عرفات و سیاست؛ غیبت و مرگ

یاسر عرفات را بدون شک می توان یکی از مشهورترین رهبران فلسطینی دانست که در نیم قرن گذشته نقش مهمی در رویدادهای فلسطین ایفا کرده است.

کد خبر: ۵۱۶۲۸

محمد یا محمد عبدالرحمان فرزند عبدالرئوف القدوه که بعدها به نام یاسر عرفات مشهور شد، سال 1929 در خانواده ای فلسطینی در قاهره یا به گفته برخی در قدس متولد شد.
او در 4 سالگی مادرش را از دست داد و به همت پدرش به قدس بازگشت و از نزدیک قیام فراگیر و گسترده فلسطینیان را شاهد بود که بعدها انقلاب بزرگ ملت فلسطین نامیده شد.
او یک سال بعد یعنی سال 1937به قاهره بازگشت و در آنجا به تحصیل خود ادامه داد و سال 1951 در رشته مهندسی شهری از دانشگاه قاهره فارغ التحصیل شد.
او در همین سالها اتحادیه دانشجویان فلسطینی را پایه گذاری کرد که از نخستین سازمان های فلسطینی به شمار می رفت و در نشستی بین المللی در پراگ به نمایندگی از فلسطین شرکت کرد.
عرفات در دهه 50 قرن بیستم با گروه اخوان المسلمین مصر ارتباط پیدا کرد و در پی سختگیری دولت مصر، سال 1958 با برخی یارانش به کویت رفت تا هسته جنبش فتح را در آنجا پایه ریزی کند.
نخستین بار که نام عرفات برجسته شد سال 1967 بود که او برخی عملیات را بر ضد رژیم صهیونیستی رهبری کرد. رژیم صهیونیست در چند تلاش برای ترور او اقدام کرد، اما این تلاشها همواره ناکام ماند.
سال 1969 شورای ملی فلسطین ، عرفات را به ریاست کمیته اجرایی روایی سازمان آزادیبخش فلسطین که سال 1964 تاسیس شده بود انتخاب کرد و این تاریخ سرآغاز مرحله تازه ای در حیات سیاسی عرفات به شمار می رود.
او سال 1970 در حمله زرهی ارتش اردن به فلسطینیان و کشتار آنها که به کشتار جمعه سیاه معروف است توانست چند بار از دام نیروهای مهاجم بگریزد و سرانجام یک سال بعد خاک اردن را به مقصد لبنان ترک کرد.
عرفات سال 1974 در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نمایندگی از فلسطین سخنرانی کرد و از رهبران کشورها خواست به فلسطینیان برای دستیابی به حق تعیین سرنوشت خود و بازگشت آوارگان کمک کنند.
با آغاز انتفاضه نخست فلسطینیان در سال 1987، عرفات موضوع ایجاد 2 دولت فلسطین و صهیونیستی را موضع سیاسی خود قرار داد و شورای مرکزی فلسطین سال 1989 یاسرعرفات را به ریاست دولت مستقل فلسطین انتخاب کرد و در سال 1990 در پی جنگ نفت در خلیج فارس فاش شد که او وارد مذاکرات محرمانه با صهیونیست ها شده است.
در همین چارچوب ، عرفات سال 1993 با اسحاق رابین ، نخست وزیر رژیم صهیونیستی توافقنامه اسلو را امضا کرد که ادعا می شد نتایج مهمی در فرآیند کشمکش فلسطینی صهیونیستی دارد.
از نکات مهم این توافقنامه که ضربه ای بزرگ به حیثیت عرفات وارد کرد اعتراف او به موجودیت رژیم صهیونیستی در سرزمین فلسطین بود. عرفات سال 1994 به عنوان رهبر بزرگ فلسطینیان وارد نوار غزه شد و در همین سال او همراه رابین و پرز جایزه صلح نوبل را دریافت کرد.
درمذاکراتی با حضور باراک ، نخست وزیر وقت اسرائیل و کلینتون ، رئیس جمهوری امریکا، عرفات حاضر به پذیرش درخواست های آنها درباره شهر قدس و نادیده گرفتن حق بازگشت فلسطینیان نشد و این مذاکرات شکست خورد.
در پی این حادثه و همچنین حضور شارون در مسجدالاقصی ، انتفاضه الاقصی فلسطینیان شعله ور شد که همچنان ادامه دارد و عرفات در 3 سال گذشته در محاصره و درمعرض حمله ها و تهدیدهای مکرر رژیم صهیونیستی بود.
اسرائیل چند بار رسما اعلام کرد که سرانجام او را به قتل خواهد رساند و در این مدت عرفات از هرگونه مداوا حتی در شهر رام الله محروم بود و 2هفته پیش که حالش رو به وخامت گذاشت به فرانسه منتقل شد که پزشکان فرانسوی اعلام کردند مرگ مغزی وی ناشی از مسمومیت بوده است.
سناریوهای مختلف پس از عرفات در صورت مرگ یاسرعرفات ، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین پیش بینی می شود انتقال مسالمت آمیز قدرت به محمود عباس (ابومازن) مرد شماره 2سازمان آزادیبخش فلسطین ، نخستین گزینه باشد. براساس بند 19 قانون اساسی تشکیلات خودگردان فلسطین ، در صورتی که یاسرعرفات به علت غیبت سیاسی یا مرگ از صحنه سیاسی کنار برود، رئیس شورای قانونگذاری فلسطین به مدت 60 روز و تا زمان برگزاری انتخابات قدرت را در دست خواهد گرفت ، اما به گفته مقامات سیاسی فلسطین از آنجا که روحی فتوح ، رئیس شورای قانونگذاری فلسطین وزنه سنگینی در صحنه سیاسی فلسطین به شمار نمی رود، محمودعباس یا احتمالا احمد قریع ، نخست وزیر کنونی تشکیلات خودگردان ، قدرت را در دست خواهند گرفت.
در این میان احتمال هرج و مرج فراگیر در صحنه داخلی فلسطین در غیبت یاسرعرفات دور از ذهن نیست ، همچنین شاید برخی گروههای فلسطینی با انتقال مسالمت آمیز قدرت به ابومازن به خاطر اعتراض به شخص خود وی و نیز شیوه انتخاب وی مخالفت کنند؛ اقدامی که بروز جنگ داخلی را محتمل خواهد کرد.