مراقبت از لثه و پیشگیری از عفونت

حفره دهان محل ورود مواد غذایی به سیستم گوارشی بوده و از مجموعه‌ای از ارگان‌های مختلف تشکیل شده است. در این مجموعه از همه مهم‌تر، از نگاه عفونت، بیماری‌های نسوج نگهدارنده دندان است. دندان‌ها با نسوج به استخوان فک متصل می‌شود. این نسوج اجازه می‌دهد دندان حرکت مختصری در جای خود داشته باشد. در نتیجه فرد می‌تواند با عمل جویدن، لقمه را از دهان وارد دستگاه گوارش کند. اما اگر بر اثر رعایت نکردن مناسب بهداشت، تغذیه و مصرف سیگار و عادات مضر بهداشتی شرایطی ایجاد شود که چسبندگی بافت لثه به بافت استخوان و بافت زیرین یعنی بافت حمایت‌کننده دندان از بین برود، لثه از دندان فاصله می‌گیرد و شیاری تشکیل می‌شود که می‌گویند پاکت پرودنتال یا پاکت لثه که در قدیم می‌گفتند، لثه پیوره گرفته است. این کیسه شرایطی ایجاد می‌کند که مواد غذایی باقیمانده و بقایای میکروارگانیسم که در شرایط عادی بیماریزا نیستند، در محل ایجاد عفونت کند. در این کیسه عفونت‌های بی هوازی شکل می‌گیرد. یکی از شایع‌ترین اپیدمی عفونی عموم بشر، در کنار پوسیدگی دندان، عفونت‌های لثه است که فراموش می‌شود. در حقیقت حلقه گمشده در سلامت عمومی مردم به سلامت دهان و دندان مربوط است. دندان باید در جای سالمی قرار گیرد. به‌طور کلی، عفونت لثه را نباید ساده تلقی کرد؛ چون میکروارگانیسم‌های این ناحیه محصولاتی تولید می‌کنند که اثراتش را بر همه ارگان‌های بدن حتی ارگان‌های دور دست مانند قلب، مغز، کبد و مفاصل می‌گذارد.

سلامت لثه چه تاثیری بر سلامت عمومی دارد؟

عفونت‌های لثه یک فاکتور خطر واقعی برای بسیاری از بیماری‌های عمومی به حساب می‌آید. این بیماری‌ها شامل دیابت، عروق کرونر، گرفتگی عروق مغزی حتی روماتیسم مفصلی، انواع بیماری‌های روحی ـ روانی و افسردگی است. البته این اثر متقابل است. یعنی هم بیماری‌های عمومی بر سلامت لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان اثر دارند و هم عفونت‌های لثه روی بیماری‌های عمومی و کنترل بیماری‌های تاثیر می‌گذارد. یعنی کنترل دیابت در شرایطی که فرد عفونت لثه دارد، سخت‌تر از زمانی است که فرد عفونت لثه ندارد و دیابت دارد، یعنی افراد باید عفونت لثه را مانند یک زخم باز تلقی کنند و آن را جدی بگیرند. فرد دیابتی که عفونت لثه دارد مثل این است که زخم در پا دارد و آن را پیگیری کند.

علل عفونت لثه چیست؟

در عفونت لثه سه عامل که هرکدام یک ضلع مثلث را تشکیل می‌دهند، نقش دارد. مهم‌ترین عامل اصلی، بیماری‌های نسوج نگهدارنده دندان و لثه، پلاک میکروبی یا مجموعه‌ای از میکرو‌ارگانیسم‌هایی است که در محل اتصال لثه به دندان تشکیل می‌شوند و آهسته آهسته به شیار لثه نفوذ می‌کنند و محصول ناشی از سوخت و ساز میکروارگانیسم‌ها باعث می‌شود کیسه تشکیل شود و مهم‌ترین جزء این قضیه، پلاک میکروبی است. پس رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان عامل کلیدی اصلی است و میکرو‌ارگانیسم‌هایی که در محیط عفونی قرار دارند. عامل دوم، میزبان مستعد است. عامل سوم، مواد غذایی است. اگر فرد مسواک نزند، تغذیه مناسب هم نداشته باشد و عادات موضعی مضر نیز داشته باشد، مستعد بیماری لثه می‌شود. شیار لثه یعنی محل اتصال دندان به لثه 1 تا 8/1میلی متر عمق دارد. از طریق شیار لثه مایعی ترشح می‌شود که این مایع مشتق شده از جریان خون است. این مایع به بزاق وصل شده و ما هنگام غذاخوردن آن را به دستگاه گوارش‌مان وارد می‌کنیم. بخش اول هضم و جذب به‌واسطه اینها صورت می‌گیرد. بنابراین مهم‌ترین جزء کمک به پیشگیری از بیماری‌های لثه، رعایت مناسب بهداشت دهان است.

دکتر بهزاد هوشمند

جراح لثه