آموختن چند زبان نعمت است

کشورهای زیادی در دنیا توانسته‌اند، ملتشان را به این مهارت‌های زبانی مجهز کنند، آن هم به‌واسطه آموزش‌ رسمی در مدارسشان. دانش‌آموزی که در این کشورها موفق به دریافت دیپلم دبیرستان می‌شود دست‌کم در زبان انگلیسی تسلط پیدا می‌کند و براحتی می‌تواند با مردم انگلیسی‌زبان مراوده کند. در برخی کشورها زبان‌آموزی به آموختن چند زبان زنده دیگر دنیا نیز منجر می‌شود به طوری که مثلا یک دانش‌آموز اهل سوئیس در دوره دبیرستان قادر است به زبان‌های انگلیسی، آلمانی، فرانسوی و ایتالیایی صحبت کند.

سال‌هاست مردم این کشورها که دولت‌هایشان بیشترین سرمایه‌ را به آموزش و پرورش خود اختصاص می‌دهند، از مواهب آموختن زبان‌های مختلف بهره می‌برند، در حالی که ما هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم.

فارغ‌التحصیل شدن و دریافت دیپلم در کشور ما به معنی تربیت نسلی زبان‌دان نیست و چه بسا گروه زیادی از دانش‌آموزان و فارغ‌التحصیلان در خواندن و نوشتن زبان فارسی نیزمشکل دارند. تاکنون درباره این که چرا نظام آموزشی ما نمی‌تواند مهارت‌های زبانی را در دانش‌آموزان تقویت کند، بحث‌های زیادی شده و نسخه‌های پرتعدادی نیز برای درمان آن نوشته شده، اما هنوز نتیجه همانی است که بود.

مشکل اصلی این است که نظام آموزشی ما و البته کتاب‌های درسی که ملاک تدریس در مدارس است، قواعدمحورند یعنی سعی دارند قواعد دستوری زبان‌های عربی و انگلیسی را که اغلب مطالبی خشک و پیچیده است در کلاس‌هایی خسته‌کننده و با روش‌های تدریسی که خلاق و گیرا نیست، به دانش‌آموزان آموزش دهند، در حالی که کشورهای موفق در این حوزه نه بر قواعد دستوری که بر مکالمه زبان‌های خارجی تاکید دارند.

البته در دوسال اخیر که سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش ـ هر چند ناقص ـ اجرا می‌شود، آموزش زبان‌های خارجی با شیوه‌ای نوین و متفاوت که به دانش‌آموزان توان حرف زدن به زبانی دیگر را بدهد، مورد توجه قرار گرفته و حتی کتاب‌های درسی جدیدالتالیف نیز بر همین مبنا نوشته شده است. با این حال شاید این مقدمات نتواند به بهتر شدن وضع موجود بینجامد چون حتی در دست داشتن یک کتاب خوب تا وقتی معلمی کاردان و توانمند در کنار آن نباشد، نمی‌تواند به زبان آموزی منجر شود. برای همین است که بیشتر کارشناسان بر این باورند که تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه تقویت آموزش زبان‌های خارجی در مدارس باید در اولویت قرار بگیرد.