سلامی شاعرانه به «قبله غمناک»

سلام ای سبط سالار امین خاک تا افلاک
سلام ای خاندانت لایق لولاک
سلام ای پاک، پور پاک
سلام ای قبله غمناک
علی معلم دامغانی که شعرش در میان همنسلانش ویژگی‌های متمایزکننده دارد در یک نیمایی بلند با همان ویژگی‌های زبانی ماجرای حر را روایت کرده است. شعری سراسر حماسه و شور که هر خواننده‌ای را مبهوت و مجذوب خود می‌کند. شعری که خواننده گاهی از خود می‌پرسد که مشغول خواندن یک شعر نو است یا برشی از شاهنامه فردوسی را می‌خواند؟ زیر زبان کهن در کنار قالب متفاوت آن سبب شده شاهد اثری متفاوت باشیم. شعری که در سال 88 سروده شده و طی این سال‌ها از سوی یکه‌شناسان مورد توجه قرار گرفته است. معلم با وجود این‌که اشعارش را باید برای مخاطبان خاصی دسته‌بندی کرد در این نیمایی همه را دعوت به شعر کرده است. شعری متفاوت که خواننده را در معرض یک شعر آیینی متمایز از غالب شعرهای آیینی قرار می‌دهد.
من و این مایه خودبینی؟!
- خدایا دور-
بد کردم
چرا وقتی سخن از راه رجعت کرد،
چرا وقتی به جد آهنگ هجرت کرد
رد کردم؟!
واگویه‌های حر در این نیمایی مطابق با فطرت هر انسانی است و خواننده در لحظه لحظه شعر خود را به تماشا می‌نشیند و معلم در واقع تلنگرهای شاعرانه‌ای به خواننده‌اش زده است. شعری که برای اولین مرتبه در حضور رهبر انقلاب خوانده شد و پس از آن به بهانه‌های مختلف درباره آن سخن گفته شد. معلم با وجود این‌که در این شعر با قالبی نو سخن گفته اما به هیچ‌روی دنبال درشت‌گویی و پیچیده‌سرایی نبوده، بلکه می‌خواسته واگویه‌های خود و عرض ارادت شاعرانه‌اش را به گوش خواننده برساند.
مرا مامور کردستند
پس معذورکردستند
و چشمان دلم را کور کردستند
و محروم از جمال نور کردستند...
شاعر در این روایت منظوم از اتفاقات منتهی به روز عاشورا سخن می‌گوید و حر را در برابر خویش قرار داده و خواننده اتفاقات را در روایتی پرشور با زبانی فاخر می‌خواند.
در بخشی از مقدمه این کتاب آماده: «این منظومه، که لحنی حماسی - عاشقانه دارد، با فرازهای برجسته‌اش، می‌تواند مدخل پرسش‌های جدی‌تری باشد در ماجرای این مرد ریاحی، که تاریخ عاشورا، جز نقل چند روز از احوال او را در اختیار ما قرار نداده است. این منظومه، پوسته زیبا و منقشی دارد که در حد خود، مانند دیگر سروده‌های علی معلم، بسی جذب کننده و پی‌آور است، اما فرازهای بسیار برجسته آن، در عین زیبایی، گاه تا حدی عمیق است که بداعت و نوآوری آن را در داستانی که به تکرار شنیده‌ایم، چند برابر می‌کند.»
زبان مهم‌ترین و برجسته‌ترین عنصر در این منظومه بلند است که علی معلم دامغانی از آن برای رساندن پیامش استفاده کرده و خواننده را در کنار این‌که در برابر یک رویداد تاریخی قرار می‌دهد و با تجربه‌ای متفاوت از زبان‌آوری و بدایع زبانی روبه‌رو می‌کند. شعری که هر خواننده‌ای را متحیر ‌کرده و ارتباط عاطفی مخاطب را با اصل رویداد محکم و استوار می‌کند.
«مجلس حر بن یزید ریاحی» در واقع قسمتی از منظومه مفصلی از معلم دامغانی است که او بر مبنای زیارت وارث آن را سروده و دارای جنبه‌های مختلفی اعم از عشق و حماسه است. این کتاب در دو فصل تدوین شده که فصل اول آن به مقدمه با تشریح و توضیح به قلم محمدرضا تقی‌دخت اختصاص یافته و فصل دوم کتاب، منظومه را شامل می‌شود.

یونس فردوس

روزنامه‌نگار