این چای ایرانی است

ارزش ارزی چای سالانه حدود 600 میلیون دلار است و متاسفانه از 80 هزار تن مصرف داخلی فقط حدود 13 هزار تن در ایران تولید می‌شود و با این که در سه استان گلستان، مازندران و خصوصا گیلان مزارع زیادی به چایکاری اختصاص دارد اما در 20سال گذشته از 34 هزار هکتار زمین تحت کشت 14 هزار هکتار آن به حال خود رها شده و باوجود قانونی که اجازه نمی‌دهد مزارع چای تغییر کاربری دهند متاسفانه هر سال از این حجم زمین‌ها کاسته می‌شود. جالب این‌که چای به دلیل خصوصیاتی که دارد می‌تواند در زمین‌های شیبدار کشت شود و این نکته در شهرهایی همچون لاهیجان، رامسر و تنکابن دیده می‌شود، اما در نهایت محصول این کشاورزان زحمتکش در بازار داخلی دیده نمی‌شود.

مجموعه مستند «چای ایرانی» به کارگردانی محمدرضا نیازی به نظر کامل‌ترین پژوهش تصویری در حوزه صنعت چای بوده که این روزها از شبکه مستند در حال پخش است. این مجموعه با هوشمندی سازنده‌اش دو طیف را در کنار هم قرار می‌دهد؛ نخست مسئولان ارشد و متولی این صنعت از رئیس سازمان چای کشور تا کارشناسان این حوزه و سپس کشاورزان و چایکارانی که دل پردرد و خونی دارند و به نظر می‌رسد در این سال‌ها تمام سرمایه خود را از دست داده‌اند.

یکی از این چایکاران به نکته جالبی در صحبت‌هایش اشاره می‌کند که در کشور قوانین محکم و خوبی برای حفظ و توسعه صنعت چای و اتفاقا اراده جدی در راس حاکمیت برای آن وجود دارد، اما هر چه سطح مدیریت به سطوح میانی نزدیک می‌شود این اراده و تلاش کمرنگ‌تر می‌شود تا جایی که بسیاری از قوانین موجود حتی اجرا هم نمی‌شود.

مجموعه چای ایرانی با آن که یک مجموعه گفت‌وگو محور و تا حدودی تخصصی است، اما سعی کرده از رنگ و جذابیت‌های بصری شمال کشور به خوبی استفاده کند تا گفت‌وگوهای بعضا طولانی مخاطب را خسته نکند. هر قسمت از این مجموعه تقریبا کمتر از 30 دقیقه زمان دارد و همین مساله باعث می‌شود در هر قسمت به شکلی موجز و خلاصه حق مطلب ادا شود.

امسال توسط رهبر معظم انقلاب سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال نامگذاری شده است. صنعت چای و اساسا کشاورزی می‌تواند نقش بسیار مهمی در توسعه استان‌های شمالی کشور که اتفاقا رقم بیکاری بالایی هم دارند داشته باشد. صنعتی که در صورت توسعه و استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته می‌تواند نقش مهمی در حفظ بالغ بر 600 میلیون دلار ارز در کشور داشته باشد.راز این توسعه را می‌توان در صحبت‌های کشاورزان یافت. جایی که با زبان بی‌زبانی و رو به دوربین از حضور مافیای چای همانند مافیای مرکبات و برنج در شمال کشور می‌گویند. مافیایی که با تبدیل زمین‌های کشاورزی به ویلا و مجتمع‌های اقامتی بی در و پیکر کشاورزی شمال ایران را رو به نابودی می‌برد و مجموعه‌ای همچون چای ایرانی هشداری جدی و تلاشی شریف برای آگاهی بخشی به مسئولانی است که گاه در سایه غفلت آنها به ناگاه هزاران مزرعه نابود می‌شوند؛ مزارعی در دل طبیعت بی نظیر شمال ایران با مردمانی شریف و سختکوش.

علی تقی هاشمی