بحــران آب‌ ضعف مدیریت یا چالش امنیتی

بر همین اساس ایران یکی از خاص‌ترین کشورهای دنیا از نظر هیدروپلتیک است. ما هفت رودخانه ورودی به ایران و 41 رودخانه خروجی داریم و براساس برآوردها،ده میلیارد و 200 میلیون متر مکعب آب از ایران خارج می‌شود که بیش از هفت میلیارد آن وارد کشور عراق می‌شود. بر همین اساس گفت‌وگو با کشورهایی مثل عراق و افغانستان از ضرورت‌های دیپلماسی امروز است؛ چرا که این کشورها و بویژه افغانستان که سرچشمه برخی رودخانه‌های مرزی در آنجاست منشا تحولات آبی آینده خواهد بود.

این نکته را نیز نباید فراموش کرد که یکی از پروژه‌های مهم درخصوص آب منطقه، پروژه گات است که صهیونیست‌ها سرمایه‌گذاری قابل توجهی در آن کرده‌اند و همچنین حضور کشورهای خارجی در منطقه نیز در تحولات آبی آینده بی‌تاثیر نخواهد بود.

بر همین اساس به نظر می‌رسد موضوع آب و بحران کم‌آبی بسیار مهم‌تر از آن است که برخی تصور می‌کنند و می‌تواند به برخوردهای سخت و نظامی در آینده منجر شود و از همین رو ضروری است با قدرت نرم و دیپلماسی برای رسیدن به یک تعامل مشترک با کشورهای همسایه تلاش شود.

در همین راستا، سیدعباس عراقچی، معاون وزارت خارجه کشورمان از مذاکراتی خبر داده که مقامات وزارت خارجه با همسایگان ایران از جمله افغانستان انجام می‌دهند: اداره مرزی ما در وزارت خارجه بحث مدیریت آب‌های مرزی را انجام می‌دهد و معاهدات با افغانستان درباره نحوه اجرای صحیح معاهده هیرمند است.

صرف‌نظر از نگرانی‌های جدی که در حوزه آب وجود دارد و بحق موضوع مدیریت و میزان مصرف نامناسب منابع آبی را باید به‌عنوان یکی از نکات قابل توجه مورد تاکید قرار داد؛ اما با این وصف به نظر می‌رسد در برخی مواقع این موضوع وارد پینگ پونگ سیاسی میان جریان‌ها، گروه‌ها و فراتر از آن،‌ نگرانی‌های عمومی درباره کم‌آبی در برخی حوزه‌های آبی مثل دریاچه ارومیه، زاینده‌رود،‌ هیرمند و ... هم دستمایه بهره‌برداری سیاسی برخی جریان‌های معارض خارج‌نشین می‌شود.

درباره مساله آب و نگرانی‌های موجود پیرامون آن حسین سبحانی‌نیا عضو هیات رئیسه مجلس نهم در گفت‌وگو با خبرنگار جام‌جم با اشاره به این که بحران آب به‌عنوان یک مساله جهانی مطرح است، گفت: تدبیر مدیریت آب در کشور ما یک مساله جدی است و برخی جنگ آینده میان کشورها را به مساله آب ربط می‌دهند. طبعا در کشور ما هم باید مدیریت به شکل بهتری انجام شود و سال به سال بارندگی و بارش برف در کشور ما کمتر می‌شود و بی‌توجهی به آن ممکن است تبعات سیاسی و امنیتی در پی داشته باشد.

وی در عین حال تصریح کرد: نگاه‌هایی که در آن سوی مرزها نسبت به برخی مقولات مثل کم آبی در کشور وجود دارد دلسوزانه و واقع‌بینانه نیست؛ اما به هر صورت با توجه به کاهش شدید بارندگی در کشور و مدیریت نادرست در توزیع و برداشت از منابع آبی از نکاتی است که باید بازنگری مجددی روی آن صورت گیرد.

سبحانی‌نیا به اشاره به این‌که در طول فصل پاییز خیلی از مناطق مرکزی ایران با کمبود بارندگی مواجه بودند ابراز کرد: ارائه راهکار لازم برای رفع نگرانی و استفاده صحیح از منابع آبی اقدامات جدی می‌طلبد و باید به هشدارهای داده شده در این زمینه توجه کرد تا خدای ناخواسته دچار شرایط بدتری نشویم و کم آبی به مساله‌ای امنیتی منجر نشود.