وقتی که حرف به گوش کودک نمی‌رود

سنجش اختلالات شنوایی در نوزادان

هیچ پدر و مادری دوست ندارد فرزندش با نقص یا اختلال شنوایی به دنیا بیاید یا مبتلا به چنین نقصی شود. در گذشته ناشنوایی یا کم‌شنوایی محدودیت‌های بیشتری برای فرد مبتلا ایجاد می‌کرد و باعث محرومیت کودک کم‌شنوا از تحصیل و دیگر فعالیت‌های اجتماعی می‌شد، ولی در دنیای امروز با پیشرفت‌هایی که در درمان‌ اختلالات شنوایی از طریق دارو، درمان جراحی و وسایل کمک‌شنوایی نظیر سمعک و کاشت حلزون صورت گرفته و به دنبال تغییر قابل توجه نگرش و فرهنگ مردم نسبت به پدیده معلولیت، اختلالات شنوایی به معنای محدودیت در برخورداری از تحصیلات دانشگاهی یا دستیابی به شغل نیست. به همین منظور سراغ دکتر نفیسه حاجی‌امیری، متخصص شنوایی‌سنجی رفتیم تا اطلاعاتی را درخصوص شناسایی قدرت شنوایی نوازادان به‌دست بیاوریم.

کد خبر: ۱۰۱۷۲۵۱

علائم نشان‌دهنده نوزاد کم‌شنوا یا ناشنوا

علائم نوزادان زیر سه ماه: نوزادان زیر سه ماهی که به صدای بلند واکنش سریع نشان ندهند، نوزادانی که با صدای آهسته آرام نمی‌شوند، نوزادانی که آوای «اوه» را نمی‌سازند، نوزادانی که با صدای معمولی از خواب بیدار نمی‌شوند و به صدای اطرافیان واکنش نشان نمی‌دهند، مشکوک به مشکل شنوایی هستند.

علائم نوزادان بین 3 تا 8 ماه: نوزادانی که در پاسخ به صدا عکس‌العملی ندارند و هیجان نوزاد سالم را در پاسخ به جغجغه نشان نمی‌دهند، همچنین در پاسخ به صدا چشم‌های خود را حرکت نمی‌دهند و هیچ‌گونه تقلید صدا را تا شش ماهگی انجام نمی‌دهند نیز مشکوک به مشکل شنوایی می‌باشند.

علائم نوزادان بین 10 تا 12 مـاه: نوزادانی که به اسم خود واکنشی نشان نمی‌دهند، قادر به گفتن مامان و بابا نیستند، نوزادانی که صداسازی نمی‌کنند و به اصوات حساس نیستند نیز مشکوک به مشکل شنوایی هستند.

6 ماهگی، زمان طلایی تشخیص کم شنوایی: با توجه به این که از حدود شش ماهگی تا سه سالگی بهترین دوران زبان‌آموزی کودک به‌شمار می‌رود، تشخیص کم‌شنوایی و شروع درمان در هوش و قدرت یادگیری کودک بسیار موثر است.

چنانچه تشخیص ناتوانی‌های شنیداری کودک بموقع تشخیص داده نشود، یادگیری و توان زبان آموزی کودک به نحو چشمگیری کاهش می‌یابد و این نکته مهمی است که باید از سوی والدین و بخصوص مادر مورد توجه قرار گیرد.. امروزه توانایی در علم شنوایی‌سنجی به این حد رسیده که تا شش ماهگی و پایین‌تر، قابلیت تشخیص کم شنوایی در نوزاد وجود دارد و برنامه‌های غربالگری نوزادان نیز در تشخیص بموقع اجرا می‌شود.

عوارض تأخیر در تشخیص

تأخیر در تشخیص کم‌شنوایی، تأثیر غیرقابل برگشتی بر تحول زبانی و گفتاری دارد. در صورت وجود کم‌شنوایی عمیق، کودک بدون استفاده از سمعک یا دیگر وسایل تقویتی، هیچ گونه دسترسی به گفتار ندارد و در نتیجه رشد زبانی و گفتاری نخواهد داشت. کودکان ناشنوا تا 9 ـ 8 ماهگی مانند کودکان شنوای هنجار از خود صدا درمی‌آورند و این امر اغلب سبب گمراه شدن والدین می‌شود و تصور می‌کنند فرزندشان شنوایی هنجار دارد.

کم‌شنوایی‌های ملایم‌تر نیز تأثیر منفی چشمگیری بر رشد زبانی و گفتاری کودک برجا می‌گذارد. بررسی‌های متعدد نشان داده‌اند که صرف‌نظر از نوع راهکار مداخله‌ای که شامل روش شفاهی، شنیداری یا روش ارتباط کلی است، مهارت‌های ارتباطی کودکانی که پیش از شش‌ماهگی کم‌شنوایی آنان تشخیص داده شده و اقدامات مداخله‌ای برای آنها آغاز شده است، خیلی بیشتر از کودکانی است که دیرتر شناسایی شده‌اند.

درمان‌و‌توانبخشی

پس از ارزیابی شنوایی، متخصص شنوایی‌سنجی درباره وضعیت شنوایی کودکتان با شما صحبت خواهد کرد. برخی اختلالات شنوایی، مانند اوتیت گوش میانی و گوش خارجی به وسیله دارو قابل درمان است، اما برخی دیگر از اختلالات شنوایی، مانند شنوایی حسی عصبی قابل درمان با دارو نیست و فرد باید در مراحل توانبخشی قرار گیرد.

استفاده از سمعک مؤثرترین راهکار درمانی برای اغلب افراد مبتلا به کم شنوایی است.

فرد مبتلا به کم‌شنوایی نمی‌تواند هر سمعکی را استفاده نماید، بلکه برای تجویز سمعک باید به متخصص ادیولوژیست مراجعه کند.

باید به این نکته توجه داشت که تجویز سمعک مناسب در کنار کلاس‌های تربیت شنوایی نتیجه دلخواه برای پیشرفت و رشد گفتار و زبان کودک را به ارمغان می‌آورد. البته بهتر است به‌خاطر داشته باشید همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.

پیشگیری از تولد فرزند کم‌شنوا

والدین قبل از بچه‌دار شدن می‌توانند با رعایت این موارد احتمال تولد فرزند کم‌شنوا یا سخت‌شنوا را کاهش دهند: