مثل آب خوردن شکار می‌شوند!

با این‌که هنوز هم مثال خیلی‌ها برای نشان دادن سادگی انجام یک کار، به راحتی آب خوردن است؛ اما در جنوب‌شرقی کشورمان، در استان سیستان و بلوچستان و مخصوصا در چهار شهرستان محروم این استان یعنی چابهار، سرباز، فنوج و نیک‌شهر، آب خوردن اصلا کار راحتی نیست؛ آنقدر که خیلی‌ها سرِ این اتفاق به‌ظاهر ساده آسیب می‌بینند و می‌شوند خبر صفحه حوادث روزنامه‌ها! مثل منیره، یسرا و مریم، دختربچه‌هایی که هفته اول خردادماه، در هوتگ (گودال روستای کموبازار) جان‌شان را از دست دادند یا همین حوای ده ساله روستای کشاری که دست راستش به خاطر حمله گاندو قطع شد، یا حتی مثل زکریای هشت‌ساله روستای کهیربرز که همین پنج روز پیش از ناحیه پای چپ به خاطر حمله گاندو آسیب دید؛ پسرکی که می‌گویند فعلا حالش خوب است و زخمش کاری نبوده! بی‌آبی در همه این حادثه‌ها، معضل مشترکی بوده که بچه‌ها را برای بازی، تفریح، آب خوردن یا آب آوردن به سمت نزدیک‌ترین منبع آب به محل زندگی‌شان کشانده.
همین دلیل کافی بوده تا پویش جدید بچه‌های پروژه نذر طبیعت، با عنوان «به سختی آب خوردن» در فضای مجازی منتشر شود و توجه خیلی‌ها را به مشکل بی‌آبی در این نقطه از خاک کشورمان جلب کند؛ مشکلی که برای مردم منطقه تا به امروز تبعات زیادی داشته است. احمد بحری، محیط‌بان و فعال محیط زیست و مدیر پروژه نذر طبیعت درباره ایده راه‌اندازی این پویش اینستاگرامی به ما می‌گوید: این حرکت در واکنش به اتفاقاتی که در چند روز گذشته برای دو کودک در منطقه سیستان و بلوچستان به خاطر حمله گاندو رخ داد، به اجرا درآمده است. ما هم مثل همه مردم ایران این خبر را شنیدیم و با توجه به این‌که در این فصل از سال مشکل کم‌آبی در این منطقه بسیار زیاد است، احساس کردیم برای جلوگیری از تکرار حادثه‌های مشابه، فکری کنیم و چاره‌ای بیندیشیم تا مردم این روستاها کمتر به سمت برکه‌ها بروند تا هم خطری جان خودشان را تهدید نکند و هم زیست تمساح‌های بومی منطقه به مخاطره نیفتد.
این محیط‌بان در توضیح بیشتر می‌گوید: همه ما می‌دانیم که مشکل آب استان سیستان و بلوچستان باید به صورت اساسی و توسط دولت حل شود، اما تا حل شدن این مشکل مردم هم می‌توانند بی‌تفاوت نباشند و حداقل با انجام کارهایی کوچک به خود مردم سیستان و بلوچستان نشان بدهند که فراموش نشده‌اند، تنها نیستند و حواس بقیه به آنها هست.
همین انگیزه برای این گروه فعال محیط زیستی، انگیزه‌ای بوده برای شروع پویشی که حالا توجه خیلی‌ها را به معضل آب در روستاهای محروم این استان جلب کرده است. بحری می‌گوید: با صحبت‌هایی که انجام شد، تصمیم گرفتم از محل کمک‌های مردمی، تعدادی مخزن آب ده هزار لیتری برای روستاهایی که مشکلات حادتری دارند تهیه کنیم تا نیاز آبی خانواده‌هایی که منبع ذخیره آبی در خانه هایشان ندارند تا اندازه‌ای رفع شود. بچه‌های پروژه نذر طبیعت، البته پشت این تصمیم خوب و این حرکت مثبت‌شان یک انگیزه محیط زیستی هم دارند؛ حفظ حیات گاندوها که با اتفاقات اخیر، خیلی بین مردم منطقه محبوب نیستند.
بحری با اشاره به همین موضوع هم می‌گوید: ما در پروژه نذر طبیعت تمام فعالیت‌هایی را که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر محیط زیست و حفظ حیات وحش تاثیرگذار هستند، پوشش می‌دهیم، یعنی ممکن است کاری در ظاهر برای رفع مشکل مردم یک منطقه انجام شود، اما اگر دقیق شوید می‌بینید که در باطن مهم‌ترین دستاوردش حفظ حیات وحش منطقه است.کما این‌که در مواردی خسارت حیات وحش به باغداران و کشاورزان را پرداخت کردیم. در همین راستا ما به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد محیط زیستی نگران حیات گاندو‌ها هم هستیم و می‌خواهیم آنها هم حفظ شوند و به همین دلیل با هدایت فعالیت این پویش به سمت فرهنگسازی درباره این حیوان که بومی منطقه است، سعی می‌کنیم شرایط بقای گاندو‌ها را فراهم کنیم.
نتیجه این تصمیم، این است که بعد از خرید مخزن و تامین آب آنها، بچه‌های نذر طبیعت می‌خواهند از طریق اهدای نوشت‌افزارهایی حاوی پیام‌های محیط زیستی درباره گاندو و ... مردم منطقه مخصوصا دانش‌آموزان را با این واقعیت آشنا بکنند که گاندو حیوان آ‌رامی است و جز در فصل زادآوری و تخمگذاری یعنی حوالی همین روزها، به مردم حمله نمی‌کند .
سختی‌های آبرسانی سقایی در سیستان و بلوچستان
معضل کم‌آبی در سیستان و بلوچستان، معضل یکی دو هفته گذشته نیست، مدت‌هاست مردم این استان از دسترسی به آب شرب محرومند. شه بخش گرگیج، نماینده شورای استان سیستان و بلوچستان در شورای‌عالی استان‌ها در همین زمینه به ما می‌گوید: وضع آب در استان و مخصوصا شهرستان چابهار در پایین‌ترین حد ممکن قرار دارد. شاخص دسترسی به آب شرب در اینجا 19 درصد است، یعنی 81 درصد مردم ما به آب دسترسی ندارند و آبشان به صورت سقایی تامین می‌شود؛ آن هم با سرانه 15 لیتر در شبانه روز که این 15 لیتر را باید هم برای خورد و خوراک استفاده کنند، هم استحمام هم برای احشام‌شان.
حکایت رساندن همین 15 لیتر آب وقتی به روستاهای محروم این استان می‌رسد، حکایتی می‌شود پر آه و افسوس. آن‌قدر که گرگیج به ما بگوید: این 15 لیتر به دو صورت در منطقه پخش می‌شود، یکسری توسط تانکرهایی که در اختیار بخش خصوصی هستند و متاسفانه جدیدا تعداد زیادی از آنها به خاطر گرانی‌های اخیر و مشکل خرید لاستیک و لوازم یدکی فسخ قرارداد کرده‌اند. بخش دیگر آبرسانی توسط ناوگان دولتی انجام می‌شود که متاسفانه بسیاری از آنها فرسوده هستند و کارایی لازم را ندارند و در نتیجه همین بحث آبرسانی سقایی در منطقه هم به‌سادگی انجام نمی‌شود.
همین جاست که نماینده شورای استان سیستان و بلوچستان در شورای‌عالی استان‌ها دست روی راه‌اندازی شبکه آبرسانی به روستاهای محروم منطقه می‌گذارد. اتفاقی که گرگیج می‌گوید با راه‌اندازی دوسد زیردان و پیشین قرار بود انجام شود و هنوز خبری از آن نیست: گرگیج درباره مشارکت مردمی در تهیه مخزن آب هم می‌گوید: تهیه مخزن حرکت خوبی است اما مشکل آب منطقه را به صورت مقطعی حل می‌کند، مخزن‌ها خود به خود پر نمی‌شوند و ما باید برای تهیه آب آنها فکر کنیم، چراکه هر تانکری برای پر کردن یک ده هزار لیتری، حدود 300‌هزارتومان هزینه می‌خواهد و تهیه این مبلغ از عهده مردم منطقه برنمی‌آید.
یک عزم ملی برای حل بحران آب
درباره ضرورت آبرسانی به روستاهای محروم استان سیستان و بلوچستان، محمد نعیم امینی‌فرد، رئیس مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان هم با گرگیج هم عقیده است. او هم به ما می‌گوید با توجه به حادثه‌های اخیری که برای دو بچه در این استان افتاده، به رئیس‌جمهور درباره اصل 3 قانون اساسی و تامین نیازهای اولیه آحاد ملت و ایجاد عدالت، تذکر داده است.
وقتی با امینی‌فرد تماس می‌گیریم، تازه از جلسه‌ای که با وزیر نیرو درباره مشکل کم‌آبی استانش داشته بیرون آمده و همین بهانه کافی است تا به ما بگوید: متاسفانه درصد برخورداری استان ما از آب شرب به‌خصوص در روستاها با میزان استاندارد فاصله معناداری دارد؛ به‌خصوص در مناطق مرکزی و جنوب استان یعنی شهرستان‌های سرباز، فنوج نیک شهر و چابهار. یعنی اگر درصد برخورداری استان را در روستاها 66 درصد بگیریم در مناطقی از جنوب استان شهرستان‌هایی هستند که این رقم در آنها به زیر 20 درصد می‌رسد و این فاصله به این زودی‌ها جبران نمی‌شود.
البته به گفته امینی فرد جبران نشدن این فاصله تبعات زیادی دارد. یکی از تبعات این موضوع که متوجه این نماینده مجلس قرار می‌گیرد، بحث خالی شدن روستاهای مرزی است و او با اشاره به همین موضوع می‌گوید: ما در این مناطق نیاز به تمرکز جمعیت داریم اما با کمبود آب خیلی از این روستاها از جمعیت خالی شده‌اند، درحالی که این موضوع جزو مولفه‌های امنیتی ماست. در همین رابطه با توجه به اتفاقات اخیر، جلسه‌ای با وزیر نیرو و مسؤولان آب و فاضلاب روستایی، شهری و منطقه‌ای داشتیم و به تفصیل درباره معضل آب در استان سیستان و بلوچستان صحبت شد و امیدواریم به عنوان یک بحث ملی به این موضوع پرداخته شود.

مردم مثل همیشه در صف اول کمک

آنهایی که پایه کمک به این فراخوان شده‌اند، چه عکس حوا را دیده باشند چه ندیده باشند، حالا جلوتر از خیلی از مسؤولان، در صف اول کمک به همه بچه‌های روستاهای محروم سیستان و بلوچستان ایستاده‌اند. آنقدر که به گفته مدیر طرح نذر طبیعت با مشارکت آنها، در دو روز اول فراخوان هزینه چهار مخزن ده هزار لیتری تامین شود. کمکی که اگر ادامه پیدا کند مخزن‌های دیگری را هم نصیب بقیه روستاهای منطقه می‌کند. بحری با اشاره به همین موضوع هم می‌گوید: هزینه هر مخزن حدود هفت میلیون تومان است که البته با تخفیف شرکت سازنده مخزن‌ها که ما از قبل در بحث ساخت آبشخور برای حیوانات با آنها همکاری داشتیم، قرار شد هر چهار مخزن برای پویش ما حدود 18میلیون تومان حساب شود. خوشبختانه شرکت تامین‌کننده مخزن ها، علاوه‌بر تخفیفی که در قیمت مخزن‌ها داده هزینه حمل را هم خودش برعهده گرفته است و اگر مردم در چند روز آینده باز هم مشارکت کنند، ما می‌توانیم تعداد مخزن‌ها را بالاتر ببریم و روستاهای بیشتری را تحت پوشش بگیریم و ان‌شاءا... بعد از تهیه مخزن ها، با مازاد کمک‌های جمع‌آوری شده هزینه ارسال تانکرهای آب به منطقه و پر کردن مخزن‌ها را هم تا مدتی متقبل شویم.

مینا مولایی

ایران