تعادل؛ اصل نخست تربیت نوجوانان

از سوی دیگر در جامعه امروز، تشدید تضاد بین سنت و مدرنیته نیز سبب افزایش تعارض بین فرزندان و والدین شده است. همچنین چون خیلی از خانواده‌ها مهارت لازم را برای ایفای نقش‌های جدید در جامعه مدرن کسب نکرده‌اند به همین جهت نمی‌دانند چطور باید با مساله استقلال و ارائه آزادی‌های مختلف به نوجوانان مواجه شوند. به عنوان مثال خیلی از والدین، فرزندان نوجوان خود را افرادی بی‌مسؤولیت و راحت‌طلب بار می‌آورند، اما از طرفی انتظار دارند همان فرد بتواند در شرایط حساس همچون فردی عاقل و بالغ تصمیم گیری کند که البته این امکان‌پذیر نیست.
دادن استقلال و آزادی‌های فردی به نوجوانان، اصلی مهم در تربیت آنهاست که حتما باید مورد توجه خانواده‌ها قرار گیرد، چراکه اگر والدین از همان دوره نوجوانی زمینه‌های استقلال را برای فرزندان خود فراهم نکنند، آنها تجربیات زندگی برای شروع یک دوره جوانی سالم را به اندازه کافی کسب نخواهند کرد و در آن دوره نیز همچنان به والدین خود وابسته خواهند بود. از سوی دیگر ارائه آزادی به فرزندان نوجوان به معنای دست کشیدن از کنترل و نظارت بر اعمال و رفتار آنهاست. بلکه والدین باید تعادل در این زمینه را رعایت کنند و یاد بگیرند که چطور در موقعیت مناسب به فرزندانشان استقلال بدهند و همزمان با شیوه‌ای مناسب روی رفتارهای فرزندشان نظارت داشته باشند. شیوه مناسب نظارت نیز خود زیرمجموعه‌ای از اصول فرزندپروری است که براساس آن والدین باید در عین صمیمیت با فرزندان، اقتدار خود را نیز در رابطه با آنها حفظ کنند. در واقع ایجاد تعادل هم در زمینه نظارت والدین روی نوجوانان و هم در مدیریت رفتارهای فردی و اجتماعی آنها، چه در بحث استفاده از شبکه‌های اجتماعی چه در روابطی که با گروه همسالان خود دارند، مهم‌ترین اصل در فرزندپروری است که به آن مدیریت رفتاری صحیح نوجوانان از سوی والدین می‌گویند؛ اصلی که برای رسیدن به آن باید مراحل متعددی را گام به گام طی کرد. مراحلی که از ارتباط موثر والدین با فرزندانشان آغاز می‌شود و در نهایت به اصول تنبیه و تشویق و قراردادهای رفتاری می‌رسد. همه اینها مربوط به اصول فرزندپروری در دوره نوجوانی است که متاسفانه بسیاری از والدین نسبت به آن ناآگاه هستند و خیلی از آنها حتی از ویژگی‌های رفتار فرزند نوجوان خود نیز بی‌خبرند؛ اتفاقی که به عنوان مهم‌ترین دلیل در گرایش نوجوانان به رفتارهای پرخطر ارزیابی می‌شود.

دکتر فریده حمیدی

روان‌شناس