به مناسبت برگزاری روز جهانی آسم : بیماری موذی آلرژی

به طور قطع هر کدام از ما با افرادی روبه رو شده ایم که دچار آبریزش چشم یا بینی هستند یا دایما تک سرفه دارند که ظاهر بی علت است و حتی گاهی صبحها پس از بیدار شدن دچار واکنش های شدید ریوی می شوند

کد خبر: ۸۷۶۲

بسیاری از ما به واکنش های جسمی خود توجهی نمی کنیم و زمانی که کار به آنجا می رسد که احتمالا درمان بسیار طولانی تر و یا حتی غیرممکن به نظر می رسد، به فکر چاره می افتیم آلرژی از جمله بیماری هایی است که اکثر مبتلایانش آن را برای خود در شمار بیماری ثبت نکرده اند. حساسیت های ریوی در فصل بهار از شایع ترین آلرژی هاست با توجه به این فصل سال و آلرژیهای ویژه بهار، مناسب دانستیم با دکتر مسعود موحدی فوق تخصص آسم و آلرژی به گفتگو بنشینیم.آیا آلرژی با حساسیت یکی است؛ آلرژی ، همان حساسیت است و از نظر تعریف پاسخ غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن انسان به موادی است که به طور معمول در افراد طبیعی واکنشی ایجاد نمی کند به این گونه افراد آلرژیک می گویند؛ آلرژی یک واکنش غیرطبیعی به مواد و عوامل موجود است.منظورتان از واکنش غیرطبیعی فرد آلرژیک به برخی مواد چیست؛روی سطح سلولها گیرنده هایی وجود دارد که در افراد طبیعی کمتر از10 درصد این گیرنده ها از ایمنوگلوبین ایی پوشیده شده است ؛ در حالی که در افراد آلرژیک ، بیش از90 درصد این گیرنده ها از ایمنوگلوبین ایی پوشیده شده است و به محض ورود ماده آلرژن ، این ماده مانند پلی بین مولکولهای ایمنوگلوبین ایی قرار می گیرد و به دنبال آن با تحریک سلول ، موجب آزاد شدن مواد واسطه ای مانند هیستامین می شود.آلرژیها به چند دسته تقسیم می شوند؛از نظر مکانیزم به 4 دسته تقسیم می شوند:نوع اول : که به واسطه ایمنوگلوبین ایی ایجاد می شود؛ مانند واکنش های حساسیتی نسبت به نیش حشرات ، آسم ، آلرژیهای چشمی و کهیر.نوع دوم : آلرژی های یاخته آزار هستند؛ مانند واکنش های دارویی ، چون مصرف پنی سیلین که در برخی افراد ایجاد حساسیت می کند. نوع دیگر واکنش های نوع دوم ، ناسازگاری خونی است.نوع سوم : که عامل ایجاد آن آنتی ژن ها، آنتی بادی ها و مکمل است که در برخی شرایط، ترکیباتی به وجود می آورند که به مجموعه ایمنی معروف است از این نوع واکنش می توان بیماری سرم را نام برد.نوع چهارم : آلرژیهای تماسی هستند و این دسته ، حساسیت هایی را شامل می شوند که از تماس بدن با بعضی مواد به وجود می آید مانند حساسیت به مواد آرایشی و شوینده ها در خانم ها و تماس با سیمان و مصالح ساختمانی در آقایان همین طور حساسیت به نیکل و یا حتی خمیردندان در این گروه قرار دارد در این نوع ، درمان تنها به صورت قطع تماس با ماده آلرژن است تا بهبود قطعی حاصل شود.چرا بیماریهای آلرژیک هر روز بیشتر می شوند؛ به دلایل زیر : الف ( تنوع موادی که بدن انسان با آن روبه روست : ابتدا باید دانست هر منطقه جغرافیایی ویژگی های طبیعی - محیطی خاص خود و تاثیرات مثبت یا منفی خود را دارد و افرادی که در همان مناطق زندگی می کنند، به نوعی با این عوامل سازگاری می یابند؛ اما در حال حاضر به دلیل مسافرت های شغلی یا تفریحی ، بسیاری از افراد تحت تاثیر آلرژن های مختلف قرار می گیرند همچنین مصرف مواد غذایی متنوع با افزودنی های گوناگون که از اقصا نقاط به دستمان می رسد، به نوعی باعث واکنش سیستم ایمنی بدن می شود و حساسیت بروز می کند ب ( وجود آلاینده ها: ثابت شده است که برخی مواد که آلرژنیک نیستند، تحت تاثیر آلاینده ها آلرژن می شوند به طور مثال گرده گیاهان تحت تاثیر آلاینده ها، ساختمان مولکولی اش تغییر شکل می دهد؛ طوری که برای بدن انسان بیگانه محسوب می شود و حساسیت ایجاد می کند ج ( تغییر شیوه و الگوی زندگی : انسانی که در شرایطی طبیعی زندگی می کرده حال دچار شرایط استرس زا شده است ؛ شرایطی که زمینه را برای بیماری های آلرژی زا فراهم می کند و یا باعث تشدید آن می شود.به چه بیماری هایی آلرژیک می گویند؛ آن دسته از بیماری ها که پس از ورود آنتی ژن ها در بدن موجب یک پاسخ ایمنی غیردلخواه می شوند که از این بیماریها می توان به آسم ، کهیر، حساسیت های دارویی و غذایی اشاره کرد.شایع ترین آلرژی ها کدامند؛شایع ترین ارگان های بدن که به آلرژی مبتلا می شوند، در بخشهای مرزی بدن قرار دارند؛ مانند آلرژیهای تنفسی ، گوارشی ، پوستی و چشمی ؛ ولی بین این 4 نوع نیز باید گفت شایع ترین ، آلرژی تنفسی و آلرژیهای پوستی است آمار آلرژی در ایران چقدر است ؛در حدود20 تا30 درصد.چگونه می توان علیه مواد یا عوامل آلرژی زا مقاوم شد؛ با پیشگیری که شامل شناسایی نوع آلرژی و رعایت توصیه های بهداشتی - پزشکی است ، که بویژه تاکید بر اجتناب از تماس با ماده آلرژن است بیش از90 درصد بیماریهای آلرژی قابل کنترل است.با اقدام های درمانی که می تواند با استفاده از دستورالعمل های پزشکی ، بیماری را کنترل کند؛ شامل داروهای موضعی )داروهای استنشاقی و داروهای جلدی ( و داروهای سیستمیک است.با استفاده از ایمنوتراپی ، این نوع درمان شامل تزریق واکسنی است که حتما باید استاندارد باشد؛ البته باید گفت موارد استفاده از این واکسن بسیار محدود است و مشخص ترین مورد استفاده از آن آلرژی شدید نسبت به نیش زنبور است.آلرژی ها برحسب محیط چگونه تقسیم بندی می شوند؛به 2 گروه ، آلرژیهای فضای باز و بسته تقسیم می شوند.آلرژی های فضای باز مانند تماس با گروه گیاهان و آلاینده های محیطی و آلرژیهای فضای بسته مانند سوسک و همچنین عامل ساختمان های معیوب است این عامل شامل ساختمان هایی می شود که پارامترهای نور و صدای مناسبی ندارد و افرادی که در این اماکن ساکن هستند، افرادی عصبی به شمار می آیند و دایم دچار سردرد و آلرژیهای خاص این فضاها هستند از دیگر عوامل آلرژن فضاهای بسته حیوانات دست آموز خانگی ، گرد و غبار خانه ، دود حاصل از طبخ غذاست.چگونه می توان علت آلرژی ها را تشخیص داد؛ الف ( گرفتن شرح حال از بیمار مانند این که در چه فصل از سال و چه مکانی دچار آلرژی می شوند؛ ب ( فصلی بودن یا غیرفصلی بودن آلرژی ج ( تکرار حساسیت در سالهای متوالی و در یک فصل مشخص چ ( ارائه آزمایشهای تشخیص آلرژی.چه افرادی )با سوابق ژنتیکی یا بیماری ( دچار آلرژی می شوند؛افراد آلرژیک معمولا در خانواده های آلرژیک هستند )معروف به خانواده های آتوپیک ( در این خانواده ها معمولا یک یا چند نفر از اعضای خانواده دچار زمینه های حساسیت هستند؛ اما نوع حساسیت شان با هم متفاوت است تحقیقات نشان داده است که حتی ژن مربوط به آلرژی هم یک ژن واحد نیست و شامل ژن های متعدد است آلرژی جزو بیماری هایی است که عوامل ارثی و محیطی هر دو در آن نقش دارند. به عنوان مثال اگر یکی از افراد خانواده )پدر یا مادر( دچار آسم یا آلرژی باشند، احتمال این که فرزندشان دچار آسم شود25 تا30 درصد است و اگر پدر و مادر هر دو آسماتیک باشند، این احتمال50 تا هفتاد درصد است.برای درمان آلرژی ها چه دستاوردهایی در اختیار جامعه پزشکی قرار گرفته است؛در سه زمینه درمانی )پیشگیری ، دارو درمانی و ایمنوتراپی ( آموزشها و پیشرفتهای چشمگیری را شاهد بوده ایم گرچه در دو دهه گذشته شیوع ، شدت ، عوارض و میزان مرگ و میر به علل تماس بیشتر با آلرژن ها، آلاینده های محیطی و تغییر الگوی زندگی افزایش یافته ؛ اما از طرف دیگر، از نظر تشخیص )کنترل بیماری ها( دستاوردهای خوبی به دست آمده است ؛ به عنوان مثال در زمینه آموزش و روشهای آموزشی که به بیماران ارائه می شود یا موارد دارو درمانی مانند داروهای مربوط به آلرژیهای تنفسی که شایع ترین نوع آلرژی است، بسیار موفق بوده ایم.سخن آخر: آلرژی را یک بیماری لوکس ندانیم ، آلرژی می تواند یک بیماری آزاردهنده و مزمن باشد؛ بنابراین با پیشگیری و درمان مناسب ، این بیماری را کنترل کنیم.