کمپین رسانه ملی گام عملیاتی اقتصاد مقاومتی

این نامگذاری‌ها در کنار شعار امسال مبنی بر «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل» بی‌شک بدون دلیل و حکمت نبوده و نیست. بنابراین ضرورت دارد نهادهای دولتی و غیردولتی و حتی مردم به زعم خود در شناخت و اجرایی شدن مولفه‌های اقتصاد مقاومتی گام بردارند. رسانه ملی هم به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه عمومی و به پشتوانه میزان اعتماد و اعتباری که نزد مخاطبان خود دارد، ضروری است که از یکسو عبارت کلان اقتصاد مقاومتی را به‌درستی تعریف و عامه فهم کرده و از سوی دیگر به رصد و پیگیری نحوه اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی در بخش‌های مختلف بپردازد.

تبیین مولفه های اقتصاد مقاومتی

اقتصاد مقاومتی و ضرورت پرداخت رسانه‌ای آن، موضوعی است که دکتر ساسان شاه‌ویسی درباره آن معتقد است: برای پرداختن به موضوع اقتصاد مقاومتی در رسانه ملی ابتدا باید جایگاه مولفه و موضوع مورد‌نظر تبیین شود. به عبارتی، رسانه ملی ابتدا باید در سیاست‌های بالادستی خود، مفهومی را برای عملیاتی‌کردن اقتصاد مقاومتی روشن کند. برای هیجان‌سازی، قابلیت‌بخشی و تعمیم‌دهی مفهوم اقتصاد مقاومتی نیاز به ابزار است و رسانه به‌درستی می‌تواند ابزاری برای ترویج و گفتمان‌سازی موضوع اقتصاد مقاومتی باشد.

این اقتصاددان و مدرس دانشگاه افزود: رسانه ملی با تهیه برنامه‌هایی در قالب‌های آموزشی، تبلیغاتی، هنری، گفت‌وگو و ارتباط زنده می‌تواند مردم را با موضوع و مولفه‌های اقتصاد مقاومتی آشنا کند. کمک به رصد و برنامه‌ریزی کلان نظام، تعمیم‌پذیری و کمک به نقشه راه اقتصاد مقاومتی، ترسیم شکل کاربردی این نوع اقتصاد در حوزه‌های علمی، پژوهشی، فنی، انسانی و توسعه‌ای و از همه مهم‌تر ورود مستقیم به بحث اقدام و عمل می‌تواند از جمله برنامه‌های رسانه ملی در موضوع اقتصاد مقاومتی باشد.

ارکان سه‌گانه اقتصاد مقاومتی

شاه‌ویسی با بیان این که دولت، ملت و نهادهای غیردولتی سه رکن مهم بحث اقدام و عمل در اقتصاد مقاومتی هستند، تصریح کرد: رسانه ملی باید رابطه خود را با هریک از این ارکان و کارگزاران تعریف کند و مشخص شود که رسانه چه بیان و بازتابی از عملکرد این ارکان می‌تواند داشته باشد. صدا و سیما برای پرداختن به اقتصاد مقاومتی و عامه فهم‌کردن موضوع باید ابتدا سیاستگذاری کند. دوم اهدافی را تعریف و تعیین کرده و در مرحله سوم راهبردهایی برای تحقق اهداف آن هم از جنس و زبان رسانه ارائه دهد. در نهایت حوزه‌ها و بخش‌هایی را برای مصداقی‌کردن مفاهیم اقتصاد مقاومتی معرفی کند.

وی گفت: رسانه ملی برای این که یک مفهوم عمومی از اقتصاد مقاومتی را طراحی و ارائه کند باید از یکسو نقش مردم را در فرآیند تولید، توزیع و مصرف را مشخص کند و از سوی دیگر کارکردهای اقتصاد مقاومتی را با زبان رسانه سنجیده و عامه فهم کند.

مهندسی اجتماع با کمپین رسانه

شاه‌ویسی راه‌اندازی کمپین‌هایی برای ترغیب به حمایت از تولیدات داخلی و عملیاتی کردن مولفه‌های اقتصاد مقاومتی را بسیار موثر و مفید عنوان کرد و افزود: وجود شبکه‌های اجتماعی یکی از ظرفیت‌هایی است که در اختیار رسانه ملی است. این شبکه‌ها با تلنگرهای زبانی خاص خود، یک موضوع را هم مفهوم عام می‌بخشند و هم مصداق معرفی می‌کنند و از همه مهم‌تر، به آن موضوع جهت می‌دهند. بنابراین راه‌اندازی کمپین‌هایی در مسیر گفتمان‌سازی و قابلیت‌بخشی مفهوم اقتصاد مقاومتی به فراگیرکردن موضوع کمک می‌کند و رسانه ملی هم با استعداد درونی خود می‌تواند یک نوع مهندسی اجتماعی برای نهادینه شدن مفاهیم اقتصاد مقاومتی انجام دهد.

کمپین رسانه ای در بوته نقد

در ادامه موضوع، مدیر برنامه اقتصادی پایش شبکه یک سیما نیز گفت: پرداختن به موضوع اقتصاد مقاومتی در رسانه ملی به این دلیل ضروری است که بسیاری از مسئولان اقتصادی با واقعیت‌های کسب و کار یا آشنا نیستند یا دچار غفلت شده‌اند و بعضا تصور می‌کنند راه‌حل مشکلات تولید، صادرات و اشتغال برای جوانان در آن سوی مرزهاست و باید آقای اولاند تصمیم‌گیری کند.

سید امیرسیاح افزود: لازم است این مسئولان به جای خوش خیالی، مشکلات تولیدکنندگان ایرانی را حل کنند و رسانه‌ها نیز باید مشکلات صنف تولیدکنندگان را مطرح و تا حل مشکلات پیگیری کنند.

این کارشناس رسانه معتقد است: مطرح شدن امور اقتصادی در رسانه ملی دو جنبه دارد، یکی سلبی و دیگری ایجابی. جنبه سلبی آن معرفی مشکلات تولیدکنندگان و پیگیری رفع مشکلات آنان است. جنبه ایجابی هم معرفی کسانی است که توانسته‌اند بدون استفاده از رانت‌های اقتصادی، تولید و صادرات موفقی داشته باشند.

سیاح درباره ایده ورود رسانه ملی به بحث کمپین اقتصاد مقاومتی با نگاهی انتقادی گفت: تلویزیون نمی‌تواند کمپین‌های اقتصادی در حمایت از تولیدات داخلی و در چارچوب اقتصاد مقاومتی راه‌اندازی کند، چرا که مشغول تبلیغ کالاهای خارجی است. براساس قاعده رطب خورده منع رطب کی کند، تلاش تلویزیون در این حوزه کاری بیخود و بی‌نتیجه است. علاوه بر این، از ظرفیت رادیو و تلویزیون خارج است که در فضای مجازی با موضوع اقتصاد مقاومتی ورود کند. صدا و سیما به نوعی با تلگرام مخالف است و اجازه نمی‌دهد برنامه‌سازان در برنامه‌های خود از آن بهره ببرند. دست تهیه‌کنندگان قوی سیما را در حوزه اقتصاد بسته‌اند. لذا رسانه نه توانایی آن را دارد و نه می‌تواند ورود موفقی در فضای مجازی داشته باشد و هرگونه ادعا در این مورد نمی‌تواند صحیح باشد. رسانه حتی توانایی راه‌اندازی کمپین‌های اقتصادی را هم ندارد.

وجود مصداق عملی

سردبیر تحریریه اقتصادی شبکه بین‌المللی خبر نیز گفت: در اقتصاد مقاومتی برای این که موضوعات ساده و مردم فهم شوند باید به مصادیق عملی مراجعه کرد؛ رسانه‌ای کردن طرح‌هایی که توسط افرادی با منابع مالی محدود شروع به کار کرده و به مرور به تولید و کارآفرینی ختم شده است و چه‌بسا در صادرات هم ورود کرده است. نمایش این قبیل مصادیق ملموس از طریق رسانه می‌تواند تعریف اقتصاد مقاومتی را برای مردم روشن و در ذهن ماندگار کند.

کاظم گروسی افزود: بعد از چندسال از مطرح شدن تئوری اقتصاد مقاومتی دیگر جایز نیست که کارشناسان، تولیدکنندگان، مصرف‌کنندگان و حتی خود رسانه به مباحث و تعاریف اولیه این مفهوم بپردازند، بلکه باید به بحث اجرا و عملیاتی ساختن آن پرداخته شود. اقتصاد مقاومتی، اقتصاد درهای باز است. با این تعریف که نگاه ما نگاهی جهانی و فعالیت ما تقویت توان داخلی است.

اقتصاد مقاومتی نمی‌گوید تمام فناوری را برای همیشه وارد کنید؛ بلکه می‌گوید یک بار فناوری را وارد کن، بومی‌سازی کن و در مراتب بعدی خودت بساز. انتقال دانش فنی یکی از موارد مهم اقتصاد مقاومتی است. رفتن به سمت بومی سازی دانش فنی به خودکفایی و ایجاد اشتغال ختم می‌شود. دانش فنی به نوعی شتاب‌دهنده مسیر توسعه و کاتالیزور رشد همه‌جانبه یک جامعه است. دانش فنی فرآیند حداکثری واردات را به فرآیند حداکثری صادرات تبدیل می‌کند. ایجاد ارتباط نزدیک و مستقیم میان مراکز علمی و پژوهشی با حوزه تجارت، تولید و کارآفرینی یک ضرورت است تا ایده‌ها و تعاریف مکتوب و تئوریک اقتصاد مقاومتی به مرحله اجرا و اقدام و عمل برسند.

این فعال رسانه تصریح کرد: رسانه ملی علاوه بر اجرای برنامه‌ای گفت‌وگومحور و دعوت از مسئولان برای پیگیری این موضوع می‌تواند ‌‌ از کارآفرینان موفق بخصوص در حوزه تولیدات داخلی مصاحبه و گزارش تهیه کند، بنابراین بیشترین محورها، موضوعات و اخبار شبکه خبر چه در بخش‌های خبری، چه در برنامه‌های گفت‌وگومحور و چه گزارش‌های تولیدی، با عنایت و توجه به دستورالعمل‌های رهبر معظم انقلاب در حوزه اقتصاد مقاومتی تهیه و پخش می‌شود. به عنوان نمونه گزارش تولیدی ساخت سکوهای نفتی در سواحل خلیج فارس که تا چند سال پیش این سکوها خارج از کشور ساخته می‌شد و برای خرید آن باید ارز هنگفتی از کشور خارج می‌شود.

شرط موفقیت کمپین

گروسی درباره ایده راه‌اندازی کمپین اقتصاد مقاومتی از سوی رسانه ملی گفت: رسانه اگر بخواهد کمپینی موفق در حوزه اقتصاد مقاومتی راه بیندازد باید ابتدا واقع‌بین باشد. صدا و سیما اگر تبلیغ کالای داخلی را در دستور کار قرار می‌دهد باید مواردی همچون گارانتی و خدمات پس از فروش و ارتقای کیفیت کالای ایرانی را هم پیگیری کند تا به مرور همین تبلیغات و پیگیری‌ها خود به کمپینی رسانه‌ای در حمایت از تولیدات داخلی تبدیل ‌‌شود. از طرف دیگر، تولیدکنندگان داخلی هم باید با انصاف خود به این کمپین که به نفع خودشان هم هست کمک کنند؛ یعنی اگر با کاهش کیفیت و افزایش قیمت‌ها بخواهند در بازار حضور داشته باشند، در عمل کمپین را با شکست روبه‌رو می‌کنند که باز خود تولیدکننده زیان می‌بیند.

ضرورت تشکیل کمپین رسانه‌ای

دکتر محمد سرافراز با توجه به ضرورت شکل‌گیری کمپین رسانه‌ای در موضوع اقتصاد مقاومتی، تصریح کرد: رسانه ملی باید به‌ منظور ارتقای اثربخشی پیام و ایجاد تحرک در جامعه و با بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های درون و برون‌سازمانی، نسبت به تشکیل کمپین واحد رسانه‌ای در مباحثی مانند تولید ملی، کالای ایرانی اقدام کند.

محمد زندکریمخانی