خواندن یا ورق زدن؛

اکثر دانش آموزان دوست دارند، با صرف مدت زمان کوتاهی ، حداکثر بازدهی را از مطالعه داشته باشند ولی معمولا این موضوع برای اکثر دانش آموزان به رویایی دست نیافتنی تبدیل می شود.

کد خبر: ۱۳۱۰۰۲

این احساس که باید مطلبی چند بار خوانده شود تا یاد گرفته شود، مسلما برای هیچ دانش آموزی خوشایند نیست. افزایش میزان بازدهی در مطالعه هر چند تا حدودی به میزان هوش و حافظه افراد بستگی دارد، ولی عوامل بیرونی نیز مانند محیط، نحوه مطالعه ، زمان مطالعه و... از اهمیت بسیار زیادی در میزان بازدهی برخوردار است. در مطالعه برتر هفت تکنیک وجود دارد که دانش آموزان با عمل به آنها می توانند میزان بازدهی خود را به طرز چشمگیری افزایش دهند. این تکنیک ها در صورت استفاده مداوم ، قدرتی به دانش آموزان می دهند که فقط یک بار نیاز به مطالعه داشته باشند. خودتان امتحان کنید تا نتیجه را مستقیما در کارنامه تحصیلی خود مشاهده کنید.

در محیط منظم مطالعه کنید: منظم بودن محیط از ساکت بودن آن اهمیت بیشتری دارد. تحقیقات دانشمندان ثابت کرده است ، وضعیت محیط پیرامون اشخاص به نظم فکری و درونی آنها کمک می کند و در غیر این صورت سبب آشفتگی فکری می شود. کارشناسان علم مطالعه می گویند که قبل از مطالعه بهتر است دو سه دقیقه هم که شده ، به مرتب کردن اتاق یا میز مطالعه خود زمان اختصاص دهید و این مساله را اصلا شوخی تلقی نکنید. اخیرا ژاپنی ها تحقیقات جالبی را روی یک گروه هزار نفری کودکان 10 ساله ای که از بهره هوشی ، استعداد و توانایی ذهنی نسبتا یکسانی برخوردار بودند انجام دادند. هر یک از این کودکان در محیط متفاوتی قرار گرفتند. محیط مطالعه نفر اول بسیار در هم ریخته و شلوغ بود. اتاق نفر دوم ، آشفتگی نسبتا کمتری داشت.
اتاق نفر سوم نسبت به نفر دوم کمی منظم تر بود و وسایل کمتری داشت و به همین ترتیب تا نفر هزارم که اتاقی بسیار منظم ، مرتب و با حداقل وسایل را داشت. کتاب یکسانی به همه دادند و به هر یک فرصتی مناسب برای مطالعه در اتاقهای مخصوص داده شد. بعد از پایان زمان تحقیق ، بررسی نتیجه ها بسیار جالب بود. میزان مطالعه ، بازدهی ، به خاطرسپاری و تمرکز با میزان نظم و ترتیب مکان مطالعه نسبت مستقیم داشت ، یعنی هرچه دانش آموز در اتاقی با اسباب و وسایل کمتر، منظم تر و مرتب تر قرار داشت ، بازدهی کمی و کیفی بیشتری در مطالعه از خود نشان می داد. بنابراین شما هم برای مطالعه موثرتر و مفیدتر هر چه می توانید در محیطی با وسایل و اسباب کمتر قرار بگیرید.
به محض نشستن مطالعه کنید: پس از آن که در مکان مطالعه خود قرار گرفتید، فورا مطالعه را شروع کنید و به هیچ عنوان به کارهای دیگر نپردازید. تعدادی از دانش آموزان هنگامی که پشت میز مطالعه می نشینند، کتاب را باز می کنند و شروع به ورق زدن آن و کارهای جانبی می کنند. نکته ای که باید به آن توجه کرد، این است که اگر نشستن برای مطالعه ، طولانی شود و مطالعه ای صورت نگیرد و شما خود را با کارهای جانبی یا افکار درونی مشغول کنید، این کار در پرورش تمرکز حواس در شما بسیار تاثیر بدی دارد. عادت کنید همه آنچه را که برای مطالعه نیاز دارید، ابتدا فراهم کنید و هر کار متفرقه ای را که دارید، قبل از مطالعه انجام دهید و پس از این که پشت میز مطالعه خود نشستید، بسرعت مطالعه را آغاز کنید. به این ترتیب شما ذهن خود را شرطی می کنید که تا نشستید و کتاب را دست گرفتید، شروع به یادگیری مطالب کنید.
وضعیت جسمی و روحی خود را متعادل کنید: برای هر رفتاری از لحاظ ذهنی و جسمی باید حالتهای خاص داشت که با رفتارتان هماهنگ باشد. برای مثال اگر می خواهید بجنگید ابتدا باید حالت جنگیدن ، به خود بگیرید، اگر می خواهید شاد باشید ابتدا باید حس شاد بودن به خود بگیرید یا اگر می خواهید انسانی مصمم و با اعتماد به نفس باشید، باید حالتهای اعتماد به نفس را در خود ایجاد کنید. به همین ترتیب دانش آموزان نیز برای مطالعه باید حالت یادگیری داشته باشند. هیچ دانش آموزی نمی تواند با حالت خمیده و خواب آلود انتظار تمرکز و دقت فراوان از خود داشته باشد. در وضعیت هایی که برای مطالعه مناسب نیست ، تمرکز حواس ، کاری دشوار و انتظار یادگیری ، کاملا نامعقول است. هنگام هیجان های عصبی مانند ترس ، خشم ، اضطراب ، کینه یا ناراحتی نمی توان انتظار داشت که تمرکز بالایی داشته باشید، چون در این حالتها ذهن شما پیشاپیش متوجه و متمرکز بر مساله ای است که این هیجان ها را در شما ایجاد کرده است. به همین ترتیب در حالت شور و اشتیاق فراوان هم نمی توانید تمرکز حواس داشته باشید. برای مثال دانش آموزانی که زنگ تفریح در حیاط مدرسه به بازیهای مهیج می پردازند و با همان شور و هیجان به کلاس درس می آیند، گاهی تا نیم ساعت بعد از حضور در کلاس ، به حالت مناسب برای فراگیری دست نمی یابند و در این مدت ، توجه و تمرکز شان هنوز به هیجان حیاط مدرسه معطوف است.
در ردیف جلو بنشینید: همیشه به خاطر داشته باشید که واقعا رابطه ای بین کسانی که جلو می نشینند و کسانی که درسشان خوب است ، وجود دارد. توجه کنید، کسانی که صندلی ها و نیمکت های جلویی را اشغال می کنند، در میدان دید خود فقط معلم و تخته را خواهند داشت ، اما کسانی که در ردیف دوم می نشینند، علاوه بر معلم و تخته ، افراد ردیف اول را هم می بینند و همین طور تا ردیف آخر که دیگر همه ردیفهای جلویی در میدان دید قرار می گیرند.

عوامل حواس پرتی را یادداشت کنید

عوامل حواس پرتی حتی اگر دانش آموزان بهترین شیوه مطالعه را در پیش گرفته باشند، هیچگاه به صفر نمی رسند. برخی اوقات افکار دیگری غیر از موضوع مطالعه سراغ ذهن شما می آیند و حواستان را پرت می کنند. بهترین موثرترین راه برای مقابله با حواس پرتی ، نوشتن آنها روی یک برگ کاغذ کوچک است.
برای مثال شما در اوج مطالعه هستید که ناگهان به خاطر می آورید که امشب باید حتما به دوست خود تلفن بزنید. از این لحظه به بعد شما هر چقدر هم بخواهید فکرتان را به مطالعه متمرکز کنید، اندیشه تلفن کردن به دوستتان و این که «مبادا فراموش کنم» ذهنتان را آشفته می کند و شما را آزار می دهد. در نتیجه شما از همان لحظه تمرکز حواس خود را از دست داده اید. اما به محض آن که این اندیشه به ذهن شما راه یافت ، آن را روی کاغذی بنویسید، دیگر خیالتان راحت می شود و می توانید به مطالعه متمرکز ادامه بدهید. یادتان باشد که حواس پرتی را نیز مانند نکات مهم کتاب که فرامی گیرید، باید جایی تخلیه کنید. اگر ننویسید و نگویید «باشد برای بعد»، «می دانم که یادم نمی رود» و... توانایی تمرکز ذهنی خود را کم کرده اید

به عبارت دیگر، عوامل حواس پرتی در جلوی کلاس حداقل و در انتهای کلاس حداکثر است. از آن انتها، همه چیز مشخص است. چشم افرادی که در انتهای کلاس می نشینند، کوچکترین حرکات افراد جلویی را می بیند و این دیدن یعنی حواس پرتی. بهتر است حتی المقدور در ردیفهای جلویی بنشینید، ممکن است بگویید که نمی شود همه در ردیف اول بنشینند، ما هم قبول داریم ، اما منظور ما دانش آموزان و دانشجویانی است که همیشه تا وارد کلاس یا جلسات سخنرانی می شوند، با آن که ردیفهای جلویی خالی است ، خودشان ردیفهای آخر را برای نشستن انتخاب می کنند. نکته اینجاست که این افراد با این عمل خود پیشاپیش زمینه بسیار مساعدی برای حواس پرتی خود به وجود آورده اند. دانش آموزانی که با انتخاب خود در ردیف آخر کلاس می نشینند، در واقع حواس پرتی را به تمرکز حواس ترجیح داده و خود را برای آن آماده کرده اند، این ارتباط کاملا منطقی است. با نشستن در ردیف اول سعی کنید عوامل حواس پرتی را به حداقل برسانید، دقت و تمرکز حواس خود را افزایش دهید و به پیشرفت تحصیلی خود کمک کنید.
با اشتیاق مطالعه کنید: برای شروع هر کاری باید این را بپذیرید که دشواری هایی در مسیر وجود دارد و باید تلاش زیادی به کار بگیرید. پذیرش دشواری های مسیر و رنج راهی که در پیش دارید، شما را برای مقابله با این دشواری ها و پیشرفت آماده می کند. عدم پذیرش این که هر مسیری با دشواری روبه روست و بویژه در آغاز راه ، شما را افسرده و ناراحت می کند. اگر باید روزی 20 صفحه مطالعه کنید، فکر خود را به رنج روزی 20 صفحه مطالعه متمرکز نکنید، بلکه ذهنتان را به لذتهای نهایی که نصیبتان می شود معطوف کنید. آنچه شما را به تلاش پیگیر و مستمر وامی دارد میل به جذب لذتهاست. کسانی که از کوه بالا می روند، قله را فتح می کنند که لذت رسیدن به قله را در ذهن می پرورانند. همین شوق ذهنی باعث می شود که آنها براحتی دشواری مسیر را بپذیرند و پیش بروند، حال آن که اگر تمام ذهنشان را معطوف به دشواری مسیر می کردند و مدام به این می اندیشیدند که چقدر تا پایان راه باقی است ، این رنج بسرعت آنها را خسته می کرد. همین که فکر خود را بر این متمرکز کنید که در پایان امتحانات چه نمرات درخشانی می گیرید و به لذت و شکوه آن لحظه فکر کنید، این قدرت را پیدا می کنید که سختی هایی را که از ساعتها مطالعه و درس خواندن متحمل می شوید، براحتی پشت سر بگذارید. مدام در ذهن خود موفقیت های نهایی را مجسم کنید و به خاطر داشته باشید همیشه این توجه به لذتهاست که تمرکز و علاقه ایجاد می کند.
برای ذهن خود برنامه ریزی کنید: نقش برنامه ریزی ذهنی در تمام موفقیت های زندگی و ازجمله موفقیت های تحصیلی بسیار مهم است. قبل از این که به کلاس بروید، برای خود هدف تعیین کنید. به ذهن خود بگویید چرا به کلاس می روید، آیا فقط برای این که غیبت نخورید به کلاس می روید؛ آیا برای دست انداختن معلم یا خندیدن می روید؛ آیا برای چرت زدن می روید یا قصد دارید چیزی بفهمید و یاد بگیرید؛ اگر این طور است دقیقا برای خود مشخص کنید می خواهید چه چیز یاد بگیرید و در جستجوی چه چیزی هستید؛ همین برنامه ذهنی که قبل از کلاس به مغز خود می دهید تمام فعالیت های شما را در کلاس هدایت می کند. بنابراین کلاس را جدی بگیرید و قبل از حضور در آن به ذهن خود برنامه ای جدی بدهید. دقیقا مشخص کنید که می خواهید چه چیزی از این کلاس یاد بگیرید. این موضوع به موفقیت شما بسیار کمک خواهد کرد. مراقب باشید که به ذهن خود فرمان های ذهنی منفی و مخرب ندهید. مثلا همان فرمان «امروز به کلاس می روم که بخندم» یا «بروم ببینم چه می شود» یا «بروم که غیبت نخورم» و... وقتی این فرمان ها را به ذهن خود می دهید، در واقع به مغز خود گفته اید: هیچ چیز یاد نگیر!