی اخیر در «پدرخوانده»، «بی‌گناه» و «سقوط» ایجاد نشود.

سریال «آکتور» اولین تجربه ساخت سریال نیما جاویدی است. نیما جاویدی پیش از این دو فیلم سینمایی ساخته است. نخستین فیلم جاویدی با نام ملبورن یک داستان اجتماعی است که با حضور پیمان معادی و نگار جواهریان ساخته شد. دومین ساخته جاویدی هم با نام سرخ‌پوست با بازی نوید محمدزاده و پریناز ایزدیار در اکران موفق بود.

جاویدی با پشتوانه ساخت این دو فیلم به سراغ ساخت سریالی رفت که نقش اول آن را هم به نوید محمدزاده سپرد تا بعد از سرخ‌پوست این دومین همکاری مشترک این بازیگر و کارگردان باشد. احمد مهرانفر زوج او در این مجموعه شبکه نمایش خانگی است و نقش‌های اصلی سریال نیما جاویدی را به عهده دارند.

پیگیری‌ها نشان می‌دهد ساترا براساس موافقتنامه اصولی صادر شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مرحله تولید با پلتفرم های فیلیمو و نماوا همکاری لازم را برای تولید سریال «آکتور» انجام داده و با ناجی هنر هم مکاتبه‌ای داشته که آن‌طور در برخی از کارشناسان حوزه رسانه درباره‌اش مطرح کرده‌اند این اتفاق بیانگر رویکرد منطقی سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی برای حکمرانی خوب در فضای مجازی است.