سوالی که این روزها همه می‌پرسند

با بروز نشانه‌هایی از احتمال بهبود روابط ایران و غرب و گشایش در اظهارنظرهای سیاسی و به دنبال آن کاهش نسبی قیمت ارز و سکه در بازار، تلقی و انتظار عمومی بر کاهش سطح عمومی قیمت‌ها قرار گرفته است.

از نظر افکار عمومی، کاهش قیمت ارز به عنوان مؤلفه اصلی تعیین قیمت کالاها ـ بویژه کالاهای وارداتی ـ لزوما باید به کاهش قیمت دیگر کالاها منجر شود.

این است که این روزها مردم پس از قیمت‌گیری ارز از خود و بقیه می‌پرسند که سرنوشت دیگر قیمت‌ها چه خواهد شد ... واقعا چه خواهد شد؟ واقعیت این است که به این پرسش نمی‌توان پاسخ صریحی داد؛ چرا که مولفه‌های متعدد اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی به سهم خود بر آن موثرند که تغییر در هر یک از آنها می‌تواند مسیر ماجرا را تغییر داده و حتی دگرگون کند، اما با‌توجه به قوانین فنی اقتصادی می‌توان به جویندگان پاسخ این پرسش‌ها خطوطی را ارائه داد:

1ـ کاهش قیمت ارز بویژه در کوتاه‌مدت لزوما منجر به کاهش قیمت کالاها نمی‌شود. به طور طبیعی مدتی وقت لازم است تا واردکننده یا تولیدکننده، مواد اولیه یا کالای آماده‌ای را با قیمت ارز ارزان‌تر بخرد و وارد چرخه مصرف کند.

2ـ آنچه در موضوع تاثیر ارز بر اقتصاد ملی مهم است، ثبات قیمت به جای مقدار قیمت است؛ چرا که اگر قیمت ارز نوساناتی حتی رو به پایین داشته باشد، چون نوسان، امکان برنامه‌ریزی مالی از تولیدکننده و تاجر را می‌گیرد، قیمت‌ها کاهش نخواهد یافت زیرا هراس از وقوع نوسان رو به بالا، آرامش اقتصادی را گرفته و فعالان بازارها حاضر به ارزان‌فروشی نخواهند بود.

3ـ به‌زعم اقتصاددانان، بیش از کاهش قیمت، ماندگاری کاهش قیمت برای مردم موثر خواهد بود، بنابر این این روزها مردم باید از خود بپرسند آیا این کاهش قیمت‌ها ماندنی هم خواهد بود؟ ساده‌ترین پاسخ این است که مگر این کاهش قیمت به علت عوامل اقتصادی ایجاد شده است؟ مثلا عرضه ارز به بازار افزایش یافته یا تحریم‌های بانکی به طور رسمی لغو شده‌اند؟ وقتی پاسخ منفی است، پس باید گفت چون علل روانی و هیجانی باعث کاهش قیمت ارز شده، امکان ماندگاری آن نیز کم است و بنابر این بادآورده را باد می‌برد. حال با توجه به این بی‌ثباتی نرخ ارز، نمی‌توان از قیمت‌های این روزها انتظار ارزانی داشت و براساس احتمال ارزان شدن، عمل اقتصادی انجام داد.

سید علی دوستی موسوی - دبیر گروه اقتصاد