حاشیه‌نشینی، دیواری برای تحصیل کودکان ‌

بیشترین تعداد بازماندگان از تحصیل را می‌توان در بین حاشیه‌نشینان‌‌ جست‌وجو کرد. چند سال قبل حدود 30 هزار نفر بازمانده از تحصیل وجود داشت. این افراد با ورود به شش سالگی به مدرسه نرفته بودند، اما جالب این‌که یک سال پس از به‌دست آمدن این آ‌مار تعداد هفت‌ساله‌هایی که به مدرسه نمی‌رفتند ‌به حدود 20 هزار نفر رسید‌. به این مفهوم که تعداد زیادی از جمعیت 30 هزار نفری مورد بحث در‌ هفت سالگی به مدرسه می‌روند. دلیل این امر در برخی موارد، جثه کوچک برخی از این کودکان بود که بنا به نظر خانواده‌ها و شاید دوری از مدارس ترجیح می‌دادند که یک‌سال مدرسه رفتن‌شان را به تاخیر بیندازند‌.

‌تعدادی دیگر‌ از این بازماندگان تحصیل را کودکان آموزش‌ناپذیر تشکیل می‌دهند. به‌عنوان مثال برخی از آنها عقب‌ماندگی ذهنی یا مشکلات عصبی حاد دارند یا دچار بیماری‌هایی هستند که از دید بهزیستی آنها آموزش ناپذیرند، اما تعداد دیگری از افراد بازمانده از تحصیل را کودکان کار تشکیل می‌دهند. بخشی از این کودکان به این دلیل به مدارس نمی‌روند که نان‌آور خانواده‌‌ هستند. ‌ گروه دیگر بازماندگان تحصیل افرادی هستند که نیاز به آموزش‌های خاص دارند به‌عنوان مثال، کودک نابینایی که در یک روستا زندگی می‌کند، این کودک‌ آموزش‌ناپذیر نیست، اما در روستای او معلمی برای افراد‌نابینا وجود ندارد، چون این فرد روش آموزشی و محتوای درسی خاصی را طلب می‌کند. این افراد در مناطق شهری به آموزش دسترسی دارند، اما در روستاها اغلب این افراد از تحصیل باز می‌مانند. این چهار گروه تقریبا اصلی‌ترین افراد بازمانده از تحصیل را تشکیل می‌دهند.

تعداد کمی هم در این میان هستند که در مقایسه با این چهار گروه جمعیت کمتری دارند، آنها به دلایلی همچون مخالفت خانواده‌ها یا بی‌علاقگی خود کودکان از تحصیل باز می‌مانند. مواردی همچون فقر فرهنگی در فرستادن دختران به مدارس، مهاجرت، فقر و ازدواج درباره بازماندگان از تحصیل مصداق کمتری دارد، این دلایل بیشتر برای افرادی است که ترک تحصیل می‌کنند.این در حالی است که روند بررسی آمار پنج سال گذشته از کودکان بازمانده از تحصیل نشان می‌هد شاهد کاهش این تعداد هستیم که این نشان‌دهنده نقطه قوت نظام آموزشی کشور است.

محمد مهدی‌زاده

معاون آموزشی نهضت سوادآموزی