تهران؛ جولانگاه ایده‌های نو

شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که برای مشکل و موضوعی خاص، راهکاری در سر داشته‌اید یا ایده‌ای ذهنتان را قلقلک داده که تا به حال نظیر آن در جای دیگری مشاهده نشده است، اما نمی‌دانید که آیا درست است ایده نابتان را با کسی در میان بگذارید یا بهتر است طرح و ایده‌تان را نزد خود نگاه دارید. اگر هم در نهایت تصمیم به اشتراک‌گذاری ایده‌تان بگیرید، نمی‌دانید که آن را باید با چه کسی مطرح کنید که نتیجه‌ای دلخواه حاصل شود؛ بنابراین ممکن است ایده‌های زیادی را سال‌ها در گوشه ذهنتان بایگانی کنید و سال‌ها بعد ببینید مشابه فکر شما از آن طرف آب‌ها با نام تجاری خارجی پیدایش شده است.

استارت آپ ویکند (Startup Weekend) نام سازمانی غیرانتفاعی است که مقر اصلی آن در شهر سیاتل ایالت واشنگتن آمریکا بنا شده است. این سازمان هر چند وقت یک بار در‌ آخر هفته‌ای رویدادی را به مدت 54 ساعت برگزار می‌کند که طی آن، گروهی از توسعه‌دهندگان وب، مدیران کسب و کار، مشتاقان راه‌اندازی یک ایده، مربیان بازاریابی، گرافیست‌ها و طراحان گرد هم می‌آیند. در کنار شرکت‌کنندگان این مراسم که به جنگجویان آخر هفته معروف هستند، اسپانسرهای مختلف و نماینده‌هایی از شرکت‌های گوناگون برای شکار ایده‌ها و تیم‌های موفق در این مراسم حاضر شدند. جالب است بدانید‌ ‌اکنون برگزارکنندگان این رویداد جهانی به سازمانی نسبتا بزرگ تبدیل شده‌اند و تا مهر‌امسال در بیش از یکصد کشور،672 رویداد از این دست برگزار کرده‌اند. همچنین شرکت‌های بزرگی همچون مایکروسافت و گوگل از اسپانسرهای این مراسم هستند؛ مراسمی که در آن ایده‌های بکر، فرصتی برای ابراز و کسب کمک مالی برای توسعه پیدا می‌کنند. ‌نخستین دوره این رویداد، شهریور امسال در تهران و با حضور 120 نفر از صاحبان ایده‌های نو برگزار شد. پس از گذشت کمتر از شش ماه، اجرای سومین دوره استارت آپ ویکند تهران در دانشکده برق دانشگاه صنعتی امیرکبیر نوید می‌دهد که مجریان این مسابقه، برنامه بلندمدتی برای ایده‌های ایرانی دارند.

شرکت‌کنندگان نسبتا جوان این رویداد که میانگین سنی‌شان بسختی به عدد 25 می‌رسید، با کلی امید و اشتیاق به همراه ایده‌هایشان در صفی طولانی که تمامی پله‌های سالن محل برگزاری را اشغال کرده بود، ایستاده بودند تا در فرصتی60 ثانیه‌ای، مختصر و البته شیوا ایده خود را برای حضار شرح دهند. این افراد باید صحبت‌های خود را به گونه‌ای جمع و جور می‌کردند که پس از یک دقیقه هر‌کدام از افراد حاضر در سالن کاملا طرح و ایده آن فرد را متوجه می‌شدند. همین مساله یکی از نکات جالب این مراسم بود، زیرا افرادی که ‌روی سن می‌آمدند تا ایده خود را شرح دهند، پیش از آن آموزش ندیده بودند که چگونه در عرض 60 ثانیه صحبت‌های خود را جمع‌بندی کنند تا هیچ نقطه گنگی برای حضار باقی نماند. پس از آن، تمامی ایده‌ها روی تابلوهای بزرگی روی دیوار بیرون سالن نصب شد تا حضار از بین آنها ایده‌ای را انتخاب کنند و به آن رای دهند. پس از شمارش آرا در نهایت هفت ایده انتخاب شد تا کار روی آنها آغاز شود. صاحبان هر کدام از آن هفت ایده در همان محل برگزاری مراسم به یارکشی و تشکیل گروه‌های کاری اقدام کردند تا فعالیت خود را آغاز کنند. به این ترتیب کسانی که ایده‌هایشان برگزیده نشد، به افراد نامزد شده پیوستند تا آنها را در پروراندن و ‌سرانجام رساندن طرحشان یاری کنند. تیم‌های تشکیل شده پس از دو روز کار مداوم روی ایده‌هایشان در نهایت در غروب روز جمعه یا به عبارتی، روز آخر این مراسم بار دیگر در سالن اجتماعات گردهم آمدند تا پیشرفت و فعالیت اولیه طرح خود را به حضور داوران تقدیم کنند. هفت تیم نامزد شده، نوع فعالیت، پیشرفت و حتی چشم‌انداز سود و زیان اجرایی شدن طرحشان را شرح می‌دادند. پس از آن، داوران سه ایده را به عنوان برندگان اول تا سوم اعلام کردند.

پویا خالو، دانشجوی علوم رایانه دانشگاه تبریز در دوره اول استارت آپ ویکند در شهریور گذشته توانسته بود مقام اول را کسب کند، در مورد ایده‌اش و آنچه پس از کسب مقام نخست این مسابقات بر سرش آمده بود، می‌گوید: «ایده و طرح من بویس (Boice) نام دارد. بویس برنامه‌ای کاربردی مخصوص گوشی‌های هوشمند است (البته در حال حاضر فقط گوشی‌های اپل) که می‌تواند در حین ضبط صدا و به خواست کاربر قسمت‌هایی از فایل صوتی را گزینش کرده و به شکل فایل‌های جداگانه ذخیره کند. مزیت این برنامه که بیشتر به کار خبرنگاران می‌آید، این است که هنگام گوش دادن به صدای ضبط شده طولانی دیگر لازم نیست آن را به صورت کامل گوش داد، بلکه می‌توان قسمت‌های مهم برجسته شده را فراخواند و در زمان صرفه‌جویی کرد. به گفته سازنده این برنامه، بویس نمونه مشابهی ندارد و توانسته به فروشگاه‌ آی تیونز اپل راه یابد، منتها به دلیل تحریم‌ها، تیم سازنده نتوانسته این برنامه را برای فروش عرضه کند. از همین‌رو کاربران می‌توانند بویس را رایگان بارگذاری و نصب کنند.»

وقتی از خالو درباره سرگذشتش پس از استارت آپ ویکند و این ‌که آیا توانسته ایده خود را به کسب و کار تبدیل کند، پرسیدم، متاسفانه جوابش منفی بود. او امیدوار بوده پس از برگزیده شدن در استارت آپ ویکند بتواند ایده خود را به کسب و کاری موفق تبدیل کند؛ اما اکنون و با این که حدود شش ماه از تولد بویس می‌گذرد، به‌رغم موفقیت بزرگ این برنامه در راهیابی به بازار خارجی و کسب اعتبار به دلیل حضورش در فروشگاه آی تیونز، هنوز نتوانسته حتی یک ریال هم درآمد داشته باشد.

به اعتقاد پویا خالو وجود تحریم‌ها، مشکلات اقتصادی و نوپا بودن این تجارت در کشورمان باعث بی‌اعتمادی و بی‌اعتنایی صاحبان سرمایه و علاقه‌مندان برای ایجاد تجارت الکترونیک شده است. به گفته وی، این شرایط در حالی حاکم است که در کشورهای دیگری که استارت آپ در آنها برگزار می‌شود، سرمایه‌گذاران به نوعی چنین ایده‌های نابی را شکار می‌کنند و با سرمایه‌گذاری می‌کوشند آن ایده را به تجارت موفق تبدیل کنند.

با این حال‌ گرچه استارت آپ ویکند همگام با همتایان خارجی خود بخوبی برگزار می‌شود و رویدادی مفید برای ایده‌های ایرانی است، اما همانند آنها به پایان نمی‌رسد و در حقیقت ایده‌پردازان مشتاق ایرانی را تا لب چشمه می‌برد و تشنه بازمی‌گرداند.

رامین فتوّت/ جام جم