ضرب 60دوم

تمرکز گام دوم بر تولید سوخت نیروگاهی
سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره عملیاتی شدن گام دوم گفت: ما در حال حاضر به اندازه کافی سوخت ۲۰ درصد داریم و به همین دلیل تمرکز ما اکنون بر تولید سوخت نیروگاهی است.
وی افزود: کشور در مورد غنی‌سازی سه نیاز دارد؛ یکی سوخت نیروگاهی یا رآکتورهای قدرت است، دوم رآکتورهای تحقیقاتی همانند رآکتور تهران و سوم هم پیشران که دارای درصدهای متفاوتی است که ما براساس نیازمان اقدام می‌کنیم. کمالوندی با اشاره به این‌که گام دوم، سریعا به نتیجه می‌رسد، گفت: تا چند ساعت دیگر فرآیند غنی‌سازی فراتر از 67/3درصد آغاز می‌شود و زمانی که فردا نمایندگان آژانس نمونه گیری انجام دهند از این میزان نیز فراتر رفته است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: به ما اعلام شده که میزان غنی‌سازی برای تامین نیاز کشور باید انجام شود بنابراین برای تامین نیاز قدرت نیروگاهی و رآکتورها اقدام می‌کنیم.
معاون سیاسی وزیر خارجه هم اظهار کرد: بخش هسته‌ای برجام، چهار رکن اساسی دارد؛ شامل میزان ذخایر، درصد غنی‌سازی، تعداد سانتریفیوژها و تحقیق و توسعه. ایران در این چهار رکن به منظور اعتمادسازی برخی محدودیت‌ها را از هشت تا ۱۵ سال قبول کرد، ولی به‌دلیل عمل نکردن طرف مقابل به تعهداتش ما در گام اول اعلام کردیم که به یکی از این ارکان پایبند نیستیم و در گام دوم پایبند نبودن به رکن دوم را نیز اعلام کردیم.
عراقچی افزود: به نظر من اصلا عددی که در قسمت فنی وجود دارد اهمیت ندارد بلکه موضوع سیاسی و تعهد نداشتن ایران اهمیت دارد. این‌که میزان ذخایر ما از ۳۰۰ کیلو به ۳۱۰ کیلو یا بالاتر برسد اهمیتی ندارد یا عدد 3.67 به چه رقمی برسد اهمیتی ندارد، نکته مهم این است که جمهوری اسلامی ایران می‌گوید در این دو مقوله دیگر تعهدی ندارد و پایبند نیست و این موضوع اهمیت سیاسی و راهبردی دارد. وی گفت: میزان عددی که بعد از این وجود دارد مهم نیست و به نیازهای سازمان انرژی اتمی بستگی دارد و سازمان به هر میزانی که نیاز داشته باشد درصد غنی‌سازی و میزان ذخایر را بالا می‌برد و مته به خشخاش گذاشتن در این زمینه‌ها چیزی را ثابت نمی‌کند. معاون سیاسی وزیر خارجه افزود: روند کاهش تعهدات ایران حرکتی است دقیقاً در راستای حفظ برجام، نه برای از بین بردن آن اما اگر بقیه مشارکت‌کنندگان در برجام نتوانند تعهد خودشان را عملی کنند ممکن است این روند نهایتاً به خاتمه حضور ما در برجام منتهی شود.

گام سوم چه خواهد بود؟
گام دوم جمهوری اسلامی ایران هم 60 روزه است و در صورت ادامه روند موجود از سوی اروپا، گام سوم برداشته می‌شود.
معاون سیاسی وزیر خارجه کشورمان با بیان این‌که گام سوم و حتی گام‌های بعدی نیز طراحی شده است، گفت: با همکاری سازمان انرژی اتمی طرح گام به گام طراحی شده و دقیقا می‌دانیم درگام‌های بعدی چه اقداماتی باید انجام بدهیم، اما ترجیح می‌دهیم گام سوم را بعد از پایان ۶۰ روز اعلام کنیم. سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم درباره گام سوم گفت: ما در حال حاضر برای افزایش میزان غنی‌سازی از همان ماشین‌های موجود البته با فشار بیشتر و یک‌سری کارهای فنی خاص استفاده می‌کنیم، بنابراین ما به افزایش سانتریفیوژ برای این کار نیاز نداریم، بلکه افزایش سانتریفیوژ می‌تواند بعدا خودش از موضوعات باشد.
وی گفت: کما این‌که ما در فهرستی که برای ریاست شورای عالی امنیت ملی و رئیس جمهور مطرح کردیم، این موضوعات نیز در آن فهرست قرار داشته است و این می‌تواند از گزینه‌های بعدی باشد که کشور انتخاب کند. البته ما در سازمان انرژی اتمی، اجراکننده هستیم و تصمیم گیرنده نیستیم.

موضوع اراک جدای از گام‌های ۶۰ روزه است
یکی از بخش‌های گام دوم به تصمیم‌گیری درباره رآکتور اراک اختصاص داشت و رئیس‌جمهور گفته بود اگر اروپایی‌ها به تعهدات خود در این زمینه عمل نکنند این رآکتور به حالت قبل از برجام بر‌می‌گردد.
عراقچی در این زمینه تصریح کرد: آنچه که در گام اول و در نامه رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه به فدریکا موگرینی آورده شد این بود که بحث اراک موضوعی جداگانه است و به دلیل تاخیر و تعلل در مدرن سازی رآکتور اراک، اگر کشور‌های باقی مانده در برجام نتوانند این روند را اصلاح و به جدول زمانبندی پیش بینی شده بازگردانند، طبیعی است که ما بازگشته و رآکتور اراک را طبق فرمول و فناوری خودمان تکمیل کنیم.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه افزود:​ گروه کاری اراک به ریاست مشترک انگلیس و چین تشکیل شده و با ایران و کارشناسان سازمان انرژی اتمی جلسات کاری متعددی داشته اند، از قرارداد‌هایی که باید منعقد می‌شد؛ بعضی امضا شده و بعضی در حال مذاکره است. عراقچی گفت: به لحاظ فنی و تخصصی ما پیشرفت خوبی در اراک داشتیم و چنانچه به جدول زمانی مطلوبمان باز گردیم طبیعی است که ما رآکتور اراک مدرن شده را ادامه خواهیم داد و اگر نه، تصمیم دیگری خواهیم گرفت. معاون سیاسی وزیر امور خارجه تاکید کرد: موضوع اراک جدا از گام‌های ۶۰‌روزه است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم درباره امکان احیای رآکتور قبلی گفت: آنچه که در خنداب اتفاق افتاده این است که تنها لوله‌هایی که در داخل مخزن اصلی رآکتور است با سیمان پر شده و آن موقع با علم بر اینکه به لحاظ فنی امکان احیای آن موجود است، این کار انجام شد. وی گفت: الان این امکان را داریم که رآکتور را احیا کنیم اما به لحاظ فنی ترجیح ما این است که از رآکتور جدید و مدرن استفاده کنیم چراکه فناوری رآکتور قبلی قدیمی است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: کارگروه چین و انگلیس برای بازطراحی رآکتور اراک با اینکه ما به انگلیس بدبین بودیم، اما به لحاظ فنی به خوبی پیش می‌رود، ولی تحولات بعدی تعیین می‌کند که ما چه اقداماتی انجام دهیم.

اینستکس بدون اعتبار، فایده‌ای ندارد
اروپایی‌ها در برابر ضرب‌الاجل‌های تعیین شده از سوی ایران به دنبال راه‌اندازی اینستکس هستند. عراقچی در صحبت‌های دیروز خود گفت:​ اینستکس رسماً عملیاتی و طرف ایرانی این ساز و کار مالی نیز تشکیل شده است و این دو نهاد با یکدیگر در ارتباط هستند و قواعد کاری خود را نیز تنظیم کرده‌اند و یکی دو مورد نیز فعلا به صورت امتحان برای شروع‌کار این ساز و کار مالی انجام شده است، اما تا زمانی که اعتبارات کافی برای اینستکس در نظر گرفته نشود، فایده‌ای ندارد.

ادعاهای مقامات اروپا درباره گام دوم ایران
تصمیم دیروز ایران مبنی بر افزایش سطح غنی‌سازی، واکنش‌های بین‌المللی به همراه داشت.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از کاهش تعهدات برجامی ایران ابراز نگرانی کرد و آن را تضعیف‌کننده برجام خواند. وی خواستار بازگشت ایران به تعهداتش شد و از احتمال تشکیل کمیسیون مشترک برجام خبر داد. همچنین سخنگوی موگرینی اعلام کرد اتحادیه اروپا به‌دنبال برگزاری نشست اضطراری برای بحث درباره برجام است. دفتر ریاست جمهوری فرانسه به نقل از امانوئل مکرون، افزایش سطح غنی‌سازی ایران را محکوم کرده و آن را نقض برجام خوانده است. با این حال کاخ الیزه در ادامه موضع خود در این زمینه اعلام کرده که مکانیسم حل و فصل اختلافات در برجام فعلا فعال نخواهد شد. مکرون همچنین این اقدام ایران را نقض توافق هسته‌ای دانسته و بر ضرب‌الاجل تعیین شده برای از سرگیری مذاکرات میان طرف‌های توافق در ۱۵ ژوئیه تاکید کرده است. همچنین سخنگوی وزارت امور خارجه انگلیس در گفت‌وگو با رویترز اظهار کرد: تهران باید فورا تمامی فعالیت‌های مغایر با تعهدات خود را متوقف و بازگرداند. وی گفت در حال هماهنگی با دیگر اعضای برجام درباره گام‌هایی که باید بعد از اقدام ایران اتخاذ شود، هستیم. وزارت خارجه آلمان نیز با صدور بیانیه‌ای از تصمیم ایران برای افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم به بالاتر از 67/3درصد ابراز نگرانی کرد. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی هم در واکنش به اعلام افزایش سطح غنی‌سازی در ایران این اقدام را بسیار خطرناک خواند و در اظهاراتی خصمانه از اروپا خواست تا علیه ایران تحریم وضع کند. با این‌حال کنستانتین کاساچیف، رئیس کمیته روابط خارجی دومای روسیه گفت توپ در زمین آمریکا است و فقط واشنگتن می‌تواند برجام را نجات دهد. وی خواستار مشورت‌های فوری بین‌المللی در زمینه خروج احتمالی ایران از برجام شد و گفت در این زمینه مشورت‌ها بین ایران و روسیه نیز ضروری است.

ماجرای گفت‌وگوی جدید ایران و 1+5 چیست
مباحث منتشرشده از گفت‌وگوی تلفنی روسای جمهور ایران و فرانسه نیز بخشی از سوالات در این نشست را به خود اختصاص داد. بر اساس خبر منتشرشده در سایت ریاست‌جمهوری از این گفت‌وگوی تلفنی، حسن روحانی با اشاره به پیشنهاد همتای فرانسوی خود گفته توقف کلیه تحریم‌ها می‌تواند آغازی برای یک حرکت بین ایران و 1+5 باشد.
اما براساس بیانیه‌ای که کاخ الیزه منتشر کرد مکرون با روحانی به توافق رسیده تا شرایط ازسرگیری گفت‌وگو بین همه طرف‌ها را تا ۹‌روز دیگر (۱۵ جولای/۲۴ تیر) بررسی کند. عراقچی در پاسخ به سوالی در این زمینه گفت: ما مفهومی به نام 1+5 را به رسمیت نمی‌شناسیم زیرا آمریکا از برجام خارج شده و از هیچ سازوکار داخل برجام هم نمی‌تواند استفاده کند، اما در گفت‌وگوهای میان ما و 1+4 در صورت نیاز آمریکا هم می‌تواند حضور پیدا کند و از نگاه رئیس‌جمهور مانعی در این بخش نیست به شرط این‌که تحریم‌ها برداشته شود و منظور آقای روحانی از بیان کردن 1+5 نیز همین بود. وی با بیان این‌که شرط اول ما برداشتن تحریم‌های نفتی و بانکی است و بقیه تحریم‌ها را در مراحل بعدی مد نظر قرار خواهیم داد گفت: به آمریکایی‌ها می‌گوییم اگر تحریم‌ها را بردارند می‌توانند در مذاکراتی که با 1+4 داریم حضور پیدا کنند؛ البته هدف از این گفت‌وگوها نحوه اجرای برجام است نه درخصوص خود برجام. برجام یک پرونده بسته‌شده است و دیگر قابل گفت‌وگوی مجدد نیست. این توافق باید بدون یک کلمه اضافه یا یک کلمه کمتر اجرا شود. معاون سیاسی وزیر خارجه گفت: جلسه وزرای 1+4و ایران در ماه جاری میلادی در حال طراحی است که اول باید بررسی شود تا جلسه‌ای برگزار شود که منجر به نتیجه شود نه این‌که فقط جر و بحث و دعوا باشد. وی با اظهار امیدواری به این‌که در روزهای آینده با تصمیمی که میان روسای جمهور ایران و فرانسه گرفته می‌شود، بتوان درباره ایده‌ها و ابتکارات جدیدتر به تفاهم رسید، اضافه کرد: مکرون و آقای روحانی صحبت‌های بسیار خوبی داشتند و این توافق صورت گرفت که زمینه‌های دور جدیدی از گفت‌وگوها فراهم شود که ما بتوانیم وارد گفت‌وگوهایی شویم تا به یک راه حل معقول و سازنده برسیم.

مقصد محموله نفتی ایران سوریه نبود
بخشی از سوالات در نشست خبری دیروز به توقیف محموله نفتی ایران از سوی انگلیس اختصاص داشت.
علی ربیعی، سخنگوی دولت در این‌باره گفت: انگلیسی‌ها ادعا می‌کنند که این کار را با همراهی اتحادیه اروپا انجام داده‌اند، اما کشورهای مهم عضو اتحادیه اروپا مثل اسپانیا به این مساله اعتراض کردند و سایر کشورهای اروپایی هم بابت این اتفاق اعلام نگرانی کردند.
وی افزود: اینها نشان می‌دهد که این موضوع مرتبط با اتحادیه اروپا نیست، بلکه این دزدی دریایی ناشی از همسویی انگلیس با سیاست‌های آمریکاست. معاون سیاسی وزیر خارجه هم با بیان این‌که هیچ قانونی به دولت انگلیس اجازه نمی‌دهد که نفتکش حامل نفت خام ایران را در آب‌های بین‌المللی متوقف کند، این اقدام را راهزنی دریایی دانست و درباره برخی شبهه‌ها درباره مسیر این نفتکش گفت: این نفتکش یک سوپر تانکر با ظرفیت دو میلیون بشکه و حامل نفت ایران بوده و به‌دلیل آن‌که ظرفیت بالایی داشته امکان عبور از کانال سوئز برای این نفتکش وجود نداشت از این رو از تنگه جبل الطارق به مقصد اعزام شد. وی با رد ادعای دولت انگلیس گفت: مقصد این نفتکش سوریه نبود و اصلا بندری که از سوی انگلیسی‌ها نام برده شده ظرفیت پذیرش چنین سوپرتانکری را ندارد. ما خواهان آزادسازی سریع این نفتکش هستیم و با دولت انگلیس تماس مستمر داریم در عین حال مسیر حقوقی نیز طی می‌شود. وی خاطرنشان کرد: برای تامین منافع خودمان همه مسیرها را امتحان خواهیم کرد و از هیچ امکانی برای استیفای حقوق خود نخواهیم گذشت، ولی امیدواریم که از طریق رایزنی‌های دیپلماتیک و در صورت نیاز اقدامات حقوقی قضیه نفتکش به‌زودی حل و فصل شود.

کشور را معطل نکنید

فواد ایزدی

استاد دانشگاه

جمهوری اسلامی چند سال معطل مذاکرات برجام بود و بعد از این توافق نیز مدت‌ها منتظر به بار نشستن میوه برجام بودیم. بعد از خارج شدن آمریکا نیز بیش از یک‌سال منتظر اروپایی‌ها بودیم و در حال حاضر نیز به‌رغم این‌که می‌دانیم قرار نیست اروپا اقدام خاصی را ظرف این 60 روز انجام دهد اما باز مدت 60 روزه تعیین می‌کنیم.
اما این بازه‌های 60 روزه توجیه ندارد و موجب می‌شود طرف مقابل چندان رفتار ما را جدی نگیرد و احساس کند منتظر طرف مقابل هستیم. در این صورت آنها نیز اقدامی انجام نخواهند داد. اقدامی که جمهوری اسلامی ایران این روزها انجام می‌دهد زمانی توجیه دارد که احساس شود اروپا کار خاصی انجام خواهد داد، اما وقتی به یقین رسیده‌ایم که آنها حرکتی در راستای عمل به تعهداتشان نخواهند داشت، معطل کردن کشور به نفع ما نبوده بلکه در راستای منافع آمریکاست، زیرا آنها برای تاثیرگذاری تحریم‌هایشان به زمان نیاز دارند. باید مسیر بازگشت هسته‌ای را با سرعت بیشتری طی کرد و قدم‌های جدی‌تری برداشته شود. بنابراین ضرورت داشت دیروز اعلام شود غنی‌سازی 20 درصد انجام خواهد شد.