توقف اجباری یک شهر

در همین رابطه با این‌که قرار بود دیروز اعضای شورای شهر تهران بالاخره پنج گزینه نهایی خود را برای جانشینی افشانی به عنوان جدیدترین شهردار تهران به رسانه‌ها معرفی کنند، در ساعات اولیه صبح سخنگوی شورا از یک اتفاق دیگر خبر داد و گفت: فرآیند انتخاب شهردار تا زمان تعیین تکلیف طرح استفساریه مستثنا شدن شهردار از قانون منع به کارگیری بازنشستگان در مجلس متوقف شده است!

آن‌طور که علی اعطا گفت طرح استفساریه‌ای درباره سرنوشت شهردار بازنشسته تهران در کمیسیون اجتماعی مجلس مطرح است و احتمالا امروز این موضوع در کمیسیون بررسی خواهد شد.

و این یعنی قانونی که بهارستانی‌ها دوم مرداد امسال اصلاح کردند و 27 شهریور ابلاغ شد، انگار حالا قرار است برای شهردار تهران یک جور دیگر اجرا شود؛ همان قانون منع به‌کارگیری بازنشسته‌ها که قرار شد دایره به کارگیری بی‌ضابطه بازنشستگان را در دستگاه‌های اجرایی محدود کند! حدود سه ماه پیش 194نماینده مجلس با رای موافق‌شان این قانون جنجالی را اصلاح کردند و براساس آن استانداران و معاونان استانداران از بندهای الف، ب و ج ماده 71 قانون مدیریت خدمات کشوری حذف شدند و از همان زمان اما و اگر درباره وضعیت شهرداران هم مطرح شد و تا همین امروز هم، ماجرای سردرگمی تهرانی‌هایی که پاسوز بلاتکلیفی شهردار فعلی‌شان شده‌اند ادامه دارد.

این وسط تهرانی‌ها، مانده‌اند و شهری که انگار برای انتخاب یک فرد مناسب که روی مسند شهرداری‌اش بنشیند، قحط الرجال است؛ شهری که انگار در آن هیچ‌کس لایق پوشیدن ردای شهرداری جز شهردار فعلی پیدا نمی‌شود که اعضای شورای شهر و برخی نماینده‌های مجلسش این‌طور سفت و سخت پای حرف‌شان ایستاده‌اند و تا جایی جلو رفته‌اند که اگر بشود، قانون را برای فرد موردنظرشان مستثنا کنند.

سرنوشت تهرانی‌ها و کسی که قرار است شهردار آینده شهرشان باشد، از دیروز یعنی دقیقا از زمانی که سخنگوی شورا از تصمیم جدید اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس خبر داد، در دستان این نماینده‌ها قرار گرفته است. ما درباره دلایل این اتفاق با چند نفر از اعضای این کمیسیون تماس گرفتیم.

عبدالرضا عزیزی، یکی از نمایندگان منتخب بود که به ما گفت: شهردار تهران مقامی در حدو اندازه‌ وزرا دارد !

این عضو کمیسیون اجتماعی تاکید کرد که این مقام، مسؤولیت‌های زیادی دارد که می‌تواند جزو استثناها باشد. او البته تاکید کرد که این موضوع شامل حال شهرداران بقیه کلانشهرها مثل مشهد و تبریز هم می‌شود و او جزو نماینده‌هایی است که موافق است شهرداران کلانشهرها از قانون منع به‌کارگیری بازنشسته‌ها، مستثنا شوند.

علی رستمیان، دیگر عضو این کمیسیون، نماینده‌ای بود که گفت: در این جلسه فقط قرار است مستثنا شدن شهردار پایتخت از قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان بررسی شود و مابقی شهرداران کلانشهرها همچنان مشمول این قانون هستند.

رستمیان ادامه داد: کلیات طرح مستثنا شدن شهرداران کلانشهرها از قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان در مجلس شورای اسلامی رأی نیاورد و با رأی بالایی با آن مخالفت شد؛ اما در این جلسه جدید، قرار است فقط شهردار تهران بررسی شود، چرا که اگر مجددا تمام کلانشهرها، وزرا، معاونین وزرا و همترازان وزرا را بخواهیم از قانون مستثنا کنیم، دیگر نیازی به قانون جدید منع به‌کارگیری بازنشستگان نیست.

فرار شورا از یک اتهام

حسین ایمانی جاجرمی، مدیر گروه شهر انجمن جامعه شناسی ایران، کارشناسی بود که نگاهی دیگر به این اصرار داشت، از نگاه این جامعه شناس شهری، دلیل اصرار برای نگه داشتن شهردار فعلی تهران، فقط این است که تغییر شهردار برای شهر هزینه‌بر است.

او تاکید کرد: مدیریت شهری تهران و اعضای شورا، متهم هستند به ناکارآمدی و این‌که ثبات در مدیریت ندارند، بنابراین حفظ شهردار فعلی برایشان مساله ای حیاتی است و به نظر می‌آید آنها نمی‌خواهند از موضع خود کنار بروند.

جاجرمی در توضیح بیشتر درباره اهمیت نقش شهردار تهران گفت: ببینید، به هرحال شهردار تهران تقریبا مسؤولیتی معادل چند وزیر دارد و مدیریت یک جمعیت ده میلیون نفری را برعهده دارد که معادل جمعیت بعضی کشورهای دیگر دنیاست. پس جابه‌جا کردن شهردار تهران کم‌هزینه نیست و این هزینه می‌تواند یکی از دلایل اصرار و پافشاری بر نگهداری شهردار فعلی باشد.

آب پاکی روی دست استفساریه

محمد رضا بادامچی ، نایب رئیس کیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به تلاش‌ برخی برای استثنا شدن شهردار تهران از قانون منع به کارگیری بازنشستگان به خانه ملت می گوید: با توجه به ترافیک کاری مجلس در دستور کار قرار گرفتن طرح استفساریه برای شهردار تهران تا پیش از ۲۶ آبان تقریبا غیر ممکن است و پس از این تاریخ ‌ نیز تمام افراد مشمول قانون باید سمت خود را واگذار کنند.

استثنا کردن امکان‌پذیر نیست

کارن روحانی، عضو هیات مدیره کانون وکلا و حقوقدانی بود که به ما گفت: قانون باید برای همه یکسان باشد. او تاکید کرد: این‌که بخواهند یک نفر را استثنا بکنند و بقیه را مشمول این قاعده ندانند، نیازمند یک قانون خاص و یک مستند خاص است؛ به نظر من یا باید کلا شهرداران را به نوعی از این قاعده مستثنا فرض کنند یا این‌که همه را مشمول این قانون بدانند.

اما این‌که فقط بخواهند شهردار تهران را مستثنا کنند، نیاز به یک قانونگذاری خاص دارد و با استفاده از قواعد عام، استثنا کردن امکان‌پذیر نیست.

دور زدن قانون با استناد به قانون

حسن لطفی، یکی دیگر از اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از دور زدن قانون تصویب‌شده می‌گوید: شهرداری به دنبال آن است تا بر اساس تفسیر چند قانون، قانون منع به کارگیری بازنشستگان را دور بزند. آن‌طور که او توضیح می‌دهد برخی با اشاره به این مساله که شغل شهرداری انتصابی نیست و شهردار با رای شورایی که با انتخابات سرکار آمده‌اند به دنبال بقای شهردار فعلی است.

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به قانون استخدام کشوری درباره انتخاب شهردار اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: در این قانون شهرداری تهران همتراز با وزارتخانه محسوب می‌شود. از همین رو شورای شهر، شهردار تهران را در سطح وزیر می‌داند و برای آن استثنا قائل می‌شوند.

با این حال لطفی تاکید می‌کند: حتی با وجود این قوانین هم نمی‌توانیم برای قانونی که بتازگی تصویب شده استثنا قائل باشیم. در واقع آقای افشانی شانسی برای ماندن در پستش ندارد.

علی ساری، دیگر عضو کمیسیون اجتماعی است که امیدی به رای آوردن طرح استثنا قائل شدن برای شهردار تهران ندارد. او به جام‌جم می‌گوید: حق طبیعی نمایندگان است که به طرحی اعتراض کنند یا بخواهند دوباره به بحث گذاشته شود. درباره طرح منع به‌کارگیری بازنشستگان هم این اعتراض از سوی برخی نمایندگان نزدیک به شهردار تهران انجام شده است. ساری ادامه می‌دهد: هر‌چند دوباره مجلس درگیر این ماجرا می‌شود، اما امیدی به تغییر در روند اجرا شدن قانون برای شخصی وجود ندارد.

تلاش بیهوده

خبرهای رسیده از مجلس اما موافق استثنا قائل شدن برای شخص خاصی نیست. علی کرد، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با اشاره به این مساله به جام‌جم می‌گوید: گروهی که به دنبال
باقی ماندن آقای افشانی در شهرداری هستند، بیهوده دارند تلاش می‌کنند. نمایندگانی که قانونی را طرح و تصویب می‌کنند، قطعا برای اقدام خودشان احترام قائل هستند. مطمئن باشید جو مجلس شورای اسلامی به نفع شهردار تهران نیست. او احتمال رای آوردن و استثنا شدن را کم می‌داند و ادامه می‌دهد: این بحث بیهوده دارد طول می‌کشد. هر‌چند قرار است این موضوع در کمیسیون اجتماعی به بحث گذاشته شود، اما حتی اگر در کمیسیون هم تایید شود و به صحن مجلس راه پیدا کند، رای نمی‌آورد.

پایتخت، قربانی سیاست

مهرداد مال‌عزیزی، کارشناس مسائل شهری اصرار شورای شهر برای ارائه شدن طرح‌های گوناگون در مجلس جهت حفظ شهردار فعلی تهران را نوعی وقت تلف کردن می‌داند و معتقد است این پافشاری ناشی از سیاسی‌بازی اعضای این شورا در مدیریت شهری است. او در این باره به جام‌جم توضیح می‌دهد: بسیاری از اقدامات اعضای فعلی شورای شهر تهران را می‌توان در بستر مسائل سیاسی و جناحی تعریف کرد.

این در حالی است که کلانشهر تهران هنوز درگیر مشکلات عدیده زیرساختی است که کمتر از سوی مسؤولان شهر به آن توجه می‌شود.

مال‌عزیزی، توزیع ناعادلانه سرانه خدمات شهری و وجود بافت‌های فرسوده متعدد را به عنوان بخشی از این مشکلات شهری توصیف می‌کند و می‌گوید: وظیفه اصلی اعضای شورای شهر تهران رسیدگی به مشکلات شهروندان است، اما به نظر می‌رسد که بیشتر فکر و ذکر آنها درگیر حفظ گزینه‌ای است که بسختی آن را انتخاب کرده‌اند.

به گفته این کارشناس مسائل شهری، اتلاف وقت از سوی اعضای شورا در این زمینه، جز این که باعث از دست رفتن فرصت‌های شهر تهران می‌شود، هیچ فایده‌ای ندارد، چراکه خود محمد‌علی افشانی نیز در این شش ماه که مسؤولیت شهرداری تهران را عهده‌دار بوده است، نتوانسته برنامه‌های جامعی برای حل مشکلات زیرساختی این کلانشهر ارائه کند.

مال‌عزیزی امیدوار است که هرچه زودتر اعضای شورای شهر از جناح‌بازی دست بکشند و به این نکته توجه داشته باشند که هنوز امکانات شهری به شکل عادلانه در اختیار شهروندان قرار نگرفته است و این موضوع، مشکل اصلی تهرانی‌هاست.