دوست داشتم نقش حاج همت را بازی کنم

او در دوران کاری خود با هنرمندانی همچون احمدرضا درویش، ابراهیم حاتمی‌کیا و مسعود ده‌نمکی همکاری داشته است. او آثاری چون وصل نیکان، از کرخه تا راین، خاکستر سبز، آژانس شیشه‌ای، مردی از جنس بلور، سرزمین خورشید، سلام بر فرشتگان، چشم شیشه‌ای، مهاجر، دیگری، ده رقمی، کلبه، به خاطر خواهرم، دست‌های خالی و گاهی به آسمان نگاه کن را در کارنامه بازیگری‌اش دارد.

موقعی که جنگ شروع شد در عنفوان جوانی بودید .اولین تصویری که از جنگ به یاد دارید چیست؟

ساعت دو سه بعد از ظهر بود که همراه دوستانم برای فیلم دیدن به سینما جی رفته بودم. بعد از بیرون آمدن از سینما صدای مهیبی آمد و متوجه شدیم عراق در همان روز اول جنگ، فرودگاه مهرآباد را بمباران کرده است. فرودگاه مهرآباد هم نزدیک محله‌مان بود و به همین دلیل شدت صدا بیشتر به گوشمان رسید. نکته دیگر هم این بود که امام خمینی (ره) همان شب در تلویزیون سخنرانی کردند و خیلی مقتدر، خونسرد و آرام فرمودند مشکلی نیست و سریع این فتنه از بین خواهد رفت و به ملت روحیه دادند که به نظرم این میزان اعتماد به نفس و اقتدار از یک پیرمرد 80 ساله واقعا جای تحسین داشت؛ در واقع این روحیات بود که ما را از چالش‌های جنگ به سلامت عبور داد.

اولین‌بار در چه مقطعی به جبهه رفتید؟

اولین‌بار در زمان عملیات فتح‌المبین به جبهه‌ها رفتم و این عملیات مصادف با ماه محرم بود و جبهه‌ها حس و حال خاصی داشت.

تصویری که در آن دوران در سینما و تلویزیون از فضای جبهه و رزمندگان ارائه می‌شد چقدر مبتنی بر حقایق و واقعیت‌ها بود؟

در آن سال‌ها تعدادی فیلم‌ حادثه‌ای و سلحشورانه مثل عقاب‌ها و پایگاه جهنمی ساخته می‌شد که ربطی به واقعیت موجود در جنگ نداشت و بیشتر سرگرم‌کننده بود. اولین اثری که خیلی رئالیستی به فضای جنگ نزدیک شد، فیلم «بلمی به سوی ساحل» ساخته زنده‌یاد رسول ملاقلی‌پور بود، ولی فیلمی که خیلی رویم تاثیر گذاشت، فیلم دیده‌بان ابراهیم حاتمی‌کیا بود که قهرمان خاموش، آرام و بشدت معمولی‌اش که یک جوان «دیده‌بان» بود برای این‌که توجه دشمن را از سایر رزمندگان دور کند، گرای خودش را به مقر آتشبار می‌داد که عملی شجاعانه بود. علاوه براین ساختار مستند‌گونه فیلم هم به حس نزدیکی فضای فیلم با جبهه‌ها کمک می‌کرد.

این روزها شاهد بازی خوب شما در مجموعه تلویزیونی معراجی‌ها هستیم...

بله، این سریال مخاطبان زیادی داشت و در بازپخشش هم مورد‌توجه قرار گرفت. من در این سریال نقش حاجی کمالی، مسؤول تفحص شهدا را بازی کردم. مسعود ده نمکی کارگردان منعطف و خوبی است و دست بازیگران را برای ارائه پیشنهاد باز می‌گذارد و چون با چند دوربین فیلمبرداری می‌کند سرعت کارش بالاست. من بعد از 30 سال کار بخوبی با این فضاها آشنا هستم و نقشم را براحتی بازی می‌کردم.

برخلاف سایر فیلم‌ها و سریال‌هایی که بازی کرده‌اید. میزان شوخی‌های کلامی حاجی کمالی سریال معراجی‌ها چندان زیاد نیست ...

شغلش ایجاب می‌کرد زیاد آدم شوخ و اهل بگو بخند نباشد. اما به‌هر‌حال وقتی که فضا فراهم می‌شد بخصوص بازی‌های دونفره من و مهران رجبی به این سمت هم می‌رفتیم. یادم می‌آید در حین تمرین عنوان کردم از آن جمله طنز «جنگ جنگ تا پیروزی، صدام بزن جا دیروزی» هم استفاده کنیم و ده‌نمکی هم از این پیشنهاد استقبال
کرد.

شما در یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ دفاع مقدس «سرزمین خورشید» بازی دارید که به‌رغم ارزش‌هایش کمتر مورد توجه قرار گرفته است ...

بله تجربه بسیار سخت، دشوار و در عین حال لذت‌بخشی با احمدرضا درویش در این فیلم داشتم. آن دوران جوان بودم و می‌توانستم صحنه‌های جنگی را راحت بازی کنم. دربخشی از این فیلم به خرمشهر و محمد جهان‌آرا پرداخته می‌شد. یکی از صحنه‌های سخت فیلم منفجر شدن جیپ رزمندگان در روی پل توسط تانک عراقی بود و من در این فیلم غیر‌از بازی کردن دستیار کارگردان هم بودم. فیلم ارزش‌های زیادی دارد و خاصیت سینما و منتقدان این است که روی برخی فیلم‌ها تاکید بیشتری می‌شود و فیلم‌های دیگر کمتر دیده شده‌اند.

در سریال محبوب و پر مخاطب خوش رکاب هم حضور موفقی داشتید...

سریال آ‌ن‌قدر موفق بود که قسمت دومش ساخته شد. داستان ساده و جذاب و ساختار کمدی آن کمک کرد سریال مورد توجه مردم قرار بگیرد.

در سریال وضعیت سفید که به زندگی در زمان جنگ در شهرها می‌پرداخت، نقش یک راننده مینی‌بوس آرام و کم‌حرف را درست بازی کردید...

عباس آقا در سریال وضعیت سفید آدم بی‌حاشیه و صاف و ساده‌ای است و من در هر صورت مجری تفکرات کارگردان هستم و نقشم در فیلمنامه به این‌گونه نوشته شده بود که آدم کم‌حرف و ساکتی باشم.

البته در سریال مدرسه ما تا حدی نقش منفی بازی کردید...

در این سریال نقش یک ناظم به نام یراقچی را بازی کردم که کمی خشن و بدجنس بود و همه بچه‌ها از او می‌ترسیدند.

کدام یک از نقش‌هایی که در حوزه کارهای دفاع مقدس بازی کرده‌اید، برایتان جذابیت‌بیشتری دارد؟

من انواع و اقسام نقش‌های رزمنده، جانباز و مسؤول دوران دفاع مقدس را بازی کرده‌ام. اما نقشم را در آژانس شیشه‌ای خیلی دوست دارم. رضا کیانیان در این فیلم خیلی مواظب بود بازی‌ام از فیلم بیرون نزند.

نقشی که در آژانس شیشه‌ای بازی کردید به واسطه این‌که در لحظه بحرانی سراغ حاج کاظم می‌آید برای مخاطب خیلی جذاب بود و ویژگی‌های قهرمانانه‌ای دارد...

بله، چون این شخصیت خودش را مرید حاج کاظم می‌داند و ملزم به اطاعت کردن از او، در این لحظه بحرانی هم در کنار حاج کاظم
قرار می‌گیرد.

دوست دارید نقش چه سردار و آدم دوران جنگ را بازی کنید؟

جوان‌تر که بودم، دوست داشتم نقش حاج همت را بازی کنم. فرمانده‌ای که بسیار کاریزماتیک، سخنور، توانا و درجه یک بود. من از او خاطرات زیادی دارم.

ایفای نقش جدی

من بازیگر حرفه‌ای هستم و باید بتوانم هر نوع نقشی را بازی کنم.اما دوستان کارگردان کمتر قدرت ریسک‌کردن را دارند و به من کمتر این نوع نقش‌ها برای بازی پیشنهاد می‌شود. الان دوست دارم نقش یک آدم جدی و تا حدی منفی مثل یک قاتل بی‌رحم را بازی کنم.

احمد محمد اسماعیلی