بنزین پتروشیمی‌ها، عامل آلودگی هوا؟

این طرح چیزی نبود جز تغییر کاربری در شش مجتمع پتروشیمی برای تولید بنزین بیشتر. تولیدی که تا روزانه 9 میلیون لیتر هم افزایش یافت و واردات بنزین از خارج با هیاهوی بسیار قطع و اعلام خودکفایی شد.

با این حال پایین بودن کیفیت این بنزین و شائبه جدی سرطانزایی آن که سبب بحث بسیاری میان پزشکان، کارشناسان و مراکز رسمی چون وزارت بهداشت، سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان استاندارد بود، مقامات وقت وزارت نفت را بر آن داشت تا قول دهند تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی مقطعی و موقت است و به مرور کاهش می‌یابد.

به زبان ساده، بنزین تولیدی در مجتمع‌های پتروشیمی دو مشکل عمده دارد: اول این‌که اکتان یا درجه احتراق آن پایین است و سوزاندن آن باعث تولید مقدار بسیاری گازهای آلاینده هوا می‌شود و دوم این‌که در تولید آن بیش از حد از ماده افزودنی «بنزن» استفاده می‌شود؛ یعنی در حالی که براساس استانداردها میزان بنزن موجود در بنزین باید حداکثر پنج درصد باشد، اما بنزن موجود در بنزین تولیدی در پتروشیمی‌ها به 50 درصد می‌رسد.

بنزن ماده‌ای بی‌رنگ و بی‌بو است که بسرعت بخار می‌شود و اشتعال فوق‌العاده بالایی دارد. اما بنزن سرطان‌زاست و تماس یا تنفس مداوم آن باعث کاهش خونسازی بدن و ناتوانی سیستم ایمنی سبب سرطان خون و تاخیر در استخوان‌بندی جنین می‌شود و به کبد و سیستم تولید مثل انسان آسیب می‌زند.

این چنین بود که با ورود بنزین تولیدی در پتروشیمی‌ها به چرخه مصرف، سریال آلودگی‌های شدید هوا در تهران و کلانشهرها و تبعات آن چون بیماری‌ها و تعطیلی‌های اضطراری و ... آغاز شد که تا امروز ادامه دارد.

با آن‌که دولت قبل قول داده بود تولید بنزین در پتروشیمی‌ها موقتی است، اما دیروز شاهرخ خسروانی، معاون مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش مواد نفتی ایران به عنوان تولید و توزیع‌کننده انحصاری سوخت در کشور تائید کرد که تولید بنزین در پتروشیمی‌ها قطع نشده و همچنان ادامه دارد. این اعلام سوالات قبلی درباره نقش پررنگ این بنزین در افزایش آلودگی اخیر هوا در تهران و دیگر شهرها را زنده کرده، در حالی‌که وزارت نفت رسما در این باره سکوت کرده است.

با این حال باید پرسید: حفظ سلامت مردم مهم‌تر است یا ادامه ژست خودکفایی گرفتن در تولید بنزین. چرا واردات بنزین سالم برای حفظ سلامت مردم آغاز نمی‌شود؟ چرا اطلاعات واقعی به مردم درباره نقش بنزین تولیدی در کشور در افزایش آلودگی هوا ارائه نمی‌شود؟ چرا کسی بروشنی نمی‌گوید علت افزایش آلودگی هوا چیست و سهم عوامل مختلف از جمله بنزین در آن چقدر است؟ چرا وزارت نفت به تکالیف خود درباره توزیع گسترده بنزین با کیفیت یورو 4 در تمام جایگاه‌های کشور عمل نمی‌کند؟

به نظر می‌رسد باید از افکار عمومی و رسانه‌ها خواست با افزایش کنکاش و پرسش‌های خود، دستگاه‌های مسئول در ماجرای بنزین پتروشیمی‌ها را به پاسخگویی واداشته و در نهایت عزمی جدی برای حل مشکل ایجاد شود.

بهمن موسوی - جام‌جم