ارزشیابی توصیفی با عینک معلمان

خبر در حد چند کلمه بود، اما چون گوینده‌اش کسی نبود بجز دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، گوش‌ها همه تیز شد؛ او گفت پیشنهادی در این شورا در حال بررسی است که نمره‌ای شدن برخی درس‌ها در پایه‌های پنجم و ششم ابتدایی را پیگیری می‌کند، موضوعی که شاید خیلی از معلمان را خوشحال کند ولی معنی خوبی ندارد، یعنی عقبگرد. این پیشنهاد ممکن است در شورای عالی رد شود، اما چون هنوز نه به دار است و نه به بار، مورد استقبال معلمان و مدیران قرار گرفته است. پیشنهاد از این بابت جای بحث دارد که مگر ارزشیابی توصیفی چه اشکالاتی دارد که خیلی‌ها مایلند اوضاع به عقب برگردد. ما با چند فرهنگی در این باره صحبت کرده‌ایم که هر کدام خود را نماینده جماعتی از فرهنگیان معرفی می‌کردند و به موضوعاتی اشاره داشتند که می‌تواند جزو نقص‌های اجرایی این سیستم باشد.

کد خبر: ۹۴۱۲۷۴

ابراهیم محمدی تلوار، معلم دبستان در دهگلان:

ارزشیابی توصیفی اگر کامل اجرا شود طرح خوبی است، اما چون در اجرا مشکلاتی دارد، لازم است درآن تجدیدنظر شود. از وقتی شیوه ارزشیابی جای نمره را گرفته همه دانش‌آموزان صددرصد قبول می‌شوند و مردودی دیگر معنایی ندارد و این باعث شده،‌ دانش‌آموزان ضعیف نیز پایه‌های تحصیلی را طی کنند و با ناتوانی درسی وارد پایه‌های بالاتر شوند. همین موضوع انگیزه دانش‌آموزان را برای درس خواندن و عملکرد بهتر ضعیف کرده، ضمن این که دانش‌آموزان قوی و درس خوان نیز وقتی می‌بینند تفاوت چندانی با بقیه دانش‌آموزان ندارند، انگیزه‌هایشان ضعیف می‌شود. به اعتقاد من اگر در پایه‌های پنجم و ششم ابتدایی ارزشیابی کمی یعنی سیستم نمره‌دهی لااقل به درس‌های ریاضی، علوم و ادبیات فارسی برگردد، اوضاع درسی دانش‌آموزان بهترخواهد شد.

محمد قیصری‌پور، معلم ابتدایی در تهران:

اجرای ارزشیابی توصیفی سبب شده معلمان دیگر درگیر صدم‌ها نباشند و دستشان برای ارزیابی عملکرد دانش‌آموزان باز باشد. یعنی اگر در سیستم قدیم، معلم حتی نمی‌توانست به دانش‌آموزی نیم نمره ارفاق کند تا او قبول شود حالا معلم با رصد عملکرد وی در طول سال تحصیلی با دستی بازمی‌تواند توصیف کند. این حُسن و مزیت ارزشیابی توصیفی است که دیگر همه چیز در برگه امتحانی خلاصه نمی‌شود، اما مشکل این است که در ارزشیابی توصیفی گاه توصیف‌های ارائه شده واقعی نیست، ضمن این که تفکیک میان دانش‌آموزان ضعیف، متوسط و قوی بدرستی انجام نمی‌شود و این باعث دلسرد شدن دانش‌آموزان درسخوان می‌شود در حالی که انگیزه‌ها برای درس خواندن نیز کمرنگ شده و بیشتر دانش‌آموزان به درس و یادگیری بها نمی‌دهند.

زهرا زادگان حسینی مدیر دبستان در رشت:

درست است که حذف نمره از دوره ابتدایی از استرس‌ها و فشارها کم کرده، اما نمی‌شود کاهش انگیزه تحصیلی و حس رقابت را که نتایج مثبتی داشت، نادیده گرفت. از سوی دیگر تراکم کلاس‌های درسی مانع اصلی اجرای ارزیابی توصیفی است و این روش برای کلاس‌های نهایتا بیست نفره مناسب است. نکته دیگر، افت تحصیلی دانش‌آموزان است که فعلا پنهان است و وقتی بروز می‌کند که دانش‌آموزان تربیت شده به روش ارزشیابی توصیفی وارد دوره متوسطه شوند و عملکردشان با نمره سنجیده شود. آنچه ما می‌بینیم، گویای افت سطح سواد دانش‌آموزان است چون روش توصیفی مانع از شناسایی دقیق نقاط ضعف می‌شود و انگیزه بچه‌ها را برای تلاش در زمینه‌هایی که ضعیف هستند، از بین می‌برد.

مهدی صفری، مدیر دبستان در تهران:

زمانی که طرح ارزشیابی توصیفی مطرح شد، بیشتر معلمان به علت مزایایی که دربر داشت، موافق آن بودند، اما بتدریج تجربه نشان داد چون زیرساخت‌های اجرای طرح فراهم نیست، کار در اجرا با مشکل مواجه است. یکی از زیرساخت‌های مهم، جمعیت دانش‌آموزان در هر کلاس است که نباید از 20 نفر تجاوز کند حال آن که کلاس‌های ما معمولا 38 نفره و بیشتر است که باعث می‌شود معلمان بسرعت و بدون تفکر عمیق فرم‌های مربوطه را پر کنند. زمانی که عملکرد تربیتی و پرورشی دانش‌آموزان با نمره ارزیابی می‌شد نقاط ضعف و قوت دانش‌آموزان شناسایی می‌شد و آنها و خانواده‌هایشان در جریان قرار می‌گرفتند در حالی که با ارزشیابی توصیفی این امکان از بین رفته و نقاط ضعف و قوت دانش‌آموزان بدرستی نشان داده نمی‌شود.