نگاه

اُسطُقس‌دار اما ملال ‌آور

38 سال عمر دارد؛ به اندازه یک انسان میانسال. قدمتش با روزگار یکه‌تازی‌اش پیوند دارد. دورانی بود که از نود و عادل و فوتبال 120 و جورواجور برنامه‌های ورزشی تلویزیون خبری نبود. تلویزیون فقط دو شبکه داشت؛ شبکه ورزش هم به یک رویا می‌ماند. علی بود و حوضش؛ شفیع و ورزش و مردمش. یکشنبه شب‌ها قرق ورزش و مردم بود. در حالی که اضطراب خواب ماندن و دیر رسیدن به مدرسه به جانمان می‌افتاد، مقابل تلویزیون چرت می‌زدیم تا مگر بهرام شفیع در قاب تصویر بیاید و وعده‌مان بدهد به پخش خلاصه‌ای از یکی از دیدارهای باشگاهی انگلیس یا ایتالیا. پخش زنده بیشتر شبیه یک آرزو بود. همان یک مسابقه‌ای را هم که از تاریخ برگزاری‌اش یکی دو ماه گذشته بود، آن‌قدر دیر نشان می‌دادند که چرت به خواب پهلو می‌زد و در خواب و بیداری، تصاویر نامفهوم با نوری که کم و زیاد می‌شد، از جلوی چشم‌مان عبور می‌کرد و همین، سهم یک هفته‌ای ما بود از تماشای فوتبال، خاصه خارجی‌اش.

کد خبر: ۱۰۸۴۳۰۴

کوچک‌ترها اما با وجودی که اصرار داشتند به پای تلویزیون نشستن و فوتبال دیدن، چنان خواب عنان اختیار را از کف‌شان می‌ربود که یک دست گل کوچک زدن با پادشاه سوم یا چهارم در عالم خواب را ترجیح می‌دادند به دیدن یک بازی بیات شده خارجی اما هر چه بود، ورزش و مردم یگانه برنامه ورزشی تلویزیون بود برای خودش و کلی هوادار داشت؛ ناگزیر رضایت به کف. اواخر سال 1358 با شکل‌گیری گروه ورزش شبکه یک، ساخت و پخش برنامه‌ای ورزش‌محور در دستور کار قرار گرفت و ورزش و مردم یک‌شنبه شب‌ها مهمان خانه‌های مردم شد.

بعد از یکی دو سال، بهرام شفیع اجرای این برنامه را بر عهده گرفت و شد مجری و پای ثابت آن، حتی تا امروز که 38 سال از زمان پخش آن می‌گذرد و نه دیگر ورزش و مردم آن برنامه پرنفوذ همیشگی است و نه شفیع آن مجری و گزارشگر اسطقس‌دار سابق (از واژه‌های ابداعی خودش). با شروع دهه 70 و تولید برنامه‌های ورزشی در دیگر شبکه‌های تلویزیونی، دست‌اندرکاران ورزش و مردم با تغییر روز و ساعت پخش برنامه از ساعات پایانی شب‌های یک‌شنبه به صبح‌های جمعه سعی در حفظ بینندگان خود داشتند. مجری برنامه اما همچنان بهرام شفیع بود با همان واژه‌هایی که ابداعی و مخصوص خودش بود و به یک نشان برای او تبدیل شده بود؛ می‌ریم که داشته باشیم، حالا کار اون گوشه زمین گره خورده، فرصت برای همه کار هست، اسطقس‌دار و مثل تیری از چله کمان رها میشه، چغر و... .

با همه اینها، قدمت می‌تواند برای یک برنامه اعتبار به ارمغان آورد و این درباره برنامه ورزش و مردم مصداق دارد. قدمت برنامه و کسوت شفیع باعث شده، کمتر مهمانی دعوت حضور در ورزش و مردم را نپذیرد و شانس ساعتی گپ‌وگفت برای پاسخ دادن به پرسش‌های شفیع را از دست بدهد. شفیع البته همچنان پرگو است و گاه فرصت سخن گفتن از مدعو را به طور کلی می‌گیرد. از پخش فوتبال‌های خارجی هم خبری نیست که به همت تلویزیون زنده‌اش را همه می‌بینند و چه نیازی به مسابقات تاریخ مصرف گذشته. سیاستگذاران ورزش و مردم برای رقابت با دیگر برنامه‌های ورزش‌محور تلویزیون بخصوص گل‌درشت‌ترین‌شان نود که غالبا جنجالی هستند و دارای ریتم و ضرباهنگ تند، سیاست اعتدال را در پیش گرفته و از حاشیه پرهیز می‌کنند، هر چند گاهی حاشیه از آنان دست برنمی‌دارد. همچنین با دعوت از کارشناسان و طرح موضوعات عموما کلی و زیرساختی ورزش، تا حدودی از فوتبال جدا شده و به دیگر ورزش‌ها هم توجه ویژه نشان می‌دهند و بررسی و واکاوی منطقی و اصولی مسائل را در دستور کار می‌گذارند.

ورزش و مردم، نسلی از مجریان و گزارشگران جوان را هم به ورزش‌دوستان معرفی کرده و شرایط معرفی و رشدشان را فراهم ساخته که هر یک امروز خود برنامه دارند و سری در سرها بیرون آورده‌اند.

در سخن گفتن از لزوم تغییر و تحول در این برنامه قدیمی باید جانب احتیاط را رها نکرد؛ با وجودی‌که تغییر و تحول لازمه هر برنامه‌ای است و پویایی را برایش به ارمغان می‌آورد، اما هستند پرشمار بینندگانی که ورزش و مردم را با همان کلیت و شمایل همیشگی و خاطره انگیز می‌خواهند. گاه حفظ ساختار یک برنامه برایش اصالت به ارمغان می‌آورد و همین اصیل بودن شاید خود یک امتیاز باشد، البته اگر بهرام شفیع در مقام یک مجری مجرب و کهنه‌کار اندکی صبرپیشه کند و فرصتی را هم به مهمانان برنامه‌اش بدهد که در اصل آنها کارشناس‌اند و صاحب‌نظر. مهمان را به گوشه رینگ بردن و با خنده و شوخی و مطایبه نواختن، دوری از رسم مجری‌گری است. ساخت و در کورس رقابت نگه داشتن یک برنامه ترکیبی آن هم برای نزدیک به چهار دهه کار آسانی نیست و برنامه‌ریزی می‌خواهد و استراتژی و سیاستگذاری بلندمدت.