این روزها توجه به هوش مصنوعی از چه بابت ضرورت دارد؟
فراگیری هوش مصنوعی، استفاده از آن را به یک الزام تبدیل کرده است. در واقع اگر ما سراغ هوش مصنوعی نرویم، در آینده در صنایع و بخش‌های مختلف دچار عقب‌ماندگی می‌شویم و نمی‌توانیم با کشورهای دیگر رقابت کنیم. این تازه بخش اقتصادی قضیه است. امروزه ما استفاده فراگیر از هوش مصنوعی را در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، دفاعی و... بسیار فراوان می‌بینیم. هوش مصنوعی در پایین آوردن هزینه‌ها، ایجاد بهره‌وری، افزایش سرعت و قابلیت در همه امور نقش کلیدی دارد، بنابراین عدم به کارگیری و توجه به آن در ایران باعث می‌شود تا ما نتوانیم با کشورهای دیگر در این زمینه‌ها رقابت کنیم. به همین دلیل در عصر فعلی استفاده از هوش مصنوعی یک انتخاب نیست و یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است که باید به آن بپردازیم.
چرا در کشور ما این حوزه جدی گرفته نمی‌شود؟
به‌نظر من این موضوع ریشه در فرهنگ و تاریخ ما دارد، چراکه در کشور ما اغلب موضوعات جدیدی که مطرح می‌شوند، بیشتر جنبه نمایشی دارند تا این‌که نخواهند در لایحه‌های مختلف جامعه استفاده شوند. اگرچه در حال حاضر تعداد زیادی از گروه‌های مختلف ادعای پرچمداری هوش مصنوعی را در کشور دارند، اما کسانی که کف میدان در حال تولید و استفاده از هوش مصنوعی هستند از زیرساخت‌های لازم برای این کار محرومند.
زیرساخت‌های هوش مصنوعی شامل چه عناصری است؟
در حال حاضر یکی از زیرساخت‌هایی که برای توسعه هوش مصنوعی نیاز داریم، ایجاد آزمایشگاه‌ها و جی‌پی فرم‌هایی است که تولیدکنندگان بخش فنی هوش مصنوعی بتوانند کارهای خود را در آنجا توسعه دهند که متاسفانه به‌دلیل قیمت‌های بسیار بالایی که اینها دارند، بخش خصوصی قادر و تمایل به سرمایه‌گذاری در آن نیست چون یا دیربازده هستند یا ممکن است بازدهی کمی داشته باشند، بنابراین ایجاد این زیرساخت‌های فنی برای توسعه هوش مصنوعی جزو کارهایی است که دولت‌ها و حکومت‌ها باید به آن ورود پیدا کنند. البته خوشبختانه با فرمایشات مقام معظم رهبری در حوزه ضرورت پرداختن به هوش مصنوعی، این اتفاق قریب‌الوقوع است و بعضی از گروه‌ها در این زمینه ماموریت یافتند. البته ناگفته نماند که داشتن فناوری هوش مصنوعی به تنهایی کافی نیست، بلکه ما باید زیرساخت‌ها و جمع‌آوری اطلاعات داشته باشیم که بتوانیم هوش مصنوعی را با توجه به مسائل بومی، فرهنگی و اجتماعی کشورمان آموزش دهیم. برای این منظور باید یک مرحله به عقب برگردیم. در این مسیر تشکیل شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های بومی و نرم‌افزارها و داده‌های تمیز در کشور جزو کارهای ضروری است که باید در دستور کار حاکمیت قرار گیرد. همچنین یکی از مهم‌ترین نکاتی که در این زمینه باید به آن بپردازیم، ایجاد فرهنگ استفاده از هوش مصنوعی در همه پدیده‌های زندگی انسان‌ها در ایران است. یعنی ما باید برای مردم سواد استفاده از هوش مصنوعی را به صورت بسیار ساده ایجاد کنیم تا کودکی که وارد مدرسه می‌شود از همان ابتدا بداند چگونه از ابزارهای حوزه دیجیتال به‌ویژه هوش مصنوعی برای زندگی بهتر بهره ببرد.
در حال حاضر وضعیت هوش مصنوعی در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
خوشبختانه با وجود داشتن مردمی توانمند و باهوش، در این حوزه خیلی عقب نیستیم، یعنی این‌گونه نیست که در حال حاضر نتوانیم عقب‌ماندگی
دو سه ساله را جبران کنیم و اکنون قابلیت جبران وجود دارد، اما اگر طی یکی دوسال آینده نتوانیم ساختار لازم برای جبران این عقب‌ماندگی را فراهم کنیم، یکدفعه مانند برخی فناوری‌ها، دیگر نمی‌توانیم با سایر کشورها رقابت کنیم. به‌طور کلی در حال حاضر وضعیت ما در مقایسه با کشورهای دیگر متوسط است و بسیاری از بخش‌ها به‌طور جدی در این حوزه کار می‌کنند و جوانان دانشگاهی و موسسات تحقیقاتی نیز دستاوردهای بسیاری داشته‌اند، اما متاسفانه با وجود این دستاوردها بسیاری از آنها اکنون آزمایشگاه ندارند. موضوع دیگر این است که متاسفانه در حال حاضر کشورهای توسعه‌یافته محدودیت‌هایی را در استفاده از هوش مصنوعی برای مردم کشورهای درحال توسعه وضع کرده‌اند تا این افراد نتوانند از این قابلیت‌ها استفاده کنند. با توجه به این شرایط ما باید هرچه سریع‌تر تلاش کنیم تا بتوانیم این فناوری را به صورت بومی در کشور داشته باشیم و این اتفاق دور از دسترس ایرانی‌ها نیست.
آیا تصویب سند ملی هوش مصنوعی می‌تواند در این حوزه اثرگذار باشد؟
این سند شاید بتواند کمک کند اما خیلی تاثیر‌گذار نیست، زیرا این اسناد انچنان نمی‌توانند کمک کنند و ما به‌جای اسناد نیاز به افراد داریم. افرادی با عزم و تلاش بسیار زیاد که انگیزه توسعه و پیشرفت ایران را دارند. افرادی که آگاهند و دنیا را می‌شناسند و می‌فهمند که اگر ما نتوانیم از پدیده‌های حوزه دیجیتال استفاده کنیم، چقدر دچار عقب‌ماندگی‌های جدی در همه حوزه‌ها می‌شویم. حاکمیت و دولت ما باید این موضوع را متوجه شوند که هوش مصنوعی یک صنعت نیست، بلکه یک زیرساخت برای رقابت‌پذیری تمام پدیده‌های روزمره انسان‌هاست. بنابراین اگر ما نتوانیم هوش مصنوعی را در کشور ایجاد کنیم در حوزه بهداشتی، اقتصادی، رفاهی، دفاعی، آسیب‌های اجتماعی و... دچار مشکل خواهیم می‌شویم.
هوش مصنوعی چگونه در زندگی افراد اثر می‌گذارد؟
برای پاسخ به این سؤال باید گفت که هوش مصنوعی در دو طرف استفاده می‌شود. برای درک این موضوع استفاده از هوش مصنوعی را در حوزه بهداشت و سلامت بررسی می‌کنیم. درحال حاضر پدیده‌های مختلفی مرتبط با سلامتی انسان وجود دارد، مثلا فرد برای انجام یک چکاپ باید کلی هزینه کند. در حالی که با استفاده از هوش مصنوعی نرم‌افزارهایی طراحی شده‌اند که فرد با قیمت بسیار ارزان در آنها عضو می‌شود و با دو گجت ساده مثل یک انگشتر یا دستبند، مرتب می‌تواند ضربان قلب یا قندخون و حتی افسردگی را اندازه‌گیری کند و در این شرایط اندازه‌گیری شاخص‌های سلامتی برای افراد بسیار ساده‌تر و ارزان‌قیمت می‌شود. علاوه برآن امروزه مهارت جست‌وجو در اینترنت یک مهارت بسیار مهم است که بسیاری از افراد این مهارت را ندارند، هوش مصنوعی علاوه بر جست‌وجو با توجه به سوالات تخصصی فرد در حوزه سلامت، می‌تواند پاسخ‌های درستی به آن دهد. پس استفاده از هوش مصنوعی در حوزه سلامت در دو جنبه پیشگیری و درمان قابل استفاده است و این تکنولوژی به‌شدت در حوزه سلامت کار می‌کند.
