نفوذ خزنده عربستان در عراق

عربستان سعودی از زمان سقوط صدام به دست ارتش آمریکا روابط خود را با عراق قطع کرده بود. طی سال‌های گذشته رسانه‌های سعودی همواره به دروغ این طور وانمود می‌کردند که آمریکا با سرنگون کردن صدام، عراق را در یک سینی طلایی تقدیم ایران کرده است. به همین دلیل مقامات سعودی انتظار آن را می‌کشیدند که روزی شیعیان از قدرت در عراق کنار زده شوند تا این کشور بتواند روابطی دوباره با آن کشور برقرار کند اما از آنجا که قدرت شیعیان در عراق روز به روز بیشتر تثبیت شد، سرانجام سعودی‌ها به این نتیجه رسیدند که بهتر است لجاجت‌های گذشته را کنار گذاشته و سعی کنند هر طور شده در دل عراقی‌ها جایی برای خود پیدا کنند .

سرمایه‌گذاری و پخش پول

یکی از مهم‌ترین وجوه سیاست عربستان سعودی پخش کردن دلارهای نفتی است . به گزارش مهر و به نقل از روزنامه الاخبار، عربستان در مدت زمان اخیر، تلاش خود را برای نفوذ به عراق بویژه در استان‌های جنوبی این کشور بیشتر کرده است. بعد از این‌که تلاش‌های ریاض به‌منظور مقابله با حضور ایران در عراق با شکست مواجه شد، حال ریاض می‌کوشد به صورتی نرم وارد عراق شده و طرح‌هایی را در زمینه سرمایه‌گذاری، اقتصادی، رسانه و ورزش به راه بیندازد. دعاء سویدان، تحلیلگر روزنامه الاخبار می‌نویسد: «7000عراقی، پرچم عربستان را در بازی‌دوستانه تیم‌های فوتبال عراق و عربستان در استان شیعه نشین بصره بالای سر برده بودند.» این سخنی است که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در سفر اخیرش به مصر به زبان آورد و مدعی شد کشورش توانسته ایران را در همه جا محاصره کند و حالا ریاض می‌تواند در برخی کشورهای عربی ازجمله عراق تأثیرگذار باشد .

آنچه بن سلمان به زبان می‌آورد فقط خودستایی نبوده بلکه نشان دهنده سیاست ریاض در وضعیت فعلی و پروژه‌های این کشور برای محاصره نفوذ ایران در عراق است. این‌بار ریاض به جای استفاده از خودروهای بمبگذاری شده با استفاده از پول و پروژه‌های اقتصادی و توافق‌های متعدد، خود را وارد عراق کرده است و به نظر می‌رسد این رویکرد تا اینجا موفقیت‌آمیز بوده باشد. به‌طوری که حتی می‌شود تصور کرد ممکن است این رفتارها بر نتایج انتخابات آینده نیز تأثیرگذار باشد. اما آنچه نباید از آن غافل شد این است که مردم عراق کینه‌ای قدیمی نسبت به عربستان دارند و امکان ندارد این احساس نفرت در یک شبانه روز از بین برود. از سوی دیگر، جریان‌های صاحب نفوذ در عراق در برابر پروژه ریاض، ساکت نخواهند نشست.

آغاز کار از بصره

بعد از سفری که عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان در فوریه سال 2017 به عراق داشت فعالیت‌های مستمر این کشور برای نفوذ به استان‌های جنوبی عراق آغاز شد. دلیل این اقدام هم این است که استان‌های جنوبی عراق بویژه استان پهناور بصره بخشی از خاک عراق است که ریاض می‌گوید بیشترین میزان شهروندان عراقی وفادار به ایران را در خود جای داده است. با توجه به این‌که این استان تنها منطقه‌ای است که با خلیج فارس و دریا ارتباط دارد، پایتخت اقتصادی عراق هم به شمار می‌رود. مهم‌ترین میادین نفتی عراق در این استان واقع شده و در قسمت جنوبی هم مرز عربستان است، برای ریاض اهمیت راهبردی زیادی دارد. به همین دلیل ریاض اعلام کرد قصد دارد کنسولگری خود را در بصره بازگشایی کند. از سوی دیگر برخی خبرها حکایت دارد که ریاض از طریق دلالان محلی در حال خرید بخش‌های وسیعی از زمین‌های شهر بصره است که نشان می‌دهد عربستان قصد کرده در بصره حضوری پر رنگ داشته باشد .

در 28 فوریه گذشته تیم‌های ملی فوتبال عربستان و عراق در استادیوم «جذع النخله» (ریشه نخل) در شهر بصره بعد از 40 سال اولین بازی دوستانه خود را انجام دادند. رسانه‌های عراقی طرفدار عربستان با پرداختن مکرر به این بازی و این اقدام، آن را رویکرد مهمی در روابط دو کشور توصیف کردند . هرچند در این بازی عراقی‌ها 4 بر یک بر عربستان پیروز شدند اما ثامر السبهان، سفیر پیشین عربستان در عراق و وزیر مشاور دولت این کشور در امور خاورمیانه تأکید کرد این بازی به معنای پیروزی قومیت عربی و ملی‌گرایی بود.

بلافاصله بعد از آن هم اعلام شد سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان هزینه ساخت یک ورزشگاه مجهز فوتبال را به حیدر عبادی نخست وزیر عراق داده است. در یک مورد دیگر یک هیأت رسانه‌ای سعودی به عراق سفر کرد و با مسئولان ارشد این کشور درباره نحوه مشارکت در جشنواره‌های هنری و شعری گفت‌وگو کرد.

انتظار می‌رود در آینده عربستان یک منطقه آزاد تجاری نیز در مناطق مرزی خود با عراق احداث کند. از سوی دیگر احتمال می‌رود ریاض به‌دنبال به راه انداختن مجدد خط انتقال نفت از میدان‌های نفتی عراق به بندر «ینبع» عربستان باشد که از زمان جنگ دوم خلیج فارس تاکنون مسدود شده است.

عربستان و انتخابات آینده عراق

گفته می‌شود عربستان روی ائتلاف ایاد علاوی نخست‌وزیر سابق عراق و احزاب سنی این کشور سرمایه‌گذاری کرده است و اگر عربستان آنچه را در سر دارد نتواند در انتخابات پارلمانی عراق عملی کند، تلاش خواهد کرد با تشکیل ائتلاف معارضی به اهداف خود در عراق دست پیدا کند. عربستان سعودی تاکنون اهداف جنایتکارانه خود درعراق را تحت عنوان دفاع از اهل سنت عراق پنهان کرده است. به نظر می‌رسد این بار نیز با نزدیک شدن به زمان انتخابات عربستان با ولخرجی‌های خود تلاش خواهد کرد اهل سنت عراق را به سمت نامزدهای مطلوب عربستان سوق دهد. این پروژه‌ای خطرناک است که بیش از همه باید مردم عراق نسبت به عواقب آن هشیار باشند.