فتوکپی، موجود است!

1. فواید انتشار کتاب‌های منتشر شده

احتمالا در نمایشگاه کتاب تهران، در کتابفروشی‌ها و حتی در بساط کتابفروشی‌های خیابانی کتاب‌هایی مانند «ملت عشق» نوشته الیف شافاک، «پس از تو»، «من پیش از تو» و «دختری که پشت سرت جا گذاشتی» نوشته جوجو مویز، «خودت باش دختر» و «شرمنده نباش دختر» از ریچارد هالیس و انواع کتاب‌های انگیزشی مانند انواع کتاب‌های راهنمای موفقیت و رسیدن به ثروت و خوشبختی را دیده‌اید. این کتاب‌ها بارها و بارها توسط ناشران مختلف منتشر می‌شوند چون به کنوانسیون کپی رایت یا حق مولف نپیوسته‌ایم و هر ناشری می‌تواند هر کتابی را ترجمه و منتشر کند. ضمن این‌که انتشار کتاب‌های موفق و پرطرفدار چند حسن دارد:
فروش این کتاب‌ها به نوعی تضمین شده است
هزینه طراحی صفحات و جلد حذف می‌شود یا بسیار کاهش پیدا می‌کند
نیازی به پرداخت حق‌التالیف نیست
ترجمه مجدد می‌تواند توسط یک مترجم تازه‌کار با هزینه محدود انجام شود

2. دیده‌ایم که می‌گوییم!
ناشران زیادی هستند که از ترجمه دوباره آثار موفق استقبال می‌کنند، نمونه‌اش همان ناشر محترمی که آثار تالیفی و ترجمه‌ای کودکان را منتشر می‌کند و قبلا در گزارشی با عنوان «برای فرزندتان رزومه ادبی بخرید» به آن پرداختم. در این گزارش ناشر کتاب‌ساز گفته بود: هیچ منعی وجود ندارد و فرزند شما می‌تواند کتاب‌هایی که قبلا توسط ناشران دیگر منتشر شده را ترجمه کند و ما برایش منتشر خواهیم کرد. اگر به‌خاطر داشته باشید ناشر مذکور بر مبنای دریافت
ارقام مشخصی نوشته‌ها و ترجمه‌های کودکان و نوجوان را منتشر می‌کند که به تاریخ 26 فروردین در همین صفحه مفصل درباره‌اش نوشتم.

3. مورد عجیب مینا امیری
در مجموعه اطلاعات مربوط به ترجمه و انتشار کتاب پرفروش ملت عشق به نام مینا امیری برمی‌خورید که در برخی موارد ناشر و مترجم است و در باز نشر کتاب توسط انتشارات سلسله‌مهر و پارسینه نامش به‌عنوان ویراستار کتاب ذکر شده است. اگر فرض کنیم پای یک تشابه اسمی در میان است و از این مورد بگذریم، حتما وجود یک انتشاراتی با نام این شخص سوال برانگیز است.
مینا امیری می‌تواند نام ناشر، مترجم و ویراستار باشد اما عجیب است که یک موسسه انتشاراتی به اسم مینا امیری وجود داشته باشد! نکته قابل توجه این‌که انتشارات مینا امیری به صورت موقت ثبت شده و تاریخ ثبت آن نیز مشخص نیست.

4. یک کتاب و هزار ناشر
بدون تردید عنوان یک کتاب و هزار ناشر کمی اغراق‌آمیز است اما اگر بدانید که کتاب‌های جوجو مویز توسط حداقل 28 ناشر با ترجمه‌های متفاوت روانه بازار کتاب شده حتما این اغراق را از ما خواهید پذیرفت. ببینید براساس بانک اطلاعاتی خانه کتاب، این چند کتاب توسط چند ناشر منتشر شده‌اند:
من پیش از تو نوشته جوجو مویز
20 ناشر: آموت، آتیسا، ییلاق علم، آناس، متن دیگر، مصدق، جامی، برات علم، نادریان، مصطفی، آسو، پر، آکادمی کتاب، فانوس دانش، برات علم، الینا، کوله‌بار فرهنگی، شاپیگان کتاب، پدیده دانش، آسمان علم.
گزینه‌های سخت نوشته هیلاری کلینتون
3 ناشر: اطلاعات و آزادمهر با نام گزینه‌های سخت و ملیکان با نام انتخاب‌های سخت
شدن نوشته میشل اوباما
3 ناشر: مهراندیش، موسسه نگارش الکترونیک کتاب، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه
ملت عشق نوشته الیف شافاک
15 ناشر: ققنوس، یاقوت، فانوس دانش، ارمغان گیلار، آتیسا، دویار معاصر، کوله‌بار فرهنگی، سلسه مهر، پارسینه، مینا امیری، داریوش، ییلاق علم، اختر، آناس، آرمان خرد، ضامن آهو
درباره این آمار چند نکته را باید مد نظر قرار داد
ممکن است ناشران بیشتری این کتاب‌ها را منتشر کرده باشند که احتمالا هنوز به سامانه خانه کتاب افزوده نشده است.
از انتشار کتاب «شدن»، چند ماه بیشتر نگذشته و شنیده‌های ما از دورخیز 16 ناشر برای چاپ آن حکایت دارد.
تعداد قابل توجهی از ناشران نامبرده، دارای پروانه موقت هستند و تازه کارشان را آغاز کرده‌اند.

5. رعایت حق مولف یعنی ضرر
در میان ناشران فعال در بازار کتاب ایران، هستند ناشرانی که تلاش می‌کنند رضایت و اجازه مولف یا صاحب امتیاز یک کتاب را بگیرند و آن را به زبان فارسی در ایران منتشر کنند. گویا نشر افق از جمله این ناشران است اما اگر هم ناشرانی دست به چنین کاری بزنند باز هم بعید نیست چند ناشر شکارچی آثارشان را دوباره منتشر کنند. به عنوان نمونه می‌توان به گزارشی از ایپینا اشاره کرد که توضیح می‌دهد: در سال 1396 بعد از ماه‌ها پیگیری اجازه نشر کتاب اصول سخنرانی و فن‌بیان به روش TED به زبان فارسی و پرداخت حق مالکیت معنوی و رضایت صاحب اثر با ترجمه سرود آتشی به موسسه امین داده شد.
پس از استقبال از این کتاب، انتشارات نسل نواندیش آن را دوباره منتشر کرده در حالی که به انتشار آن با رعایت حق مولف آگاه بوده و در شناسنامه کتاب ذکر کرده: این کتاب به ترجمه خانم آتشی پیشتر منتشر شده است. براساس این گزارش کتابی که انتشارات نسل‌ نواندیش منتشر کرده، کوتاه‌تر و خلاصه‌ای از کتاب اصلی است! همچنین انتشارات آسمان خیال هم این کتاب را منتشر کرده و نیز این گزارش می‌افزاید: انتشارات نبض دانش کتاب دیگری را با عنوان و طرح جلد مرجع رسمی آموزشی مؤسسه TED منتشر و در نمایشگاه کتاب عرضه کرده بود.

آذر مهاجر

ادبیات و هنر