منوچهر والی‌زاده: همزاد رادیو هستم

• قبل از اینکه سوالی مطرح کنم، روز رادیو را پیشاپیش به شما تبریک می‌گویم.

ممنون. افتخارم این است که من و رادیو هر دو سال1319 متولد شدیم.

• دوست داریم در این گفت‌و‌گو بیشتر به علاقه‌ها و وجوه شخصیتی‌تان بپردازیم.

به این دست سوالات نمی‌توانم پاسخ دهم.

• چند فرزند دارید؟

دو فرزند دارم. دختر و دامادم در کانادا زندگی می‌کنند و پسرم در رشته معماری تحصیل می‌کند. ان‌شاءالله درسش را به پایان برساند، البته نه‌تنها فرزند من بلکه همه فرزندان بتوانند در رشته تحصیلی خود موفق باشند و خیال ما والدین هم از جانب آنها آسوده شود. همه مردم دغدغه جوانان خود را دارند.

• پسرتان به کار هنری علاقه دارد؟

مجید پسرم موزیسین است. او پیانو و تار می‌زند و آهنگ هم می‌سازد. البته به صورت آماتور کار می‌کند.

• احساس‌تان نسبت به تهران و محل سکونت‌تان چیست؟

حدود40سال است که در امیر‌آباد یا همان کارگر فعلی زندگی می‌کنم و از محله خود راضی هستم و به آن وابستگی عجیبی دارم. به این محله عادت کرده‌ام. اگر بخواهید به محله دیگر بروید و با اهالی محل و بقال و عطار آشنا شوید، عمرتان تمام می‌شود. بیشتر در تهران هستم چون کار و زندگی‌ام اینجاست.

• تفریح شما چیست؟

معمولا اگر تعطیل باشم یا مرخصی داشته باشم، حتما به شمال ایران سفر می‌کنم، شمال را در هر فصلی دوست دارم. سفر را دوست دارم اما حرفه ما به گونه‌ای است که مانند کارمندان اداره مرخصی سالانه نداریم و باید به خودمان مرخصی بدهیم. ما کار گروهی انجام می‌دهیم و اگر یکی از همکاران نباشد دیگران از نان خوردن می‌افتند، بنابراین در اولین فرصتی که برای همه پیش بیاید ما هم از آن تعطیلات استفاده می‌کنیم.

• سفر خارج از کشور هم رفته‌اید؟

تا‌کنون به هیچ کشوری سفر نکرده‌ام.

• نگاه‌تان نسبت به سرگرمی و تفریح چیست یعنی اوقات فراغت خود را چگونه سپری می‌کنید؟

به رادیو و تلویزیون خیلی علاقه‌مند هستم. از دوران کودکی تاکنون رادیو بالای سرم بوده و خیلی آن را دوست دارم‌. هر شب به رادیو گوش می‌دهم. برای همین سال‌هاست که با رادیو همکاری می‌کنم و یک شیفت اجرای رادیو پیام را بر عهده دارم. مردم خیلی محبت دارند و با اینکه دستمزد رادیو خیلی کم و ناچیز است ولی مخاطب ما را به سمت رادیو می‌کشاند. این از پول بهتر است.

• البته مردم نسبت به رادیو اقبال زیادی نشان نمی‌دهند...

مطمئنا افرادی که شنونده رادیو هستند و این رسانه را دوست دارند، به رادیو گوش می‌دهند. فقط به عشق مردم است که در رادیو دوام آورده‌ام و در هفته یک روز صبح زود ساعت چهار یا شش بیدار می‌شوم و سر کار می‌روم. در برخی کارهای هنری پول مطرح نیست‌. عشق به کار و مردم است که ما را به آن سمت می‌کشاند. خدا نکند مردم از فردی خوش‌شان بیاید چون آنقدر مورد لطف‌شان قرار می‌گیرد که شرمنده‌شان می‌شود.

• برای اینکه مردم بیشتر جذب رادیو‌پیام شوند با چه ترفندی سعی می‌کنید آنها را سرگرم کنید؟

ترفند را باید نویسنده و برنامه‌ریز داشته باشد‌. من در آنجا به عنوان مجری کار می‌کنم. سال‌هاست که با صادق عبداللهی نویسنده فرهیخته و قدیمی‌ رادیو کار می‌کنم و به هم عادت کرده‌ایم.

• اهل سینما رفتن هستید؟

حتما هستم و چند فیلم اخیر را که اکران شده تماشا کرده‌ام‌. اصولا کار ما سینماست و باید فیلم ببینیم.

• فیلم‌های کدام کارگردان ایرانی را بیشتر می‌پسندید؟

کارهای آقایان مهدی فخیم‌زاده، ابراهیم حاتمی‌کیا و داوود میرباقری عزیز را خیلی دوست دارم چراکه سینما را خوب می‌شناسند. اکنون جوانان فیلم‌ساز ما خیلی خوب کار می‌کنند. در جشنواره فیلم فجر گذشته اغلب کارگردان‌ها جوان و یکی از دیگری بهتر بودند. آنها فیلم‌های خوبی می‌سازند. این را هم بگویم بازیگران زن و مرد خیلی خوبی داریم که همه جوان و تحصیل‌کرده هستند و تئاتر زیاد می‌روند. وقتی کارهای‌شان را در تئاتر می‌بینم، لذت می‌برم.

• پس همچنان اهل تئاتر دیدن هم هستید؟

همین‌طور است از دوران کودکی به تئاتر علاقه داشتم.

• با توجه به اینکه کار خود را با تئاتر شروع کردید، اکنون چرا تئاتر کار نمی‌کنید؟

پیش نیامده. اگر پیشنهاد بازی در تئاتر شود کار می‌کنم. حرفه اصلی‌ام دوبله است و کار تئاتر مستلزم این است که سر تمرین حاضر شوید. اگر دوبله کار نکنم، زندگی‌ام نمی‌گذرد اما با این شرایط اگر پیشنهاد بازی در تئاتر داشته باشم، این قدر پس‌انداز دارم که دو یا سه ماه دوبله کار نکنم و یک تئاتر خوب بازی کنم.

• پس دلیل حضور کم رنگ‌تان در سینما و تلویزیون نیز همین است؟

بله. اگر پیشنهاد داشته باشم حتما کار می‌کنم.

• دوست دارید بازی در چه نقش‌هایی به شما پیشنهاد شود؟

من نباید نقش را انتخاب کنم. این اواخر در فیلمی‌با نام «یاد استاد» بازی کردم. در این فیلم نقش مجری تلویزیون را ایفا کردم که خیلی هم خوب بود. این فیلم گاهی اوقات هر سال در روز معلم از تلویزیون پخش می‌شود.

• اهل مطالعه کتاب و روزنامه هم هستید؟

حتما در طول روز مجله و روزنامه می‌خوانم، به خصوص مجله‌های سینمایی و صفحات تخصصی روزنامه‌ها را مطالعه می‌کنم. حاشیه‌های روزنامه‌ها را خیلی دوست دارم.

• نام خود را تاکنون در اینترنت جست‌و‌جو کرده‌اید؟

اصلا اینترنت ندارم و بلد نیستم به این فضا وارد شوم. اتفاقی در فیسبوک عکس خودم را دیدم‌. دوستان عکسم را گذاشته‌بودند. پسرم گاهی عکسم را در فضای مجازی به من نشان می‌دهد و خوشحال می‌شوم. همیشه از من به خوبی یاد شده‌است. از این جهت سپاسگزار و شرمنده مردم هستم.

• از اینکه جزیی از خاطرات مردم هستید چه حسی دارید؟

حس افتخار و غرور.

• مردم شما را با دوبله کدام شخصیتی شناختند؟

جای خیلی‌ها صحبت کرده‌ام. حدود 54سال است که در این حرفه فعالیت می‌کنم و چون همیشه نقش اول را گفته‌ام، صدایم بین مردم شناخته شده است. همیشه محبت مردم را نسبت به خودم دیده‌ام و تا یک کلام حرف می‌زنم به اسم صدایم می‌زنند و این برایم افتخاری است.

• پس اتفاق افتاده که وقتی جایی می‌روید و صحبت می‌کنید، از روی صدا شما را بشناسند...

بله! خیلی‌زیاد. در سریال امپراتور دریا حرف می‌زدم‌. در این سریال همیشه به شخصیت زن مقابلم می‌گفتم «بانوی من بانوی من»‌. روزی از سوپرمارکت خارج می‌شدم که زوجی همراه فرزندان‌شان جلوی من را گرفتند و ابراز لطف کردند‌. آن خانم به من گفت: آقای والی‌زاده یک مرتبه همان دیالوگ بانوی من بانوی من سریال امپراتور دریا را بگویید و من هم چند مرتبه گفتم.

• اشاره کردید که جای شخصیت‌های معروفی صحبت کرده‌اید، کدام شخصیت را بیشتر دوست دارید؟

وقتی جای تام هنکس حرف می‌زنم خیلی دوستش دارم. تام کروز را هم همین‌طور. ویل اسمیت و ادی مورفی را از میان بازیگران سیاه‌پوست بیشتردوست دارم.

• فلش‌بکی به گذشته بزنیم؛ نخستین‌باری که با میکروفون و اتاق شیشه‌ای دوبله آشنا شدید، چه حسی داشتید؟

از دوران نوجوانی با میکروفون آشنا بودم. از 9سالگی در سینمایی در لاله‌زار اعلام برنامه‌های فیلم را انجام می‌دادم و از آن زمان با میکروفون آشنا و به کار علاقه‌مند شدم، بنابراین بعدها دوبله را پی گرفتم و وارد این حرفه شدم. اکنون54سال است که از راه دوبله زندگی می‌گذرانم. با خوب و بدش هم همه جوره می‌سازم.

• دل‌تان برای آن دوران که در لاله‌زار بودید و تئاتر بازی می‌کردید، تنگ می‌شود؟

دلم تنگ می‌شود. هر انسانی با خاطره‌های گذشته‌اش زندگی می‌کند. خیلی‌ها این‌گونه هستند. در خاطرم مانده که در گذشته چه اتفاقاتی افتاده و چه کارهایی انجام داده‌ام.

• موفقیت خود را مدیون چه فردی هستید؟

ابتدا موفقیت خود را مدیون خدا و سپس استادانی چون زنده‌یادان علی کسمایی، احمد رسول‌زاده و‌ خدا حفظش کند‌ آقای هوشنگ لطیف‌پور هستم‌. در کنار این بزرگان بود که با همت و تلاش خود به اینجا رسیدم.

• بهترین اثری که دوبله کرده‌اید، چه بود؟

سریال«فرار از زندان». این سریال در میان مردم خیلی طرفدار داشت. مدیر دوبلاژ محمود قنبری بود و من نقش اصلی این سریال شبکه نمایش خانگی را گویندگی کردم. یکی دیگر از نقش‌هایی که در چند سال اخیر گویندگی کردم، فیلم «نجات سرباز رایان» به کارگردانی استیون اسپیلبرگ بود که به جای تام هنکس صحبت کردم‌. این شخصیت را خیلی دوست داشتم.

• اکنون دوبله همان شوق گذشته را برای‌تان دارد؟

بله! هنوز هم با شوق و علاقه کار می‌کنم.

• یعنی اگر به گذشته برگردید دوباره این حرفه را انتخاب می‌کنید؟

بله! باز هم این حرفه را انتخاب خواهم کرد و سعی خودم را می‌کنم تا در این زمینه بهتر باشم‌ که البته هیچ وقت این اتفاق و برگشت به گذشته رخ نخواهد داد‌ آرزویم این است که خداوند به همه عمر با عزت دهد. همچنین امیدوارم گرانی برطرف شود چون واقعا مصیبت‌بار است.

• با وجود پایین بودن دستمزد چگونه عشق به دوبله شما را وفادار به این حرفه کرده است؟

در کار هنری 80 درصدش عشق است و 20درصد آن بحث مالی و دیگر مسائل. شما تصور می‌کنید که این بچه‌های تئاتر دستمزد می‌گیرند؟ باور کنید دستمزد نمی‌گیرند و اگر هم کاری انجام می‌دهند، دستمزدشان دیر پرداخت می‌شود‌. این عشق و علاقه است که آنها را روی صحنه تئاتر می‌کشاند.

• بهترین روز کاری تان چه روزی است؟

تمام روزهایی که دوبله داشته باشم و جای شخصیتی گویندگی کنم، بهترین روز کاری‌ام محسوب می‌شود.

• خاطره خوبی از چند دهه فعالیت در این حرفه دارید؟

سال گذشته مراسم تجلیلی از من در سالن دانشگاه حافظیه شیراز برگزار شد که دانشجویان خیلی به من محبت داشتند. در این شهر به من خیلی خوش گذشت. این خاطره خوبی است که هیچ‌گاه از یاد نمی‌برم.

• هنرمندان همیشه الگوی مردم هستند و وقتی ما می‌نویسیم هنرمندی خندید یا گریه کرد یا به دلیل اختلاف خانوادگی طلاق گرفت، مردم متعجب می‌شوند و می‌پرسند مگر هنرمند هم می‌خندد یا گریه می‌کند؟! نظر شما در این‌باره چیست؟

در مراسم خاکسپاری خیلی از دوستانم‌که به رحمت ایزدی پیوستند‌ مانند احمد رسول‌زاده یا استادم علی کسمایی گریه کردم. فردی از من پرسید آقای والی‌زاده چرا گریه می‌کنید؟ به او گفتم مگر ما هنرمندان انسان نیستیم، مگر ما نباید گریه کنیم؟! ما هم مانند همه مردم هستیم.

• در طول زندگی ناراحت هم شده‌اید؟

حتما ناراحت می‌شوم. مشکلاتی در زندگی همه وجود دارد که انسان را ناراحت می‌کند.

• بزرگ‌ترین آرزوی‌تان چیست؟

صلح ابدی در جهان و شادی برای همه مردم خوب کشورم بزرگ‌ترین آرزویم است.

• خیلی از جوانان علاقه‌مند ورود به حرفه دوبله هستند، آیا تنها داشتن صدای خوب برای این کار ملاک است؟

همیشه پیش از ورود به هر حرفه‌ای انسان باید خود را محک بزند و ببیند به درد چه کاری می‌خورد و سپس وارد آن شود. این مساله بستگی به علایقی دارد که از نوجوانی در انسان به وجود می‌آید. معتقدم باید هر کاری ریشه‌ای باشد. پسرم در کنکور در دو رشته مکانیک و معماری قبول شد و من خیلی دوست داشتم که او در رشته مکانیک تحصیل کند. به پسرم گفتم، اگر در رشته مکانیک تحصیل کنی برایت تیتر می‌زنند‌؛ مهندس مکانیک. پسرم به دلیل علاقه‌اش به رشته معماری در جواب من گفت: آنجا(رشته معماری) هم برایم تیتر می‌زنند آرشیتکت.

• منوچهر والی‌زاده را در یک جمله تعریف کنید.

منوچهر والی‌زاده کوچک همه و عاشق مردم است. مردم اگر نباشند من هم وجود ندارم‌. ما برای آنها کار می‌کنیم و در خدمت‌گزاری به مردم آماده هستیم. (مریم محمدی/ همشهری شش و هفت)