ایرادهای بزرگ به یک حکم خفیف

حکم صادر شده، اما با انتظار عموم مردم همخوانی ندارد و اهالی فوتبال و کارشناسان حقوقی هم به رایی که پس از کش و قوس‌های فراوان صادر شد روی خوشی نشان نمی‌دهند. کمترین انتظار عموم و اهالی فوتبال این بود که پس از شکسته‌شدن تابوی صحبت‌کردن درباره عمق فساد و زدوبند و محرزشدن رشا و ارتشا در فوتبال ایران، فدراسیون فوتبال و مراجع قضایی برای تطهیر فضای فعلی آستین‌ها را بالا بزنند و دامن فوتبال را از وجود فاسدان پاک کنند، اما محرومیت خفیف کسانی که بنا به مدارک و مستندات موجود گناهکار شناخته شده‌اند تا حدودی چنین ذهنیتی را باطل کرده است.

ایرادهای حقوقی

با اعلام کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال، محسن قهرمانی باید یک محرومیت هشت ماهه را پشت سر بگذارد و این در حالی است که بر اساس مستندات موجود در این پرونده، او اقرار کرده مبلغ دومیلیون تومان از واسطه باشگاه راه‌آهن دریافت کرده است. نکته زمانی عجیب‌تر به نظر می‌رسد که مولایی، بدنساز سابق باشگاه راه‌آهن که نقش چندان پررنگی در ماجرای رد و بدل شدن پول نداشته، با محرومیت شش ماهه مواجه شده است. از سوی دیگر مرتضی کریمی، کمک داور بازنشسته یا به عبارت درست‌تر کنار گذاشته شده که حلقه اتصال رشوه‌دهنده‌ها به داوران بوده و در این پرونده به عنوان متهم ردیف اول شناخته‌شده به ده سال محرومیت محکوم شده، حال آن که اساسا محرومیت ده ساله برای داوری که حق قضاوت ندارد با محرومیت مادام‌العمر تفاوتی ندارد. کنار هم قراردادن چنین ابهاماتی نشان می‌دهد فدراسیون فوتبال صرفا در پی مختومه‌کردن جنجالی‌ترین پرونده تاریخ فوتبال ایران بوده و برای ختم به خیرکردن ماجراهایی که فوتبال ایران را تکان‌داد عدالت را فدای مصلحت کرده است.

عبدالرحمن شاه‌حسینی، رئیس سابق کمیته انضباطی ایرادهای زیادی را به حکم کمیته انضباطی وارد می‌داند و با تحلیل رای صادرشده می‌گوید: «اولین ایراد به اطاله رسیدگی به این پرونده مربوط می‌شود. قاعده نظام دادرسی در فوتبال با نظام دادرسی در دادگستری متفاوت است. رسیدگی به انواع تخلفات قوتبالی باید با سرعت و دقت همراه باشد تا آثار خودش را روی پیکره فوتبال به جا بگذارد، اما فدراسیون فوتبال برای رسیدگی به این پرونده چهار ماه وقت صرف کرد در صورتی که به لحاظ حقوقی همین طولانی‌شدن رسیدگی به پرونده باعث می‌شود رای صادر‌شده بازدارندگی خودش را از دست بدهد.»

رئیس سابق کمیته انضباطی شفاف نبودن نوع تخلفات در حکم کمیته انضباطی را یک ایراد بزرگ دیگر می‌داند: «به لحاظ حقوقی عناوینی که در این رای صادر شده کلی بود و نوع تخلفات واضح و روشن اعلام نشده است. در رای کمیته انضباطی عبارت‌هایی مثل روابط ناسالم، رفتار خلاف موازین یا رفتار غیرورزشی بارها نوشته شده، اما درباره مصادیق تخلفات به صورت جزء به جزء و برای تنویر افکار عمومی توضیحی داده نشده است. از سوی دیگر بعضی از افراد که سمت‌شان مشخص نبوده و مشخص نیست که در فوتبال ایران فعالیت داشته باشند محروم شده‌اند، در حالی که کمیته انضباطی برابر قانون صلاحیت رسیدگی به تخلفات آنها را ندارد و اگر حکمی علیه آنها صادر شود ضمانت اجرایی نخواهد داشت.»

شاه‌حسینی، مشخص‌نشدن تاثیر منتفع‌شدن داور مسابقات راه‌آهن در فصل گذشته در نتایج این تیم را به عنوان یکی دیگر از ایرادهای حقوقی بر می‌شمرد: «وقتی رد و بدل شدن پول بین متخلفان ثابت شده یعنی رشا و ارتشا صورت گرفته است و حالا مشخص نیست به خاطر این موضوع از سوی کمیته انضباطی به مراجع قضایی که صلاحیت رسیدگی به چنین پرونده‌هایی را دارند اعلام جرم شده است یا خیر. از طرفی مشخص شده شخصی که مبلغ دو میلیون تومان را کارت به کارت کرده از عوامل باشگاه راه‌آهن بوده است، اما در رای صادر شده مشخص نشده که این ماجرا در نتایج فصل گذشته راه‌آهن تاثیر داشته یا نه. سکوت صادرکنندگان رای محل بحق مناقشه است و به نظرم انصاف قضایی در این رای رعایت نشده است.»

شاه‌حسینی حکم صادر شده برای متخلفان را نوعی عوامفریبی از سوی مدیران فدراسیون فوتبال می‌داند: «قبل از اعلام رای هم عده‌ای از مدیران فدراسیون فوتبال با اظهارات نسنجیده شعور عموم را به سخره گرفتند. مثلا یک بار وقتی از کفاشیان پرسیدند چرا رای پرونده محسن قهرمانی را صادر نمی‌کنید در پاسخ گفت که رئیس کمیته انضباطی در خارج از کشور به سر می‌برد و برای صادرشدن حکم باید تا بازگشت او به کشور صبر کنیم. در حالی که چنین پاسخی عوامفریبانه و بر خلاف مقررات است. طبق اساسنامه فدراسیون فوتبال، کمیته انضباطی از پنج عضو شامل رئیس، معاون و سه عضو منصوب، تشکیل شده و قانون می‌گوید با حضور حداقل سه نفر می‌توان کار رسیدگی به پرونده‌ها را انجام داد. بنابراین در غیاب رئیس کمیته انضباطی هم می‌شد رای این پرونده را صادر کرد.»

نمونه خارجی

بزرگ‌ترین ایرادی که می‌توان به پرونده محسن قهرمانی وارد کرد این است که رای صادر شده با واقعیت‌های پرونده منطبق به نظر نمی‌رسد. اکنون این پرسش مطرح‌شده که اگر تخلف محسن قهرمانی و رشا و ارتشا محرز شده، پس چرا او باید یک محرومیت کوتاه‌مدت را پشت سر بگذارد و فصل آینده در لیگ برتر سوت بزند، اما اگر بی‌گناهی او اثبات شده چرا باید چنین محرومتی را پشت سر بگذارد. رای صادر شده از سوی کمیته انضباطی نشان می‌دهد فدراسیون فوتبال برای اولین‌بار وجود مفسده در فوتبال ایران را به عنوان یک واقعیت نگران‌کننده پذیرفته است، اما معلوم نیست متخلفان چه رازهای مگویی دارند که عده‌ای با آنها مماشات می‌کنند. مجازات خفیف علیه محسن قهرمانی و مرتضی کریمی و بدنساز سابق باشگاه راه‌آهن در حالی صادر شده که طی چهار ماه گذشته شماری از اهالی فوتبال در برنامه‌های مختلف تلویزیونی و در گفت‌وگو با سایت‌های خبری واقعیت‌های تازه‌ای را از عمق فساد فوتبال ایران برملا کردند و عده‌ای حتی از درگیربودن افراد نزدیک به فدراسیون فوتبال با جریان فساد و زد و بند در فوتبال ایران پرده برداشتند. در چنین بستری انتظار می‌رفت عزم و اراده‌ای جدی برای پیگیری سرنخ‌هایی از این دست شکل بگیرد، اما رای صادرشده نشان می‌دهد دست‌کم از مدیریت فعلی فدراسیون فوتبال نباید انتظار چندان زیادی داشت.

شاه‌حسینی با اشاره به اثبات وجود مفسده در فوتبال ایران می‌گوید: «ماجراهای بازی پرسپولیس و سپاهان، منشا رسیدگی به پرونده فساد فوتبال ایران بود، اما با پیگیری‌های انجام شده، پای هشت نفر از متخلفان که نام چند داور و اعضای کادر فصل قبل باشگاه راه‌آهن در بین آنها به چشم می‌خورد، نیز به میان آمد. در جریان تحقیقات اثبات می‌شود دو میلیون تومان پول به حساب یک داور خراسانی واریز می‌شود و او این مبلغ را به محسن قهرمانی تحویل می‌دهد. بر اساس اطلاعات موجود در پرونده، قهرمانی اعتراف می‌کند این مبلغ را دریافت کرده و بنده به عنوان یک حقوقدان نمی‌پذیرم که داور مسابقه صرفا برای سوت‌زدن به نفع یک تیم خاص تنها دو میلیون تومان دریافت کرده باشد. البته به لحاظ حقوقی مبلغ مهم نیست. نکته مهم این است که پس از ماجراهای لیگ یک، باز هم ثابت شد که وجود فساد در فوتبال ایران محرز است. حالا باید این سوال را مطرح کرد که چرا برای فردی که به تخلفش اعتراف کرده باید هشت ماه محرومیت در نظر گرفته شود، در حالی که در فوتبال امروزی محرزشدن فساد و تبانی مساوی است با محرومیت مادام‌العمر. آقایان در اعلام حکم گفته‌اند که جرم محرومان محرز نشده و سوال دیگر من این است که اگر جرم محرز نشده پس چرا محرومیت هشت ماهه برای قهرمانی صادر شده است؟» انتقاد ازحکم صادر شده برای پرونده فساد فوتبال ایران صرفا به اعمال محرومیت خفیف علیه متخلفان محدود نمی‌شود و یکی از نکات عجیب دیگر این است که علی دایی و سایر کسانی که بر اساس اظهارات خودشان از غش‌کردن داور مسابقه سپاهان و پرسپولیس به سمت حریف اطلاع داشته‌اند و از آشکارکردن این اطلاعات امتناع کرده‌اند، تنها با یک تذکر دوستانه متنبه شده‌اند.

رئیس سابق کمیته انضباطی برای روشن‌شدن ماجرا به یک مورد خارجی اشاره می‌کند: «چندی قبل یک داور اکراینی حاضر در جام یوفا با پیشنهاد یکی از تیم‌های اروپایی مواجه شد، اما به این پیشنهاد توجهی نکرد و کار خودش را انجام داد. بعد‌ها یوفا باخبر شد که باشگاه مذکور به این داور پیشنهاد رشوه داده، اما چون داور اکراینی این موضوع را به اطلاع مقامات نرسانده بود، یوفا او را مادام‌العمر محروم کرد، اما ما به کسانی که اعتراف کرده‌اند از پشت پرده زد و بندها با خبر بوده و در عین حال به کسی خبر نداده‌اند، یک تذکر دوستانه می‌دهیم.»

شاه‌حسینی برای ریشه‌یابی ماجرای مماشات با متخلفان و صدور رای خفیف کمیته انضباطی به یک جمله اکتفا می‌کند: «فرمان پیکان را گذاشته‌اند روی بنز. مرسدس بنز فوتبال ایران و مدیران نقش فرمان پیکان را ایفا می‌کنند!» این شاید بهترین جمله برای پایان این گزارش باشد.

حمیدرضا رسولی / جام‌جم