اردوغان، گرفتار در مکعب روبیک سوریه

عملیاتی هماهنگ

ترکیه می‌گوید عملیات خود را به صورت مشترک با به اصطلاح ائتلاف بین‌المللی ضد داعش به رهبری آمریکا شروع کرده است . به عبارت دیگر ترکیه عملیات نفوذ به خاک سوریه را در چارچوب عملیات ائتلاف بین‌المللی قرار می‌دهد و بصراحت اعلام می‌کند هدفش داعش است. حال آن‌که کردهای ساکن سوریه در مقاصد ترکیه تردید کرده و می‌گویند هدف ترکیه بیشتر کردهای مخالف با این دولت است نه داعش. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه در سخنانی ضمن اعلام این عملیات گفت هدف از آن «داعش و کردها» هستند .

اما از آنجا که تاکنون آمریکا از کردهای سوریه دفاع و تمام کردها را در عراق و سوریه متحد طبیعی خود برای مبارزه با داعش می‌دانست، این سوال مطرح می‌شود که هم‌اکنون موضع آمریکا چیست و چگونه از عملیات ترکیه علیه کردها حمایت می‌کند؟ روز گذشته جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور آمریکا طی سفری به ترکیه با مقامات این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. این نخستین سفر یک مقام بلندپایه آمریکایی بعد از کودتای نافرجام دو ماه پیش در ترکیه است. پس از این کودتا روابط واشنگتن ـ آنکارا رو به تیرگی رفت و حال آمریکا در تدارک بازسازی این رابطه است. همکاری آمریکا و ترکیه در عملیات دیروز نیز می‌تواند در همین جهت معنا شود. از این رو به نظر می‌رسد یک بار دیگر واشنگتن به متحدان دیروزش پشت کرده و هم‌اکنون با ترکیه وارد همکاری شده است.

مقامات ترکیه می‌گویند عملیات ورود به خاک سوریه را به اطلاع مقامات مسکو نیز رسانده‌اند. حتی فرانسوی‌ها هم گفتند این عملیات از قبل برنامه‌ریزی شده است‌. به این ترتیب می‌توان گفت عملیات فعلی ترکیه عملیاتی محدود و کاملا کنترل شده است. هفته گذشته گروه تروریستی داعش حمله‌ای انتحاری را در شهر غازی انتب ترکیه ترتیب داد که بشدت مقامات آنکارا را برآشفت. ترکیه هم‌اکنون می‌خواهد عناصر داعش در سوریه و کردها را توامان سرکوب کند.

چرا کردها؟

منابع نظامی ترکیه اعلام کردند که احتمالا عملیات ارتش 15 روز به طول خواهد انجامید و هدف آزادسازی شهر جرابلس از دست داعش و پیشروی به سمت مقر اصلی تروریست‌ها در شهر رقه در شمال سوریه است. ترکیه روز گذشته تائید کرد بیش از 67 موضع تروریست‌ها را در جرابلس از زمین و آسمان گلوله‌باران کرده است .

همزمان اعلام شد ترکیه بیش از 1500 نیروی زمینی آموزش‌دیده را مهیا کرده است تا در زمان مقرر عملیات زمینی را شروع کنند. بخش مهمی از این افراد را نیروهای وابسته به ارتش آزاد سوریه تشکیل می‌دهند. ارتش آزاد سوریه یک گروه نظامی مخالف دولت سوریه است که از سوی ترکیه، عربستان سعودی و آمریکا حمایت می‌شود. ظاهرا بین آمریکا و ترکیه توافق شده است ضمن بیرون راندن نیروهای داعش و کردهای طرفدار سوریه از شهر جرابلس، این مناطق دراختیار نیروهای مخالف دولت دمشق قرار گیرد .

چند روز پیش یک منبع در ارتش آزاد به رویترز گفت: نیروهای این گروه در اردوگاهی در نزدیک مرزهای سوریه به نام قرقمیش در نزدیکی شهر جرابلس مستقر شده‌اند. هر روز تعدادی از نیروهای ارتش آزاد از مسیری مخفی از سوریه وارد این کمپ شده و خود را برای حمله به جرابلس آماده می‌کنند. یک منبع از گروه احرارالشام نیز این خبر را تائید کرده و گفت انتظار می‌رود حمله به جرابلس از طریق خاک ترکیه در چند روز آینده آغاز شود.

رویترز نوشت، نیروهای اپوزیسیون مخالف دولت سوریه می‌خواهند پیش‌دستی کرده و قبل از نیروهای سوریه دموکراتیک (طرفدار دولت سوریه‌) به جرابلس حمله کنند و با تصرف این شهر اجازه ندهند یک منطقه خودمختار کردنشین در نزدیکی مرزهای ترکیه تشکیل شود. به این ترتیب می‌شود گفت نیروهای کرد در این ماجرا در دو سنگر جداگانه می‌جنگند: یکی در سنگر نیروهای اتحاد دموکراتیک به رهبری صالح مسلم و دیگری در چارچوب نیروهای ارتش آزاد به رهبری ترکیه و آمریکا. روز گذشته صالح مسلم در واکنش به حمله زمینی ترکیه در پیامی گفت: ترکیه همان راهی را می‌رود که داعش رفت و در باتلاق سوریه گرفتار خواهد شد.

«سیاست چندوجهی» اردوغان در تامین منافع ترکیه

خسرو صبوری

کارشناس مسائل کردها

روز گذشته شهر جرابلس در شمال سوریه مورد حمله جنگنده‌های ائتلاف آمریکا و ترکیه قرار گرفت. واقعیت این است که ترکیه با همکاری آمریکا وارد جرابلس شده و قصد پاکسازی این شهر را از حضور ضعیف و احتمالی اعضای گروه تروریستی داعش دارد، اما هدف نهایی و استراتژیک این کشور پیشگیری و جلوگیری از حضور و تسلط کردهای حزب «اتحاد دموکراتیک» سوریه(PYD) بر این شهر است.

نکته اصلی در این رابطه همکاری آمریکا با ترکیه است. ایالات متحده که در طول یک سال و نیم گذشته از «اتحاد دموکراتیک» سوریه حمایت می‌کرد، برای تامین منافع خود با چرخشی شدید این حزب را رها کرده و به ترکیه نزدیک شده تا جرابلس را از دست کردها در آورد. ترکیه در این مسیر منافع خود را در تعارض با منافع دیگر کشورها و مناطق پیرامون خود نمی‌بیند، به همین لحاظ است که برای تامین آن با مسعود بارزانی، آمریکا و ایران روابط و همکاری‌های لازم را برقرار کرده است. هنر سیاست‌ورزی اردوغان بازی با کارت‌های متعدد برای رسیدن به مقاصد خود است.

گفتنی است، موضعگیری احتمالی سوریه در رابطه با حمله ترکیه به بخشی از خاک خود خیلی نرم و دیپلماتیک خواهد بود. در تکمله این نوشتار باید به وضعیت روسیه اشاره کرد که اساسا در این بازی حضور ندارد و از این اقدام هم ناراضی است. البته این به معنی بازنده بودن این کشور به حساب نمی‌آید، اما باید تاکید کرد که در نهایت اگر ترکیه موفق شود کنترل جرابلس را به دست بگیرد و کردها را از دسترسی به این منطقه دور نگه دارد، موفقیت بزرگی در جهت تامین امنیت خود کسب کرده است.