بازار میوه شب عید اسیر تناقض‌گویی

مازندران با دارا بودن حدود 115 هزار هکتار باغ مرکبات، تامین‌کننده حدود 50 درصد نیاز کشور در این زمینه است. برداشت این محصولات که شامل پرتقال و نارنگی است در مناطق مختلف مازندران معمولا از آبان آغاز شده و تا اواخر آذرماه ادامه می‌یابد، اما پیش‌خرید آن از باغداران برای توزیع مناسب در بازار بویژه ایام عید تقریبا هرساله از اوایل آذر شروع شده و از اواخر اسفند به استان تهران و دیگر استان‌های کشور منتقل می‌شود.

البته امسال خرید، ذخیره‌سازی و توزیع مرکبات شب عید نسبت به سال‌های گذشته از یک منظر متفاوت است و آن این‌که، برخلاف سال‌های گذشته که اتحادیه باغداران مازندران این مسئولیت را برعهده داشت، امسال مسئولیت این مهم به سازمان تعاون روستایی سپرده شده است؛ اتفاقی که به عقیده مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران ممکن است به بی‌برنامگی در این زمینه و کاهش مرکبات در بازار همزمان با آغاز سال نو و در نتیجه واردات این محصول از خارج از کشور منجر شود.

محمدرضا شعبانی با اشاره به این‌که طی هشت سال گذشته، مسئولیت خرید، ذخیره‌سازی و توزیع مرکبات شب عید در کشور به عهده اتحادیه باغداران مازندران و زیرنظر سازمان صنعت، معدن و تجارت بود، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: اتحادیه باغداران استان با توجه به این‌که خود از قشر تولیدکنندگان بود، هم به نفع تولیدکننده و هم مردم گام برمی‌داشت و تجربه خوبی نیز در زمینه خرید، ذخیره‌سازی و حمل و نقل و توزیع میوه شب عید داشت، ضمن این‌که باغداران نیز به این اتحادیه اعتماد کامل داشتند و به قیمت توافقی فروش رضایت می‌دادند، به همین دلیل مشکلی در جهت تامین مرکبات شب عید، قیمت‌گذاری و تنظیم بازار در سال‌های گذشته در کشور وجود نداشت.

وی با بیان این‌که اما از امسال وظیفه تنظیم بازار از سازمان صنعت، معدن و تجارت به جهاد کشاورزی محول شده که این سازمان نیز مسئولیت خرید، ذخیره‌سازی و توزیع میوه شب عید را به‌عهده سازمان تعاون روستایی قرار داده است، می‌گوید: این در حالی است که تجربه نشان داده بخش دولتی هیچ‌گاه تاجر خوبی نبوده و نتوانسته در این زمینه بخوبی عمل کند. از سوی دیگر سازمان تعاون روستایی نیز هیچ تجربه‌ای در این زمینه ندارد؛ زیرا با وجود این‌که کم‌کم به پایان فصل برداشت نزدیک می‌شویم، هیچ برنامه‌ریزی مشخصی در این زمینه و توافقی با باغداران نداشته است که این امر می‌تواند تبعات سنگینی از جمله کمبود، گرانی و واردات مرکبات را به‌دنبال داشته باشد.

شعبانی با اشاره به این‌که سازمان تعاون روستایی به جای بستن قرارداد با اتحادیه باغداران استان به عنوان متولی تولیدکنندگان، وارد بازار شده و از هر راهی حتی دلالان به عقد قرارداد اقدام می‌کند، تاکید می‌کند: در حالی که اتحادیه باغداران، قوی‌ترین زیرساخت‌ها در زمینه انبارداری و ذخیره‌سازی را دارد، تاکنون توافقی با این اتحادیه برای خرید مرکبات صورت نگرفته و خریدهای سازمان تعاون روستایی عمدتا از دلالان انجام گرفته است . مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران یادآور می‌شود: این اشتباه مدیریتی در مجموع از یک سو موجب کمبود میوه ذخیره‌سازی شده دولتی و از سوی دیگر موجب انباشت میوه در استان خواهد شد که با وجود ترافیک جاده‌ای آخر سال، بموقع به‌دست مصرف‌کنندگان نخواهد رسید و در کل ضرر چندجانبه‌ای را نصیب باغداران، مصرف‌کنندگان و حتی کشور خواهد کرد، زیرا در چنین شرایطی دولت مجبور به واردات خواهد شد.

شعبانی با بیان این‌که تاکنون 70 درصد مرکبات استان حدود یک میلیون تن برداشت شده و پیش‌بینی می‌شود این میزان به یک میلیون و 300 هزار تن برسد، می‌گوید: تولید سال گذشته استان حدود دو میلیون تن بود که با توجه به سرمازدگی سال گذشته درختان، امسال 50 درصد کاهش تولید نسبت به سال گذشته و 15 درصد کاهش نسبت به سال 91 داشتیم، اما از آنجا که تولید استان در کل بالاست، ضربه‌ای به بازار وارد نخواهد شد، زیرا در مجموع نیاز کشور به مرکبات حدود چهار میلیون تن است که این میزان براحتی از طریق باغ‌های کل کشور تامین می‌شود.

ذخیره‌سازی در حال انجام است

اظهار نگرانی مدیرعامل اتحادیه باغداران مازندران نسبت به مساله تنظیم بازار مرکبات و هشدار در زمینه ایجاد مشکل در این زمینه در حالی مطرح می‌شود که عزیزالله شهیدفر، معاون سازمان جهاد کشاورزی مازندران دیروز در گفت‌وگو با ایرنا یادآور شد که این سازمان متعهد به ذخیره‌سازی بیش از 41 هزار تن مرکبات برای شب عید است.

وی قیمت خرید توافقی پرتقال از باغداران را حدود 14 تا 15 هزار ریال در هر کیلوگرم سر درخت عنوان کرد که در شب عید با قیمت هر کیلو 26 هزار ریال عرضه خواهد شد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان مازندران نیز دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید: ظرفیت تعیین شده برای ذخیره‌سازی مرکبات و پرتقال شب عید کشور برای استان مازندران، حدود 41 تا 45 هزار تن تعیین شده است که تاکنون برای حدود 17 هزار تن آن قرارداد بسته شده و برای ذخیره‌سازی بقیه ظرفیت نیز تا پایان دی و بتدریج اقدام شده و از نیمه دوم اسفند نیز توزیع آن در بازار کشور آغاز می‌شود.

دلاور حیدرپور اما برخلاف معاون خود درباره قیمت توافقی خرید یادآور می‌شود که هیچ قیمت توافقی برای خرید از باغداران اعلام نشده است و خرید با قیمت روز و به‌صورت فردی و گروهی از باغداران و تشکل‌ها انجام می‌شود.

وی درباره اظهار نگرانی مدیرکل اتحادیه باغداران مازندران مبنی بر نبود برنامه‌ریزی مناسب و ایجاد مشکل در این زمینه در شب عید تصریح می‌کند که نگرانی این اتحادیه یک نگرانی صنفی است و ما به هیچ عنوان در این زمینه نگران نیستیم، زیرا هم برنامه‌ریزی وجود دارد و هم خریدار هست و اتحادیه باغداران استان نیز می‌تواند به عنوان فروشنده و طبق شرایط سازمان تعاون روستایی وارد معامله با این سازمان شود.

حیدرپور با بیان این‌که سال گذشته حدود 30 هزار تن با باغداران قرارداد بسته شد که فقط حدود 27 هزار تن آن در بازار به فروش رسید، خاطرنشان می‌کند، برهمین اساس اگر امسال حتی موفق به تکمیل ظرفیت 41 هزار تنی درنظر گرفته نشویم، باز مشکلی در بازار ایجاد نخواهد شد، زیرا قرار نیست همه یک میلیون تن محصول باغداران را دولت خریداری و به بازار عرضه کند.

وی نیز با اشاره به کاهش تولید امسال به‌دلیل سرمازدگی و با تائید این خبر که امسال حدود 80 درصد درختان مرکبات در غرب استان مازندران کمتر از سال قبل محصول دارد، می‌گوید: یکی دیگر از مشکلات ایجاد شده به‌دلیل سرمازدگی، درشت شدن محصولات است که حدود 30 درصد مرکبات موجود امسال درشت و با وزن 400 تا 600 گرم است که این نوع پرتقال برای خرید و ذخیره‌سازی به‌صرفه نیست. حتی در شهرهای مرکزی استان با کاهش 45 درصدی تولید مرکبات مواجه بودیم.

این مسئول در جهاد کشاورزی مازندران تاکید می‌کند: با این همه به دلیل میزان بالای تولید، هیچ نگرانی بابت کمبود مرکبات در کشور وجود ندارد، زیرا سال گذشته که حدود دو میلیون تن تولید داشتیم، بسیاری از محصولات روی دست باغداران ماند و مجبور شدند آنها را با قیمت ارزان به بازار عرضه کنند، اما امسال درواقع نه اضافه تولید داریم و نه کمبود.

فاطمه مراد زاده / گروه ایران