هزینه‌های غیرضروری در فرهنگ خانوار ایرانی

جام جم سرا: به طور کلی، کشورهای جهان به دو دسته کشورهای توسعه‌یافته و توسعه‌نیافته (در حال توسعه) تقسیم‌بندی می‌شوند. ایران کشوری در حال توسعه محسوب می‌شود و طبق سند چشم‌انداز بیست‌ ساله، قرار است تا سال ۱۴۰۴ یعنی فقط ۱۲ سال دیگر، به یک کشور توسعه‌یافته تبدیل شود. بنابراین، کشور ما نیازمند آن است که در هزینه‌های مصرفی خود، دقت بیشتری به عمل آورده و پول و منابع مالی خود را در راه سرمایه‌گذاری به کار اندازد. اما برخی رفتارهای مصرفی مردم ما الزاما بهترین نتایج بلند‌مدت را برای کشوردر‌بر‌ندارد.
این نوع مصارف را می‌توان «هزینه‌های غیرضروری» نامید؛ یعنی هزینه‌هایی که حتی اگر انجام نگیرد، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. این رفتارهای مصرفی ریشه در فرهنگ ما دارد و باید به مرور در جهت اصلاح آن‌ها گام برداشت. برخی از مهم‌ترین مصارف به این قرار است:
۱- هزینه‌های غیر‌ضروری ازدواج
۲- هزینه‌های غیر‌ضروری فوت
بر اساس آمار سازمان ثبت احوال کشور، در سال ۱۳۹۰ نزدیک به ۸۷۵ هزار مورد ازدواج و بیش از ۴۲۲ هزار واقعه فوت در کشور روی داده است.
اگر فرض کنیم که به‌طور متوسط هر مراسم ازدواج برای یک مرد جوان و خانواده او حدود ۱۰ میلیون تومان خرج دارد، پس سالانه حدود ۸۷۵۰ میلیارد تومان برای برگزاری این تعداد ازدواج در کل کشور هزینه می‌شود. همچنین اگر هزینه متوسط مراسم فوت یک فرد را نیز حدود ۱۰ میلیون در نظر بگیریم، پس سالانه حدود ۴۲۲۰ میلیارد تومان برای این کار صرف می‌شود.
طبق این برآورد، در سال ۱۳۹۰ مخارج صرف‌شده برای این دو قلم فرهنگ مصرفی، حدود ۱۳هزار میلیارد تومان بوده است. این رقم بسیار بزرگی است.
برای اینکه درکی ساده از عظمت عدد یک میلیارد به دست آورید، اگر از شما سوال شود که طی ۱۳۹۰ سالی که از بعثت پیامبر اسلام (ص) می‌گذرد، چند میلیارد دقیقه سپری شده است، چه پاسخ خواهید داد؟ ۵میلیارد دقیقه، ۱۰ میلیارد دقیقه یا بیشتر؟ پاسخ این است که حتی به عدد یک میلیارد هم نمی‌رسد؛ چرا‌که از آن دوره تاریخی تا کنون معادل ۷۳۱ میلیون دقیقه گذشته است که کمتر از یک میلیارد است (هر یک میلیارد برابر با هزار میلیون).
حال ما اینجا عدد ۱۳ هزار میلیارد تومان را داریم که در سال ۱۳۹۰ برای مراسم ازدواج و فوت صرف شده است. با این مقدار پول به عنوان مثال در هر سال می‌توان ۱۳ هزار مدرسه یک میلیارد تومانی یا مثلا ۱۳۰۰ کارخانه ۱۰ میلیارد تومانی ساخت و اگر فرض کنیم در هر یک از این کارخانه‌ها ۵۰ نفر مشغول به کار شوند پس سالانه ۸۵ هزار شغل هم ایجاد می‌شود. |دنیای اقتصاد|احمدرضا روشن - عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی|