در آستانه 23 مهر، روز عصای سفید

بدون چشم می‌توان دید؟

بنیامین جیمز اسپنسر ۳۵ ساله از 9سالگی با رنج نابینایی زندگی کرده است. او داوطلب آزمونی شد که یک دستگاه به طور مستقیم تصاویر را از محیط به مغز او می‌فرستاد. او از تجربه بینایی‌اش چنین می‌گوید: دیدن چهره همسر یا فرزندانم وقتی به سمتم می‌دوند تا مرا در آغوش بگیرند بسیار زیباست. اگر چه این دیدن مانند دیدن معمولی نیست. آنچه می‌بینم شبیه ویدئوهای دهه ۱۹۸۰ با نقاط پراکنده در زمینه است. دکتر الکس شورتت، چشم‌پزشک و جراح بیمارستان چشم اپتگرا ،که در این تحقیقات نقشی نداشت، پس از بررسی بیماران اعلام کرد این کار پیشرفتی عظیم و تغییر رویکردی مناسب در درمان بسیاری از نابینایان است. این کار پیامی از امید در خود دارد.

کد خبر: ۱۲۳۲۹۵۷

به‌طور کلی وقتی کسی نابینا می‌شود (منظور نابینایی مادرزاد نیست) بخش بینایی در مغز صدمه ندیده و سالم و بدون استفاده باقی می‌ماند، زیرا به‌دلیل عدم عملکرد صحیح چشم‌ها، هیچ اطلاعاتی از آنها دریافت نمی‌کند. تاکنون تمام تحقیقات برای درمان نابینایی با انجام جراحی‌ها یا تغییراتی در ساختار چشم همراه بود. این تحقیقات شامل تغییری در خود چشم یا کاشت داخل چشمی بود که پس از انجام نیاز به فعالیت و تمرین بیمار روی چشم و عصب بینایی داشت.

در اتفاقی بی‌نظیر و از طریق فناوری پیشرفته دستگاه اوریون (Orion) روی شش داوطلب نابینا تصاویری از یک دوربین به‌طور مستقیم به مغز ارسال شد و داوطلبان تا حدی بینایی خود را ترمیم کردند. دستگاه اوریون شامل دو بخش اصلی است: یک بخش کاشتنی در مغز و یک جفت عینک. بخش کاشتنی از 60 الکترود تشکیل شده که از دوربین روی عینک اطلاعات دریافت می‌کند. آنها با هم می‌توانند اطلاعات بصری را مستقیما به مغز داوطلب بدون حضور یا دخالت چشم‌ها در مسیر مبادله اطلاعات ارسال کنند.
دانیل یوشور، محقق و جراح مغز و اعصاب و مدیر این تحقیق درباره این فناوری توضیح داد: هر نقطه از یک سطح دیداری در دنیای ما،‌ بخشی پاسخگو در مغز دارد که به نواحی آن پاسخ می‌دهد و به آن جایگاه فضایی گفته می‌شود. ما می‌دانیم اگر مغز یک فرد را در نقطه‌ای خاص تحریک کنیم، ادراکی از آن نقطه متناسب با محل تحریک در دنیای واقعی خواهد داشت. مثلا اگر شما به یک لیوان نگاه کنید اطلاعات هر نقطه از این لیوان از شکل، حجم، ارتفاع، دوری و نزدیکی و... را بخشی از مغز دریافت کرده و براساس آن تحریک می‌شود. همین‌طور برعکس این موضوع نیز وجود دارد. اگر بخش خاصی از مغز تحریک شود یک نقطه از شکلی که در برابر دیدگان ما قرار دارد روشن شده و درک می‌شود. حالا فکر کنید اگر به جای یک نقطه خاص، هزاران نقطه از مغز تحریک شود در این صورت می‌توان تصویری از یک شکل برای فرد نابینا ایجاد کرد.
محققان برای آزمایش دستگاه خود از شرکت‌کنندگان کاملاً نابینا خواستند هنگام استفاده از اوریون به صفحه سیاه رایانه نگاه کنند و وقتی مربع سفیدی به‌طور تصادفی روی صفحه نمایش در مکان‌های مختلف ظاهر می‌شود آن را شناسایی کنند. بیشتر اوقات شرکت‌کنندگان می‌توانستند مربع سفید را به درستی نشان دهند.
پاول فیلیپ، داوطلب دیگر این آزمون ـ که تقریبا ده سال نابینا است ـ می‌گوید: وقتی در پیاده‌روی عصرانه با همسرم عینک را به چشم می‌زنم می‌توانم بگویم کجا سطح آسفالت و چمن به هم می‌رسد. یا این‌که مبل سفید کجای خانه قرار گرفته است. واقعا شگفت‌انگیز است بتوانید چیزی را ببینید حتی اگر این دیدن فعلا فقط نقاط نوری باشد.
دانیل یوشور گفت که تیم او هنوز مسیری طولانی را از آنچه امیدواریم به آن دست یابیم پیش رو دارد. او معتقد است با پیشرفت بی‌نظیر علوم اعصاب و عصب‌شناسی می‌توانیم توانایی دیدن را به نابینایان برگردانیم.