خباز: پرداخت یارانه نقدی راه‌حل مشکل نیست

جام جم سرا:

قانون هدفمندی یارانه‌ها در سال 89 به تصویب رسید؛ قانونی که تصویب شد دولت را موظف کرد تا به همه دهک‌ها یارانه دهد اما نه یکنواخت بلکه بر مبنای درآمدی که دارند. بنابراین روشی که دولت گذشته در مورد پرداخت یارانه‌ها اتخاذ کرد وغیرمنطقی بود. پرداخت به همه و در کنار هم بودن افراد غنی و فقیر نگاه نامناسبی بود.

به همین مناسبت چون دولت گذشته هدفمند کردن یارانه‌ها را نامناسب اجرا کرد مجلس به این فکر افتاد که هدفمند کردن را متوقف کند تا اینکه امسال از آنجایی که دولت قانونگراست و تمایلی به هدفمند کردن یارانه‌ها داشت، مصمم شد آن را به صورت یک لایحه به مجلس تقدیم کند اما نمایندگان اصرار داشتند که در لایحه بودجه به صورت یک بند اجرا شود. با الحاق این بند دولت موظف شد برای سال 93، 51 هزار میلیارد تومان از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی و 10 هزار میلیارد تومان از محل بودجه کل کشور را به قانون هدفمند کردن یارانه‌ها اختصاص دهد. ولی در همین قانون تصریح شد که دولت موظف است فقط به افراد نیازمند پرداخت کند.

نکته دیگری که دارای اهمیت است میزان یارانه‌بگیران در دولت گذشته بود که به بیش از کل جمعیت ایران تعلق می‌گرفت. با توجه به این نکات، تنها دو راه برای دولت باقی می‌ماند؛ یکی اینکه مستقیما قانون را ابلاغ و ثبت‌نام را اعلام کند، یعنی قانون را اجرا کند. راه دیگر این بود که به مردم احترام بگذارد و به کسانی که نمی‌خواست یارانه بدهد پیشنهاد دهد که خودشان منصرف شوند. این یک کار اخلاقی بود.

دولت در اجرا و ابتکار عمل به این نتیجه رسید که از مردم بخواهد اگر تمکن مالی دارند، ثبت‌نام نکنند و تصمیم‌گیری نهایی را بر عهده آنان گذاشت. اما انتظارات متفاوت بود. بعضی که خیلی خوش‌بین بودند و بدون محاسبه صحبت می‌کردند اعلام کردند که 50 درصد ثبت‌نام نخواهند کرد.

آنانی نیز که اهل محاسبه بودند گفتند که 10 درصد از مردم یارانه نخواهند گرفت. الان تقریبا به همان مقدار رسیدیم. اما این اقدامی که انجام شد متاسفانه زمینه‌یی شد برای مخالفان دولت که به دولت بتازند. ناگفته نماند که این مخالفان دولت امروز، همان موافقان دولت دیروز هستند. ‌آنهایی که در برابر هر رفتار دولت قبلی سر کرنش و سکوت را فرود می‌آورند، امروز منتقد شده‌اند. به راستی اگر همین اتفاق در دولت گذشته می‌افتاد از کجا معلوم که جمعیت بیشتری ثبت‌نام نمی‌کردند؟ معتقدم که کار خوبی صورت گرفت. کاری بود که از روی عاطفه انجام شد. علاوه بر اینکه دولت قانون را اجرا می‌کند، احترام به مردم را نیز سرلوحه کار خود قرار می‌دهد. نمی‌گوید که حذف می‌کنیم، بلکه به این معتقد است که خود کناره‌گیری کنید.

حال میزان یارانه‌یی نیز که به انصراف‌دهندگان در سال 93 تعلق می‌گرفت 1200 میلیارد تومان است که اعتبار قابل توجهی محسوب می‌شود. می‌تواند مشکلاتی از جمله بیمه افرادی که در طول عمر خود موفق نشدند بیمه شوند را تامین کند. می‌تواند در راه‌اندازی تعدادی از پروژه‌های کشور کمک کند و در نهایت می‌تواند در رونق اقتصادی به اندازه 1200 میلیارد تومان نقش‌آفرینی کند. ناگفته نماند که به همین جهت می‌گویند کسانی که ثبت‌نام کردند همه در اردیبهشت یارانه می‌گیرند چون دولت باید قانون را اجرایی کند.

منطق این است آنانی که شرایط خوبی دارند نباید از یارانه استفاده کنند. بنابراین این مکانیزم و این توانایی در دولت وجود دارد که 10 میلیون نفری که خود پیش‌بینی کرده را حذف کند که چه بسا تعداد زیادی از آنها از انصراف‌دهندگان باشند. اما در عین حال دولت مصمم است که قانون را اجرا کند. همه اعتقاد داریم که اجرای قانون به نفع کشور است و اگر اجرا شود آثار مستقیم آن نصیب خود کشور خواهد شد. بنابراین و در این شرایط باید از کسانی که داوطلبانه از این دریافت انصراف دادند قدردانی کرد.

ولی ناگفته نماند کسانی که ثبت‌نام کردند و شرایط ثبت‌نام را ندارند دولت در فرصت کافی آنها را حذف خواهد کرد و بدیهی است با تحقق آن، صرفه‌جویی بیشتر از 1200 میلیارد تومان خواهد شد تا به سویی برویم که متوجه شویم یارانه نقدی راه‌حل مشکل نیست و عاقبت باید مثل تمامی کشورها به صورت غیرشفاف به مردم یارانه داده ‌شود.

یعنی به صورت شفاف در تامین اجتماعی، در بهداشت و درمان و در اشتغال و توسعه کشور هزینه شود. در بسیاری از کشورها وقتی یارانه به صورت مستقیم پرداخت نمی‌شود دغدغه اشتغال، مسکن، بهداشت و درمان در حد توانایی دولت برطرف می‌شود، پولی به مردم داده نمی‌شود ولی آثار آن پول در زندگی مردم کاملا ملموس است. بنابراین ما هم باید در این مسیر حرکت کنیم. قدم اول به وسیله این افراد نیکوکار شروع شد و امیدواریم که هم با اعمال قانون و هم با آثار مثبتی که روش پسندیده انصراف داوطلبانه دارد روز به روز به تعداد انصراف‌دهندگان از یارانه اضافه شود. امید است که تصمیم درست و قابل دفاعی را در ادامه اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها شاهد باشیم.(اعتماد)