مورد عجیب نوزاد با بیماری مقاربتی!

مشکل بزرگی که در تشخیص و درمان زودهنگام این دسته از بیماری‌ها وجود دارد این است که عفونت‌ های قابل انتقال از راه جنسی با عامل ویروسی یا باکتریایی در بیشتر موارد دارای علامت نیست یا با علائم خفیفی در فرد مبتلا ظاهر می‌شود.

با این تفاسیر، نمی‌توان مطمئن بود فردی که علامت ندارد به عفونت‌های قابل انتقال از راه تماس جنسی مبتلا نیست.

افزایش آگاهی نسبت به این دسته از عفونت‌ها به‌ویژه برای افرادی که در آستانه تصمیم برای بارداری هستند سبب شد با دکتر زهرا ثقه‌الاسلامی، متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری و عضو کلینیک سلامت جنسی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا گفت‌وگو کنیم.

وقتی می‌گوییم بیمارى‌ هاى مقاربتى دقیقا از چه نوع بیماری‌هایی صحبت می‌کنیم؟

منظورمان بیماری‌هایی هستند که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند. عامل آنها بیشتر ویروس‌ها هستند مثل اچ‌آی‌وی (عامل بیماری ایدز)، اچ‌اس‌وی (عامل زگیل‌تناسلی)، اچ‌پی‌وی(عامل تبخال)، اچ‌بی‌وی واچ‌سی‌وی(عامل هپاتیت BوC) و حتی عامل بیماری سفلیس که عامل آن یک باکتری است نیز در این دسته می‌گنجد.

شیوه‌هاى معمول انتقال این بیمارى‌ها چه هستند؟

یکی از راه‌های انتقال این بیماری‌ها از طریق رابطه جنسی و ارتباطات مخاطی است البته این ویروس‌ها می‌توانند از تزریق خون و مادر به جنین هم منتقل می‌شوند ولی راه اصلی‌اش از طریق رابطه جنسی غیرایمن است. حال وقتی این ویروس‌ها وارد بدن می‌شوند اگر برای مرتبه اول باشد می‌تواند خیلی شدیدتر و علائمی مثل تب، سوزش، تکرر ادرار و ضایعه پوستی و مخاطی همراه داشته باشد اما در دفعات بعدی ممکن است علائم بیماری خفیف‌تر باشد. در بسیاری از موارد ممکن است فردی که مبتلا به این عفونت‌هاست بدون علامت باشد و این ارگانیسم‌ها را به همسر خود نیز منتقل کند. پس اینها در مرحله‌ای از بیماری می‌تواند به‌صورت خاموش باشد.

آیا این بیمارى‌ها با علائم و عوارض خاصى همراهند یا مى‌توانند خاموش هم باشند؟

بله ممکن است بیماری در مواردی خاموش باشد و علامتی نداشته باشد. مثلا در مورد یک‌سری ویروس‌ها مثل اچ‌پی‌وی، ویروس ممکن است دفع شود بدون آنکه شخص مبتلا علامت خاصی داشته باشد. البته غیر از سفلیس که از طریق باکتری منتقل می‌شود. یک سری باکتری‌های دیگر مثل کلامیدیا و گونوره، باکتری‌های شایعی هستند که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند و معمولا در خانم‌ها علائم‌شان شدیدتر است و به‌صورت درد لگنی یا ترشحات عفونی و خونریزی‌های غیرطبیعی بروز می‌کند.

آیا لزوما زوجین به‌طور همزمان به این بیمارى‌ها مبتلا مى‌شوند یا ممکن است یکى از زوجین درگیر باشد ولى همسرش سالم بماند؟

بله ممکن است این همزمانی در مواردی اتفاق نیفتد زیرا این احتمال وجود دارد که بیماری خاموش باشد و علامت وجود نداشته باشد و بیماری منتقل نشود.

این بیمارى‌ها چگونه به نابارورى منجر مى‌شوند؟

بسیاری از این عفونت‌های میکروبی اگر درمان نشوند، می‌توانند باعث پیشرفت عفونت شوند و درگیری لوله‌های رحمی و انسداد این لوله‌ها و ناباروری را به‌همراه داشته باشند. پس بیماریابی، جلوی عود بیماری را می‌گیرد و به درمان آن و پیشگیری از انتقال به‌همسر فرد مبتلا کمک می‌کند.

آیا احتمال انتقال در دوران باردارى به جنین یا هنگام زایمان به نوزاد وجود دارد؟

بله این احتمال وجود دارد. یک خانم قبل از بارداری در اولین ویزیت باید معاینه، بررسی و مطمئن شود که مبتلا به عفونت‌های ذکرشده نیست. در شرایطی که به این عفونت‌ها مبتلا باشد باید درمان شود زیرا این عفونت‌ها در بارداری می‌تواند عوارض خاصی ایجاد کند. یک‌سری آزمایش‌ها قبل از بارداری مانند اچ‌آی‌وی، سفلیس و... برای خانم‌ها درخواست می‌شود و در صورت مثبت‌بودن، اقدامات درمانی برای وی در نظر گرفته می‌شود. البته برای هپاتیت B واکسن داریم و در صورت واکسینه‌شدن فرد قبل از بارداری، خطر ابتلای وی از بین می‌رود. اگر مادر مبتلا به هر یک از این عفونت‌ها مثل اچ‌آی‌وی، اچ‌پی‌وی یا سفلیس باشد، براساس این‌که میزان ویروس در بدن وی چقدر است، احتمال انتقال به جنین وجود دارد. در مورد عفونت‌های ویروسی دیگر هم این احتمال وجود دارد. مثلا در صورت آلودگی با ویروس بیماری هرپس، اگر مادر در اوایل بارداری مبتلا شود، می‌تواند باعث بروز نقص جنینی شود اما اگر در اواخر بارداری مبتلا شود می‌تواند بیماری را در حین زایمان به جنین منتقل کند و باعث درگیری ریوی و مغزی در نوزاد شود. همچنین در مورد اچ‌پی‌وی، ابتلای مادر در اواخر بارداری، احتمال ابتلای جنین یا نوزاد در حین زایمان وجود دارد.

در این شرایط پیشگیرى از ابتلاى جنین یا نوزاد چگونه ممکن است؟

مهم‌ترین اقدامی که برای پیشگیری از ابتلای جنین و نوزاد می‌توان انجام داد این است که قبل از بارداری، آزمایش‌های غربالگری و مشاوره برای مادر صورت بگیرد. غیر از عوارض ذکر شده، یک‌سری عفونت‌ها وجود دارد که اگر مادر حین بارداری مبتلا شود و درمان نشود می‌تواند به زایمان زودرس منجر شود. از این حیث نیز باید آگاهی‌های لازم به مادر داده شود.

تشخیص بیمارى در انواع خاموش چگونه ممکن است؟

یک‌سری آزمایش‌ها در مورد عفونت‌های مربوط به اچ‌آی‌وی، سفلیس و اچ‌سی‌وی وجود دارد. در مورد اچ‌پی‌وی، تست پاپ‌ اسمیر خیلی کمک‌کننده است زیرا اگر نوع پرخطر ویروس اچ‌پی‌وی وجود داشته باشد به سمت بدخیمی و سرطان دهانه‌رحم پیش می‌رود.

غربالگرى پیش از باردارى از حیث این بیمارى‌ها در مورد کدام دسته از زوجین ضرورى است؟

اصولا غربالگری پیش از بارداری از اهمیت زیادی برخوردار است. به‌ویژه غربالگری پیش از بارداری برای زوج‌های پرخطر و نیز بررسی‌های مرتب در حین بارداری برای این دسته از زوجین بسیار مهم است.

پونه شیرازی - سلامت / روزنامه جام جم